Wpłata przed usługą bez podatku VAT i faktury - wyrok NSA

Dobra wiadomość dla firm zajmujących się najmem. Naczelny Sąd Administracyjny wydał bardzo ważny, korzystny dla nich wyrok dotyczący rozliczania VAT przy zaliczkach na poczet czynszu zapłaconego przed usługą.

Milion górką

O wykładnię przepisów o VAT wystąpiła do fiskusa spółka z Małopolski zajmująca się wynajem i zarządzaniem nieruchomościami.

We wniosku wyjaśniła, że jest właścicielem centrum handlowego, w których wynajmuje lokale spółkom i osobom fizycznym.

W listopadzie 2015 r. podpisała z jedną z firm umowę na wynajem budynku na pięć lat. Obiekt miał być dopiero wybudowany i oddany najemcy do użytkowania do końca czerwca 2016 r. Zgodnie z umową przyszły najemca miał płacić ok. 45 tys. zł miesięcznego czynszu od dnia protokolarnego odebrania budynku. Podatniczka tłumaczyła jednak, że już 20 listopada 2015 r. przyszły najemca przelał na jej konto 1,2 mln zł. Była to zaliczka na poczet czynszu płatnego z góry, którą najemca miał wpłacić najpóźniej w dniu podpisania umowy.

Podatniczka zapytała, czy wpłata zaliczki na poczet czynszu najmu rodzi obowiązek podatkowy w VAT i wystawienia faktury zaliczkowej. Sama uważała, że określenie w umowie najmu terminu zapłaty zaliczki oraz dokonanie jej nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT ani obowiązku wystawienia faktury. Nie miała wątpliwości, że w jej przypadku obowiązek rozliczenia VAT powstanie każdorazowo co miesiąc w dniu sporządzenia faktury, wystawionej nie później niż z upływem terminu płatności, tj. do 10. dnia każdego miesiąca.

Na takie rozliczanie VAT nie zgadzał się jednak fiskus. Przypomniał, że ustawa o VAT przewiduje szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla usługi najmu, tj. z chwilą wystawienia faktury. Gdy natomiast podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje nie późnej niż z chwilą upływu terminu płatności. W ocenie urzędników o tym, kiedy ma być rozliczony podatek należny z tytułu takich usług, decyduje co do zasady moment wystawienia faktury, jednak nieprzekraczalnym momentem jest ustalony termin płatności.

Fiskus zgodził się, że 1,2 mln zł trafiło na konto spółki przed wykonaniem usługi jako zaliczka. Z wniosku jasno jednak wynika, że dzień podpisania umowy to również termin płatności określony dla tej części należności. I ten dzień należy uznać za termin płatności tej części czynszu, czyli VAT od 1,2 mln zł należy rozliczyć.

Ta argumentacja nie przekonała jednak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Nie zgodził się, że skoro strony ustaliły termin płatności części czynszu z tytułu najmu, to skarżąca powinna nie później niż do tego dnia wystawić fakturę, ponieważ z jego upływem powstał obowiązek podatkowy.

Zaliczka to zaliczka

WSA zauważył, że fiskus swoje stanowisko wiąże z określeniem w umowie najmu terminu zapłaty zaliczki. Tymczasem w ocenie WSA ani z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, ani z innych powoływanych przez urzędników przepisów nie wynika, że w związku z określeniem w umowie najmu terminu zapłaty zaliczki – jak w spornej sprawie – powstaje obowiązek podatkowy VAT z tytułu jej wpłaty, a także obowiązek wystawienia faktury.

Ostatecznie tak samo uznał sąd kasacyjny. Jak tłumaczył sędzia NSA Krzysztof Wujek, stanowisko WSA jest prawidłowe i nie narusza przepisów. W ocenie NSA to urzędnicy fiskusa dokonali błędnej wykładni art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b w zw. z ust. 8 i art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT.

Zgodził się, że w spornej sprawie zapłata zaliczki przed wykonaniem usługi nie spowodowała konieczności rozliczenia VAT i wystawienia faktury.

Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: I FSK 1842/16

Jerzy Martini doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Martini i Wspólnicy

Brak obowiązku podatkowego po otrzymaniu samej zaliczki związanej z usługą najmu nie jest kwestią sporną. Obowiązek podatkowy powstaje bowiem wraz z wystawieniem faktury – ale nie później niż w momencie upływu terminu płatności. Sytuacja jest bardziej skomplikowana, gdy jest też ustalony przez strony termin wpłaty zaliczki. Powstaje bowiem pytanie, czy jest to termin, którego upływ wiąże się z powstaniem obowiązku wystawienia faktury oraz samego rozliczenia podatku. W spornej sprawie sąd uznał, że termin wpłaty zaliczki nie jest terminem determinującym powstanie obowiązku podatkowego. To stanowisko może budzić pewne wątpliwości, ale jest korzystne dla podatników. A skoro w obecnych czasach wyroków na korzyść podatników jest wyraźnie mniej niż tych na korzyść fiskusa – to dobra informacja.