Likwidacja szkód ze stawką 23 proc. VAT

Takie stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 12 stycznia 2017 r. (1462-IPPP1.4512.2016.1.IGo).

Z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego wystąpiła spółka jawna, świadcząca usługi dla towarzystw ubezpieczeniowych i pośredników towarzystw ubezpieczeniowych, na podstawie zawartych z nimi umów w zakresie obsługi rzeczoznawczej w procesie likwidacji szkód. Świadczone usługi wnioskodawca opodatkowywał stawką podstawową VAT – 23 proc. Z uwagi jednak na sprzeczne, w ocenie wnioskodawcy, stanowisko prezentowane przez organy podatkowe i sądy administracyjne w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia z VAT dla świadczonych usług, spółka chciała uzyskać informację na temat prawidłowości przyjętego podejścia.

W związku z tym spółka zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy w zakresie usług likwidacji szkód komunikacyjnych, świadczonych na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych i pośredników towarzystw ubezpieczeniowych, od 1 lipca 2017 r. zastosowanie znajdzie stawka 23 proc., czy usługi te będą zwolnione z VAT.

Zdaniem wnioskodawcy, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 w związku z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, usługi związane z likwidacją szkód komunikacyjnych spełniają warunki uprawniające do zastosowania zwolnienia.

Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy. Przypomniał, że od 1 lipca 2017 r. przestanie obowiązywać art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Odnosząc się natomiast do powołanego przez spółkę art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, organ stwierdził, że przedstawione w stanie faktycznym usługi likwidacji szkód komunikacyjnych, świadczone na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych i pośredników towarzystw ubezpieczeniowych, nie są usługami ubezpieczeniowymi, reasekuracyjnymi, czy usługami pośrednictwa w świadczeniu wskazanych usług, w związku z czym nie podlegają zwolnieniu z VAT.

Komentarz eksperta

Łukasz Groń, starszy konsultant w Zespole Podatków Korporacyjnych w Dziale Doradztwa Podatkowego EY

Ustalenie stawki podatku na usługi likwidacji szkód komunikacyjnych wpisuje się w szerszą dyskusję dotyczącą opodatkowania VAT usług pomocniczych świadczonych przez wyspecjalizowane podmioty na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych. Komentowana interpretacja jest pierwszym oficjalnym potwierdzeniem stanowiska, zgodnie z którym takie usługi są opodatkowane 23-proc. stawką VAT.

W zakresie argumentów powołanych przez organ podatkowy, za prawidłowe należy uznać stanowisko, zgodnie z którym intencją prawodawcy było wyłączenie z zakresu zwolnienia z VAT świadczenia usług pomocniczych takich jak usługi likwidacji szkód, call center, obsługa księgowa etc. na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych.

Kwestia ta wiąże się z nieprawidłowym implementowaniem przepisów dyrektywy VAT, dotyczących zwolnienia dla usług ubezpieczeniowych, do polskiej ustawy o VAT. Zostało to potwierdzone w wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 17 marca 2016 r. w sprawie Aspiro (C-40/15). Wyrok ten stał się podstawą do uchylenia w ustawie o VAT art. 43 ust. 13. Zgodnie natomiast z argumentami prezentowanymi przez TSUE oraz polskie organy podatkowe i sądy administracyjne, usługi pomocnicze dla działalności ubezpieczeniowej nie podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Na potwierdzenie tego można wskazać na uzasadnienie projektu ustawy nowelizującej ustawę o VAT, zgodnie z którym „przepisy art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37–41 miały na celu implementację do krajowego porządku prawnego przepisów art. 135 ust. 1 lit. a–f dyrektywy VAT, zgodnie z którymi zwolnieniu od tego podatku podlegają wymienione transakcje z dziedziny finansów i ubezpieczeń. Przepisy art. 43 ust. 13 i 14 nie mają wprawdzie bezpośredniego odpowiednika w przepisach dyrektywy VAT, stanowiły – jak pierwotnie uznano – odzwierciedlenie tez wynikających z orzecznictwa TSUE, odnoszącego się do kwestii możliwości zastosowania, w świetle przepisów ww. dyrektywy, zwolnienia dla części składowej usługi wykonywanej przez podmiot trzeci (np. wyroki w sprawach C–2/95 SDC, C–235/00 CSC, C–169/04 Abbey National, C–350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj), co odniesiono także do usługi ubezpieczeń. Mając jednak na uwadze orzeczenie TSUE w sprawie C–40/15, gdzie TSUE orzekł o braku analogii transakcji ubezpieczeniowych z usługami finansowymi, oraz zawężającą wykładnię Trybunału w odniesieniu do części składowej usługi finansowej, zasadne jest usunięcie ust. 13 i 14 w art. 43 ustawy o VAT.".

Zmiana przepisów potwierdzona rozstrzygnięciem Izby Skarbowej w Warszawie w sprawie będącej przedmiotem omawianej interpretacji będzie wywierała istotny wpływ na rynek ubezpieczeniowy w Polsce. Kwestia ta ma szczególne znaczenie w związku z wydaną ostatnio opinią Rzecznik Generalnej TSUE Juliane Kokott w sprawie C-605/15 – Minister finansów przeciwko Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie S.A. w Warszawie, w której przedstawiono wiele argumentów za pozbawieniem możliwości stosowania zwolnienia z VAT dla usług pomocniczych świadczonych w ramach niezależnej grupy towarzystw ubezpieczeniowych (art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT).

Wskazane zmiany legislacyjne, jak również wnioski płynące z opinii Rzecznik Generalnej TSUE przekładają się na wystąpienie wysokiego ryzyka wzrostu kosztów działalności ubezpieczeniowej, związanego z nabywaniem przez towarzystwa ubezpieczeniowe usług pomocniczych – niezbędnych do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej – takich jak obsługa procesu likwidacji szkód, call center, IT, czy procesy finansowo-księgowe.

Towarzystwa ubezpieczeniowe nie odliczają bowiem VAT naliczonego z faktur dokumentujących zakupy, w związku z czym wartość podatku wpływa wprost na wzrost kosztów prowadzonej przez nie działalności. Kwestia ta może się więc wiązać z dalszymi podwyżkami cen na rynku ubezpieczeń w drugiej połowie 2017 roku.