CIT 2010 z komentarzem

Nowy rok nie przyniósł kompleksowej nowelizacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Nieliczne nowe regulacje wiążą się z wejściem w życie przepisów innych ustaw ([link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A65F6147191028E422A961DA55E164F6?id=312518]o bateriach i akumulatorach[/link], wprowadzającej [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=52284305DFECCAA6FDEDCE9C766A1CFE?id=325303]ustawę o finansach publicznych[/link]), ewentualnie ich nowelizacji ([link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BE68A49620FF0EDFE836F14228AC655E?n=1&id=258935&wid=338167]prawo ochrony środowiska[/link]).

Ich efektem jest wprowadzenie zwolnienia dla Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz dla wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, likwidacja zwolnienia dla gospodarstw pomocniczych, wyłączenie z kosztów podatkowych dodatkowej opłaty produktowej przewidzianej w ustawie o bateriach i akumulatorach.

Wiele zmian, mogących rzutować na sposób rozliczenia CIT w 2010 r., weszło jednak w życie w trakcie 2009 r., jak choćby zwiększenie limitu przychodów, po przekroczeniu którego firma traci status małego podatnika.

Dzięki temu więcej firm skorzysta m.in. z jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, których limit również znacząco wzrósł na lata 2009 – 2010.

Innym przykładem takich zmian jest nowy sposób rozliczenia kosztów prac badawczo-rozwojowych, także korzystny dla podatników.

[srodtytul]ZMIANY KORZYSTNE, ALE NIE REWOLUCYJNE[/srodtytul]

[b]Zakres nowych przepisów w ustawie o CIT, które obowiązują od 1 stycznia 2010 r., nie jest imponujący. Ustawodawca ograniczył się do kwestii porządkowych, zmian wynikających z wejścia w życie innych ustaw[/b]

Dotyczą one bowiem trzech kwestii pozostających bez istotnego wpływu na rozliczenia podatników z tytułu CIT. Nieco więcej korzystnych dla podatników nowości weszło w życie w trakcie 2009 r. Wprowadziła je m.in. ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców.

[srodtytul]Opłata produktowa jako koszt[/srodtytul]

W art. 16 ust. 1 ustawy o CIT od nowego roku ustawodawca dodał pkt 19d, który odnosi się do opłaty produktowej wymienionej w przepisach ustawy o bateriach i akumulatorach.

Zgodnie z nowym przepisem taka opłata produktowa nie jest kosztem uzyskania przychodów.

Równocześnie wskazuje on na dwie nowe sytuacje, w których ponoszone wydatki i opłaty mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Pierwsza dotyczy zobowiązania podatników wprowadzających do obrotu baterie i akumulatory do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych.

Wydatkowana na ten cel kwota, która zgodnie z ustawą o bateriach i akumulatorach odpowiada co najmniej 0,1 proc. przychodów danego podmiotu z tytułu wprowadzenia do obrotu baterii i akumulatorów na terytorium kraju, osiąganych w danym roku kalendarzowym, może być jego kosztem podatkowym.

Kosztem takim może też być opłata produktowa zapłacona w sytuacji, gdy wprowadzający baterie przenośne lub akumulatory przenośne nie wykonał obowiązku zapewnienia wymaganego poziomu zbierania.

Ta zmiana dotyczy zatem wąskiego grona podatników, którzy podlegają regulacjom ustawy o bateriach i akumulatorach.

[srodtytul]Nowości w finansach publicznych[/srodtytul]

Kolejne zmiany również mają charakter porządkowy, dostosowujący przepisy ustawy o CIT do regulacji wynikających z ustawy dotyczącej finansów publicznych. Dotyczą głównie katalogu przychodów, które są wolne od podatku (zmiany w art. 17 ust. 1, przez zmianę pkt 23 i 48 oraz dodanie pkt 52 i 53).

[srodtytul]Zmiany związane z ochroną środowiska[/srodtytul]

Nowelizacja wynikająca ze zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska dotyczy rozszerzenia katalogu zwolnień podmiotowych (w art. 6 ustawy o CIT) przez dodanie do niego zwolnienia dla Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej a także wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

[ramka][b]Zmiana niektórych formularzy[/b]

W odniesieniu do dochodów osiągniętych (strat poniesionych) od 1 stycznia 2010 r. zmienione będą również niektóre formularze.

Najistotniejszą nowością jest wprowadzenie formularza CIT-10Z, który zastąpił formularz CIT-10R. Dzięki temu płatnicy pobierający i odprowadzający podatek z tytułu przychodów (dochodów) wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1 ustawy o CIT (m.in. należności licencyjnych odsetek od pożyczek, dywidend) uzyskiwanych przez podatników niemających siedziby lub zarządu na terytorium Polski będą składali jedynie jedną zbiorczą deklarację.

Rozwiązanie to jest niewątpliwie ułatwieniem dla płatników, którzy dotychczas składali odrębne deklaracje CIT-10R dla każdego z podatników.[/ramka]

[ramka][b]Likwidacja podwójnych zaliczek dopiero za dwa lata[/b]

Od 1 stycznia 2010 r. miała obowiązywać korzystna dla podatników CIT zmiana, polegająca na likwidacji obowiązku zapłaty podwójnej zaliczki w ostatnim miesiącu roku podatkowego (czyli dla zdecydowanej większości firm, których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, w grudniu – w którym to miesiącu uiszczały zaliczkę za listopad i za grudzień w tej samej wysokości co za listopad).

Zgodnie z nowymi przepisami zarówno zaliczka za ten ostatni miesiąc, jak i zaliczka za ostatni kwartał roku podatkowego (w przypadku firm rozliczających CIT kwartalnie) miała być płacona do 20 dnia pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego (a więc z reguły do 20 stycznia).

Zmiana ta wynikała z nowelizacji ustawy o CIT z 6 listopada 2008 r. 15 grudnia 2009 r. weszły jednak przepisy (DzU nr 201, poz. 1542), które przesunęły ją jeszcze o dwa lata.

Zacznie obowiązywać 1 stycznia 2012 r., a więc firmy, których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, skorzystają z tego rozwiązania uiszczając zaliczkę za grudzień 2012 r. w styczniu 2013 r. (oczywiście pod warunkiem że w międzyczasie przepisy znów nie zostaną zmienione).

[i]-a.kol[/i] [/ramka]

[srodtytul]NOWOŚCI WPROWADZONE PAKIETEM ANTYKRYZYSOWYM[/srodtytul]

[b]Wiele zmian do ustawy o CIT, rzutujących na sposób rozliczenia podatników w 2010 r., zostało wprowadzonych w trakcie 2009 r. w ramach tzw. pakietu antykryzysowego[/b]

Korzystne dla firm regulacje podatkowe wprowadziła m. in. ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców.

[srodtytul]Wpłaty na fundusz szkoleniowy[/srodtytul]

Jej przepisy, przez wprowadzenie art. 68 ust. 1a w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=518D2699550C9C39E46C88C12520D102?id=269029]ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy[/link], umożliwiły zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wpłat na fundusz szkoleniowy (fundusz przeznaczony na finansowanie lub współfinansowanie kosztów kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców).

Aby jednak nie dopuścić do ewentualnych nadużyć w tym zakresie, ustawodawca zmienił również katalog przychodów podatkowych w ustawie o CIT, zaliczając do takich przychodów kwoty przekazane na fundusz szkoleniowy i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, lecz

- niewykorzystane w odpowiednim czasie (w roku podatkowym wpłaty na fundusz lub w roku podatkowym następnym) bądź

- wykorzystane niezgodnie z odpowiednimi przepisami prawa.

Przychód do opodatkowania powstaje także w razie likwidacji funduszu szkoleniowego.

[srodtytul]Koszty prac rozwojowych szybciej rozliczane[/srodtytul]

Przeciwdziałaniu efektom kryzysu finansowego miało również służyć wprowadzenie zmian w zakresie rozliczenia kosztów prac rozwojowych.

Nowelizacja art. 15 ust. 4a ustawy o CIT umożliwiła podatnikom zaliczanie ich do kosztów uzyskania przychodów:

- w miesiącu, w którym zostały poniesione albo

- począwszy od tego miesiąca w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy bądź

- jednorazowo w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, albo

- poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z art. 16m ust. 1 pkt 3 od wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3.

W porównaniu z brzmieniem tego przepisu sprzed zmiany, umożliwiającego zaliczenie kosztów prac rozwojowych do kosztów podatkowych dopiero w roku podatkowym, w którym prace te zostały zakończone (i wykluczającego zaliczenie efektu tych prac do wartości niematerialnych i prawnych), dano podatnikom dużą elastyczność w sposobie rozliczania tych wydatków.

Zmiana umożliwia rozliczanie podatkowe ponoszonych wydatków w okresie, kiedy prace rozwojowe są prowadzone. Podatnicy nie muszą zatem czekać na ich zakończenie, co w sytuacji, gdy prowadzone są liczne prace rozwojowe, jest rozwiązaniem bardzo korzystnym.

Choć ustawa wprowadzająca tę zmianę weszła w życie w trakcie 2009 r., przepis przejściowy umożliwił jej stosowanie do prac rozwojowych rozpoczętych po 31 grudnia 2008 r.

[srodtytul]Więcej małych podatników[/srodtytul]

Nowelizacja ustawy o CIT obowiązująca od 22 maja 2009 r. (z mocą wsteczną od 1 stycznia 2009 r.) wprowadziła również zmianę w definicji małego podatnika. Zgodnie z art. 4a pkt 10 ustawy o CIT jest nim podatnik, którego przychody ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekraczają określonego limitu.

Dotychczasowy limit 800 tys. euro, przeliczany na polskie złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł, zmieniono na 1 mln 200 tys. euro (na 2010 r. jest to kwota 5 mln 67 tys. zł).

Istotne zwiększenie limitu oznacza, że większa grupa przedsiębiorców może korzystać z przywilejów przypisanych małym podatnikom:

kwartalnego rozliczania zaliczek oraz prawa do jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grup 3 – 8 klasyfikacji środków trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych.

[srodtytul]Korzystniejsza jednorazowa amortyzacja[/srodtytul]

Możliwość jednorazowej amortyzacji została w latach podatkowych rozpoczynających się w 2009 i 2010 r. uatrakcyjniona poprzez podniesienie kwoty limitów odpisów amortyzacyjnych do 100 tys. euro (podwojenie standardowego limitu 50 tys. euro) w każdym z tych lat podatkowych (na 2010 r. limit wynosi 422 tys. zł).

Dodatkowo podatnikom rozpoczynającym działalność w 2008 lub 2009 r. umożliwiono naliczanie jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w ramach limitu 100 tys. euro również w roku podatkowym następującym bezpośrednio po roku, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności.

Zmiany w zakresie jednorazowej amortyzacji są więc bardzo konkretne i rzeczywiście służą wspieraniu małych i nowych przedsiębiorców, którzy w okresie kryzysu finansowego mogą mieć problemy z rozwojem swoich przedsięwzięć.

[ramka][b]Wynagrodzenie za praktyki absolwenckie[/b]

Regulując zasady odbywania praktyk absolwenckich w odrębnej ustawie (której celem było ułatwienie absolwentom uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy), ustawodawca w trakcie 2009 r. dokonał również odpowiednich zmian w art. 16 ust. 1 pkt 57 ustawy o CIT, określającym zasady zaliczania wynagrodzeń i innych świadczeń do kosztów uzyskania przychodów.

W efekcie świadczenie pieniężne za praktyki absolwenckie jest kosztem podatkowym w okresie, w którym zostanie wypłacone. [/ramka]

[ramka][b]Za mało dobrych rozwiązań na czas kryzysu[/b]

Rok 2009 upłynął pod hasłem „kryzys finansowy”. Hasło to nie mogło być pominięte przez polskiego ustawodawcę, który przez wprowadzenie odpowiednich zmian w ustawach podatkowych mógł odpowiednio zareagować i pomóc podatnikom funkcjonować w nowej, trudniejszej rzeczywistości gospodarczej.

Analizując zakres zmian, podatnicy mogliby dojść do wniosku, że ustawodawca w ogóle nie uwzględnił obecnego w życiu gospodarczym kryzysu. Nie można wprawdzie pominąć faktu, że odpowiednie kroki podjął już w roku 2009, wprowadzając niewątpliwie korzystne dla podatników rozwiązania.

Czy jednak ich zakres był adekwatny do oczekiwań?

Zestawienie nowości, które weszły w życie 1 stycznia 2010 r. oraz tych wprowadzonych w trakcie roku 2009, pozostawia pewien niedosyt.

Mimo niektórych korzystnych elementów nowelizacji (m.in. w zakresie funduszu szkoleniowego, kosztów prac rozwojowych czy jednorazowych odpisów amortyzacyjnych) trudno uznać, że są to zmiany na miarę oczekiwanej reformy podatków. [/ramka]

[i] Robert Smoczyński jest doradcą podatkowym w kancelarii TLA, biuro we Wrocławiu[/i]

[i]Tomasz Maicher jest ekspertem podatkowym w kancelarii TLA, biuro w Opolu[/i]

[ramka][b]Zobacz treść [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=26C8501E8B822A2B756586808F2BB3B0?n=1&id=115893&wid=338053]ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych[/link][/b][/ramka]