Wśród osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą powszechny jest wybór opodatkowania podatkiem dochodowym według liniowej stawki 19 proc. dochodu. Opodatkowanie według tej stawki dominuje wśród przedsiębiorców, mimo że wiąże się z brakiem możliwości rozliczenia opodatkowanego w ten sposób dochodu w ramach wspólnego rozliczenia z małżonkiem oraz z brakiem możliwości skorzystania z tzw. ulgi na dzieci.

Wśród przedsiębiorców korzystających z 19 proc. stawki PIT opodatkowanie wspólnie z małżonkiem czy też skorzystanie z ulgi na dzieci jest możliwe wyłącznie w stosunku do innych dochodów osiągniętych przez te osoby, czyli dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych, a więc według skali podatkowej.

Trzeba też dodać, że podatnicy, którzy wybrali stawkę liniową 19 proc., płacą podatek według tej stawki od dochodu stanowiącego różnicę między przychodem a kosztami uzyskania, bez kwoty wolnej.

Z kolei podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych płacą podatek dochodowy według stawki 18 proc. do wysokości dochodu 85 528,00 zł, przy czym kwota wolna od podatku wynosi 556,02 zł. Przy dochodach wyższych niż 85 528,00 zł podatnik taki płaci 14 839,02 zł plus 32 proc. nadwyżki ponad 85 528,00 zł. Limity te obowiązują zarówno w 2012 r., jak i w 2013 r.

Co się zmieniło

Wprowadzone ustawą z 24 października 2012 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2012 r., poz. 1278) modyfikacje w zakresie ulgi na dzieci, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2013 r., są podstawą do tego, by na nowo przeanalizować zasadność korzystania przez drobnych przedsiębiorców z liniowej stawki podatku w 2013 r.

Jak wiadomo, ulga na dzieci polega na możliwości odliczenia określonych przez ustawodawcę kwot od podatku dochodowego (obliczonego według skali progresywnej i pomniejszonego o odliczoną za dany rok składkę na ubezpieczenie zdrowotne). Ulga przysługuje na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego podatnik w roku podatkowym:

wykonywał władzę rodzicielską lub pełnił funkcję opiekuna prawnego (jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało) lub sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą. Obecnie wysokość odliczenia na jedno dziecko wynosi 92,67 zł miesięcznie, co daje rocznie kwotę 1112,04 zł.

Zależy od limitów

Ulga dla jednego dziecka jest od 1 stycznia 2013 r. uzależniona od tego, czy dochody podatnika i jego małżonka, pozostających przez cały rok w związku małżeńskim, nie przekroczą w roku podatkowym 112 000,00 zł.

Dla podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, limit rocznego dochodu wyznaczono na poziomie 56 000,00 zł w roku podatkowym, z wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko, do którego ma zastosowanie kwota 112 000,00 zł dochodu. Dla podatnika spełniającego ustawowe warunki, w stosunku do dwojga dzieci roczny limit odliczeń wynosi 2224,08 zł.

Troje albo więcej

Zakres zmian istotnych z punktu widzenia podatnika będącego przedsiębiorcą, który korzysta z opodatkowania dochodu według liniowej stawki 19 proc., zaczyna się od rozwiązań przewidzianych dla podatnika posiadającego troje lub więcej małoletnich dzieci.

Dla trzeciego dziecka ulga wyniesie 1668,12 zł rocznie, a dla czwartego i każdego kolejnego – 2224,08 zł. Oznacza to, że łączna ulga dla podatnika posiadającego troje dzieci wyniesie 3892,20 zł, dla czworga dzieci 6116,28 zł i tak dalej zwiększając ulgę o kolejne 2224,08 zł na każde następne dziecko.

Możliwość odliczenia od podatku tych kwot przez podatnika posiadającego troje lub więcej dzieci powoduje, że już przy dochodzie rocznym na poziomie 120 000,00 zł opodatkowanym stawką 19 proc. atrakcyjne będzie zrezygnowanie ze stawki liniowej i przejście na opodatkowanie na zasadach ogólnych. Dodatkową korzyścią takiego podatnika będzie możliwość rozliczenia wspólnie z małżonkiem (jeżeli podatnik pozostaje w związku małżeńskim), w takim bowiem wypadku wysokość podatku obliczonego na zasadach ogólnych będzie jeszcze niższa.

Przykład

Przedsiębiorca przypuszcza, że będzie miał roczny dochód za 2013 r. w wysokości 120 000 zł. Dla uproszczenia pominięto składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, których odliczenie ma ten sam skutek w obu wariantach rozliczeń.

W wariancie opodatkowania według stawki 19 proc. podatek wyniesie 22 800 zł (120 000 zł x 19 proc.).

W wariancie opodatkowania na zasadach ogólnych podatek wyniesie 25 870,06 zł, a po odliczeniu ulgi na troje dzieci w kwocie 3892,20 zł podatek do zapłaty wyniesie 21 977,86 zł.

Różnica kwoty podatku wyniesie 822,14 zł na korzyść zasad ogólnych.

Przykład

Przedsiębiorca pozostaje w związku małżeńskim. Żona nie pracuje zawodowo, a małżonkowie mają troje dzieci. Dochód roczny przedsiębiorcy za 2013 r. wyniesie 120 000 zł. Dla uproszczenia pominięto składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, których odliczenie ma ten sam skutek w obu wariantach rozliczeń.

W wariancie opodatkowania według stawki 19 proc. podatek wyniesie 22.800 zł (120 000 zł x 19 proc.).

W wariancie opodatkowania na zasadach ogólnych, z uwzględnieniem wspólnego opodatkowania małżonków podatek wyniesie: 20 487,96 zł, a po odliczeniu ulgi na troje dzieci w kwocie 3892,20 zł podatek do zapłaty wyniesie 16 595,76 zł.

Różnica kwoty podatku wyniesie 6204,24 zł na korzyść zasad ogólnych.

Termin upływa 21 stycznia

Należy pamiętać, że ostatnim dniem, w którym można złożyć oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania stawką liniową 19 proc., jest 20 stycznia danego roku, przy czym z uwagi na to, że dzień ten przypadnie w tym roku w niedzielę, termin zostanie zachowany, gdy oświadczenie takie zostanie złożone w poniedziałek, 21 stycznia 2013 r.

Autor jest doradcą podatkowym w Kancelarii Piszcz, Norek i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu