Szafy wnękowe na zamówienie, kuchnie pod wymiar to element wyposażenia wielu polskich mieszkań i domów. Okazuje się, że przedsiębiorcom, którzy zajmują się takim asortymentem, sen z powiek spędza stawka VAT, jaką powinni opodatkować swoje czynności.

Z preferencją czy bez

– Sprawa dotyczy 20 tys. firm, które zajmują się modernizacją wnętrz w mieszkaniach – mówi Jacek Kozłowski, prezes koncernu Komandor, od 20 lat zajmującego się zabudową pod wymiar.

Jak wyjaśnia prezes Kozłowski, kłopoty branży zaczęły się w 2011 r. Do listopada 2011 r. Ministerstwo Finansów potwierdzało korzystne dla podatników stanowisko, że dla „czynności usługowych wykonywania trwałej zabudowy wnękowej w obiektach mieszkalnych", czyli modernizacji, zastosowanie ma obniżona 8-proc. stawka VAT. Jeszcze na początku 2011 r. MF opublikowało na stronach internetowych interpretację przepisów, wydaną dla indywidualnych przedsiębiorców, jasno stwierdzającą, że powinni naliczać 8 proc. VAT. Pod koniec roku zmieniło zdanie.

– W konsekwencji płatnicy na podstawie niejasnych decyzji są zmuszeni dopłacać 15 proc. podatku z własnej kieszeni. Do tego naliczane są odsetki skarbowe. Dla wielu z nich oznacza to bankructwo – tłumaczy prezes.

Ci, dla których dopłata VAT jest kwestią być albo nie być, walczą w sądach.

– Mamy już ponad sto spraw. W zeszłym tygodniu wygraliśmy kolejną – informuje Kozłowski. Jako argument za słusznością tych rozstrzygnięć wskazuje korzystne dla branży ekspertyzy m.in. prof. Ryszarda Mastalskiego czy językoznawcy prof. Jerzego Bralczyka.

Tymczasem orzecznictwo jest niejednolite, a stanowisko resortu twarde. W wystąpieniu z października 2011 r., wydanym z inicjatywy zainteresowanych, MF twierdzi, że podejścia nie zmienia. Wskazuje na zmianę przepisów od początku 2011 r. (nr PT10/811/ 439/WLI/11/PGMC-261). W jego ocenie montaż trwałej zabudowy meblowej w obiektach budownictwa mieszkaniowego objętego społecznym programem mieszkaniowym nie może korzystać z preferencyjnej stawki.

A co na to doradcy podatkowi? W ocenie Andrzeja Nikończyka, partnera w Kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy, kwestia stawki VAT na zabudowę na miarę nie jest jednoznaczna.

– Wszystko zależy od stanu faktycznego. Jeśli np. szafa czy zabudowa kuchenna jest trwale związana z budynkiem, to na usługę powinna być stosowana stawka obniżona – uważa ekspert.

Problematyczne mogą być sytuacje, w których ściany są jedynie nośnikiem, wsparciem dla takiej szafy. Z jednej strony – można bowiem powiedzieć, że szafę da się łatwo od niej odłączyć. Z drugiej strony – jak zauważa Nikończyk – nawet w takiej sytuacji montaż szafy bez ścian nie jest możliwy.

– O stawce VAT powinien więc zawsze rozstrzygać organ podatkowy na podstawie konkretnego stanu faktycznego – podkreśla.

Argumenty dla obu stron

Juliusz Makarewicz, starszy konsultant w PwC, uważa, że obecnie bardzo trudno będzie znaleźć proste rozwiązanie.

– Orzecznictwo sądów administracyjnych jest niejednolite, definicja dostawy bardzo szeroka, co daje silne argumenty na poparcie swoich racji zarówno fiskusowi, jak i podatnikom – podkreśla ekspert.

Sam skłania się do przyznania firmom z branży prawa do obniżonej stawki VAT. Zwraca uwagę na cel preferencji, tj. wsparcie dla budownictwa mieszkaniowego, które ma być 15 proc. tańsze.

– Dla mnie jako konsumenta ma znaczenie, czy kiedy zamawiam szafę, zapłacę 23 czy 8 proc. VAT – mówi Makarewicz. W jego ocenie rozwiązaniem, przynajmniej częściowym, byłaby uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Także zdaniem Mirosława Siwińskiego, doradcy podatkowego z kancelarii prawnej Witold Modzelewski, mimo niekorzystnego wyroku NSA podatnicy nie powinni jednak reagować nerwowo i korygować podatku. Wskazując na niejasności w przepisach i korzystne rozstrzygnięcia sądów, zaleca inne rozwiązanie.

– Nie ma sensu czekać na kontrolę, lepiej wystąpić o interpretację i odwoływać się do sądu – mówi Siwiński.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki a.tarka@rp.pl

Wyroki za i przeciw

? Usługę polegającą na montażu trwałej zabudowy przestrzeni wnękowych w budownictwie objętym społecznym programem mieszkaniowym należy traktować jako jedną transakcję (usługę złożoną) mającą charakter modernizacji budynku (lokalu) mieszkalnego, opodatkowaną preferencyjną stawką VAT w wysokości 8 proc. – wyrok WSA w Poznaniu z 29 października 2012 r. (sygn. I SA/Po 541/12).

? Jakkolwiek zakupowi zabudowy wnękowej towarzyszą uprzednie usługi pomiaru i wyceny przez osobę wykonawcy, to usługi te wraz z usługami montażu nie stanowią elementu na tyle dominującego, aby uznać, że mamy do czynienia ze świadczeniem usług. Klient kupuje szafę wnękową, jej cena zaś zawsze przewyższa cenę usługi montażu, na który składają się czynności składania towaru z mniejszych części i jego zamocowania. Tym samym niewątpliwie elementem dominującym jest wykonanie i dostarczenie szafy wnękowej na wymiar i pod specyficzny gust klienta, nie zaś jej montaż – wyrok NSA z 26 lipca 2012 r. (sygn. I FSK 483/12).