Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 30 marca 2017 r. (3063-ILPP1-2.4512.3.2017.1.TK).
Do gminy zwrócił się użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej będącej własnością gminy, wnioskując o sprzedaż na jego rzecz działki objętej dotąd użytkowaniem wieczystym. Działka ta zabudowana jest budynkami gospodarczymi wykorzystywanymi przez użytkownika wieczystego do prowadzonej przez niego działalności rolniczej. Budynki na działce są odrębnym od gruntu przedmiotem własności i należą do użytkownika wieczystego. Po wykonaniu zleconego przez gminę operatu szacunkowego, w którym zbadano wartość rynkową przedmiotowego gruntu oraz wartość prawa użytkowania wieczystego, cenę nabycia działki przez użytkownika wieczystego ustalono na poziomie różnicy pomiędzy tymi dwoma wartościami. Wyniosła ona 21 069,00 zł. Użytkownik wieczysty wskazał również, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a przedmiotowa działka została oddana w użytkowanie wieczyste umową notarialną Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej, która następnie sprzedała je obecnemu użytkownikowi wieczystemu, również w formie umowy notarialnej.
Gmina zwróciła się do Krajowej Informacji Skarbowej z pytaniem, czy transakcja sprzedaży przedmiotowej nieruchomości powinna zostać objęta VAT. Gmina stanęła przy tym na stanowisku, że w związku z oznaczeniem działki jako terenu przemysłowego z dopuszczeniem zabudowy usługowej w planie zagospodarowania wsi, powinna do ceny sprzedaży nieruchomości doliczyć VAT w wysokości 23 proc.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Organ podkreślił, że pojęcie „dostawa towarów", zdefiniowane w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, nie odwołuje się do cywilnoprawnych pojęć sprzedaży czy przeniesienia prawa własności. Dyrektor wskazał, że objęta podatkiem od towarów i usług „dostawa towaru" nie może być utożsamiana z przeniesieniem własności według prawa cywilnego, ponieważ przy „dostawie towarów" nacisk położony jest na możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. W związku z tym organ uznał, że do dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT doszło w momencie nabycia użytkowania wieczystego, natomiast w obecnej sytuacji nie dochodzi do ponownej dostawy towarów, ale do przekształcenia prawa użytkowania wieczystego na prawo własności, które to przekształcenie nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.
Komentarz eksperta
Michał Pępek, konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC
Rozstrzygnięcie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wpisuje się w utrwaloną linię interpretacyjną organów podatkowych oraz w orzecznictwo sądów. Rozumienie ustawowego pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" na gruncie prawa podatkowego nie może być oparte na jego wykładni w prawie cywilnym ani tym bardziej sprowadzane do pojęcia „przeniesienie prawa własności". Ustawowa definicja dostawy towarów wskazuje przykładowy katalog czynności, które obejmuje. Przyjrzenie się czynnościom wymienionym w katalogu pozwala zauważyć, że „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" według ustawy o VAT jest rozumiane szeroko, w jego ekonomicznym, a nie cywilistycznym sensie.
W związku z tym, organ słusznie podniósł, że w stanie faktycznym opisanym we wniosku nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania gruntem jak właściciel, a co za tym idzie, nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT.
Ustawodawca expressis verbis wskazał w ustawie, że oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste jest dostawą towarów. Co za tym idzie, prawo do rozporządzania gruntem jak właściciel w sensie ekonomicznym zostało na zainteresowanego już przeniesione, wraz z objęciem przez niego prawa użytkowania wieczystego. Nie można uznać, że sprzedaż gruntu na jego rzecz doprowadzi do ponownej dostawy towarów, skoro prawo do rozporządzania towarem jak właściciel nie zostało mu w żadnym momencie odebrane. Przedmiotowa transakcja sprzedaży przekształci jedynie tytuł prawny do nieruchomości, jaki mu przysługuje.
Interpretacje podatkowe oraz orzeczenia sądów administracyjnych wydawane w podobnych sprawach potwierdzają prawidłowość stanowiska przyjętego przez Dyrektora KIS. Należy dodać, że sytuacja opisana w stanie faktycznym musi być rozróżniona od sytuacji, w których użytkownik wieczysty, zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, obejmując użytkowanie wieczyste zobowiązał się do ponoszenia opłat rocznych przez czas trwania użytkowania. Wówczas, kiedy dochodzi do przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności, a dotychczasowy użytkownik uiszcza kwotę pozostałych do zapłacenia opłat rocznych, kwota ta podlega opodatkowaniu VAT. Choć również nie dochodzi wtedy do ponownej dostawy towarów, jest ona opodatkowana jako pozostała część zapłaty za dostawę, która miała miejsce wraz z ustanowieniem użytkowania wieczystego (por. interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 7 lutego 2017 r., 2461-IBPP1.4512.869.2016.2.ES).