Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 5 października 2016 r. w sprawie C?412/15.

Stan faktyczny

TMD prowadzi ośrodek krwiodawstwa. W ramach swojej działalności TMD przeprowadza różne procesy oraz działania, w wyniku których pobiera osocze krwi od dawców. Składniki, które powstają, są gromadzone i następnie w stanie zamrożonym dostarczane do przedsiębiorstw sektora farmaceutycznego. Jednym z odbiorców była spółka szwajcarska, która odbierała osocze od TMD, a następnie dostarczała do swoich różnych zakładów produkcyjnych na terenie Unii Europejskiej w celu produkcji produktów leczniczych. TMD uznała, że osocze nie wchodzi w zakres zwolnienia z VAT dla dostaw krwi ludzkiej. W związku z tymi dostawami, TMD wniosło o odliczenie podatku naliczonego za rok 2008. Urząd skarbowy nie zgodził się z tym twierdzeniem i uznał dostawy osocza za zwolnione z VAT. Pomimo negatywnej oceny urzędu skarbowego TMD wniosła o zwrot VAT naliczonego również za lata 2008-2010. Urząd skarbowy oddalił jednak jej wnioski, co skutkowało złożeniem przez TMD skargi do sądu odsyłającego.

W związku z tym, sąd odsyłający w Niemczech zwrócił się z pytaniem do Trybunału Sprawiedliwości UE czy zwolnienie wynikające z dyrektywy VAT obejmuje osocze uzyskane z krwi ludzkiej.

Wyrok sądu

Trybunał Sprawiedliwości UE przypomniał, że pojęcie „krew ludzka", nie jest zdefiniowane przez dyrektywę VAT. Dlatego w tych okolicznościach ustalenie znaczenia i zakresu tego pojęcia powinno być dokonywane zgodnie z jego zwyczajowym znaczeniem w języku potocznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu kontekstu, w którym pojęcie to zostało użyte. Pojęcie „krew ludzka" odwołuje się do elementu ciała ludzkiego składającego się z wielu nieautonomicznych, uzupełniających się składników, których synergiczne działanie umożliwia ukrwienie wszystkich organów i tkanek. Jednym z tych składowych elementów jest osocze, czyli płyn, który służy do transportowania innych składników krwi ludzkiej w ciele. Przede wszystkim w odniesieniu do ogólnego kontekstu należy przypomnieć, że na podstawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej zakazane jest wykorzystywanie ciała ludzkiego i jego poszczególnych części jako źródła zysku. Natomiast przepisy dyrektywy wskazują, że zwolnienia z VAT niektórych rodzajów działalności zostały wprowadzone dla ułatwienia dostępu do określonych usług oraz dostaw określonych towarów poprzez unikanie nadmiernych kosztów, jakie wynikałyby z ich opodatkowania VAT.

W rezultacie Trybunał stwierdził, że zwolnienie dostarczania krwi ludzkiej przewidziane w dyrektywie VAT należy rozumieć jako mające na celu zagwarantowanie, aby dostawa towarów przyczyniających się do opieki zdrowotnej lub o celach leczniczych nie stała się niedostępna ze względu na wygórowany koszt tych towarów. Dlatego też TSUE stwierdził, że dostarczanie krwi ludzkiej, w tym dostarczanie osocza, które stanowi jej składnik, powinno wchodzić w zakres zwolnienia z VAT, jeżeli dostawa ta bezpośrednio przyczynia się do działalności wykonywanej w interesie ogólnym, czyli gdy osocze jest bezpośrednio wykorzystywane do celów opieki zdrowotnej lub w celach leczniczych.

Jednocześnie jednak TSUE podkreślił, że wyrażenia używane do oznaczenia zwolnień z VAT powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady. Dlatego uznał, że nie można objąć zwolnieniem tzw. osocza przemysłowego, czyli osocza, którego dostawa nie przyczynia się bezpośrednio do działalności wykonywanej w interesie publicznym, jako że jest ono przeznaczone do włączenia do produkcji przemysłowej, w tym do wytwarzania produktów leczniczych.

—Magdalena Szlembarska

masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpodatki@rp.pl

Magdalena Szlembarska, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO

Zwolnienia powinny być interpretowane w sposób ścisły

Trybunał Sprawiedliwości UE w swoim wyroku podkreślił ponownie, że zwolnienia określone w dyrektywie o VAT są jedynie odstępstwem, dlatego powinny być interpretowane w sposób ścisły. Celem zwolnień jest ułatwienie dostępu do określonych usług oraz dostaw. TSUE zatem uznał, że jedynie osocze faktycznie przeznaczone bezpośrednio do celów leczniczych może wchodzić w zakres zwolnienia ustanowionego w dyrektywie o VAT. Podsumowując, to czy dostarczanie osocza będzie korzystało ze zwolnienia, uwarunkowane jest tym, do jakiego rodzaju działalności będzie ono wykorzystywane przez nabywcę. W związku z tym korzystanie z osocza w ramach działalności przemysłowej warunkuje brak podstawy do zwolnienia z VAT.?