Od 1 stycznia 2017 roku mali i średni przedsiębiorcy zostali objęci obowiązkiem raportowania w formacie JPK. Począwszy od rozliczenia za styczeń podmioty te zobowiązane są przesyłać jednolity plik kontrolny dla ewidencji sprzedaży i zakupu VAT (JPK_VAT). Od lipca 2016 r. robią to już co miesiąc duzi przedsiębiorcy.

Obowiązek składania JPK_VAT przez małych i średnich przedsiębiorców z początkiem 2017 roku został wprowadzony w wyniku zmian w ordynacji podatkowej oraz w ustawie o VAT w zakresie ewidencji zakupu i sprzedaży, w tym w wyniku poszerzenia zakresu danych do uwzględnienia w tej ewidencji o numer identyfikacji podatkowej kontrahenta.

Objęcie od 1 stycznia 2017 r. obowiązkiem raportowania w formie JPK_VAT małych i średnich przedsiębiorców oznacza w praktyce wzrost liczby plików JPK, jakie co miesiąc będą przekazywane do Ministerstwa Finansów z kilku do co najmniej kilkudziesięciu tysięcy plików (Dane z Raportu Ministerstwa Rozwoju, https://www.mr.gov.pl/media/27643/Przedsiebiorczosc_w_Polsce.pdf).

Jak ustalić status

Status przedsiębiorcy ustala się na podstawie definicji z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, która zawiera definicję mikro-, małego i średniego przedsiębiorcy.

Obowiązek składania JPK_VAT od stycznia 2017 roku obejmuje poza dużymi, także małe i średnie przedsiębiorstwa. Tym samym, do składania JPK zobowiązani są niemal wszyscy przedsiębiorcy poza mikroprzedsiębiorcami. Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności oznacza to, że jeżeli w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych firma:

a. zatrudniała średnio 10 lub więcej pracowników oraz

b. osiągnęła roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 2 milionów euro oraz suma aktywów jej bilansu sporządzonego na koniec każdego z tych lat przekroczyła równowartość w złotych 2 milionów euro,

– to podmiot taki powinien być uznany przynajmniej za małego przedsiębiorcę, a tym samym jest zobowiązany do składania JPK_VAT począwszy od stycznia 2017 r.

Lata obrotowe określa się przy tym zgodnie z przepisami o rachunkowości (w praktyce najczęściej rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym), natomiast średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty. Z kolei progi dla kryterium finansowego z definicji mikro-, małego i średniego przedsiębiorcy ustala się według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy.

Format struktury i przekazywanie danych

Obowiązujący format przekazywania JPK to generalnie format XML (eXtensible Markup Language). XML jest językiem znaczników, który służy do zapisywania różnorodnych danych w strukturyzowany sposób, przez co jest szczególnie przyjazny w przypadku przekazywania danych za pośrednictwem internetu. Nie jest to natomiast format najbardziej przyjazny z perspektywy przeglądania i przygotowania danych, ale zdecydowanie sprawdza się w przypadku przechowywania i analizy ich dużej ilości.

Obecnie obowiązująca wersja struktury JPK_VAT to wersja JPK_VAT (2). Do końca 2016 r. dużych podatników obowiązywała wersja JPK_VAT (1).

Struktura JPK_VAT podzielona jest na następujące sekcje:

- Nagłówek – sekcja zawierająca informacje dotyczące danego pliku (wersja pliku, okres, za jaki jest składany, cel złożenia),

- Podmiot - sekcja zawierająca podstawowe dane podatnika,

- Sekcja poświęcona ewidencji sprzedaży, gdzie ujęte są poszczególne pozycje sprzedaży za dany okres,

- Sekcja poświęcona ewidencji zakupu, prezentująca zakupy wykazane w danym miesiącu przez podatnika.

Po sekcji Sprzedaż i Zakup w JPK_VAT znajdują się również sumy kontrolne, których celem jest podsumowanie liczby wierszy z sekcji oraz łączna kwota podatku należnego i wykazanego do odliczenia.

Dane zawarte w JPK_VAT odpowiadają ewidencji zakupu i sprzedaży, tj. zestawieniu transakcji ujętych w danej deklaracji VAT.