Najem aut w Holandii, a CIT w Polsce

O wykładnię przepisów o CIT wystąpiła spółka, która prowadzi działalność w zakresie usług transportu drogowego na terenie innych niż Polska państw UE (w szczególności Holandii i Niemiec). W działalności korzysta ze środków transportu najmowanych od kontrahentów z terenu Unii. Podatniczka wskazała, że posiada certyfikaty rezydencji podatkowej kontrahentów holenderskich i niemieckich, wskazujące miejsce ich siedziby dla celów podatkowych. Zapytała czy ma ona obowiązek pobierać zryczałtowany podatek na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT od wynagrodzeń wypłacanych za usługi wynajmu pojazdów.

W ocenie spółki taki obowiązek na niej nie ciąży, bo przychody te nie podlegają opodatkowaniu na terytorium Polski. Wynajmując środki transportu na rzecz spółki kontrahent świadczy usługi na terytorium swojego kraju i odnoszą się one do aktywności biznesowej pytającej spółki na terenie tego kraju. Źródłem przychodu wynajmującego jest więc działalność gospodarcza, która jest wykonywana na terytorium kraju, którego rezydentem podatkowym jest wynajmujący. Ponadto, usługi wynajmu są świadczone przez podmiot niemający zakładu na terytorium Polski. Polska nie ma żadnego tytułu do opodatkowania tych przychodów.

Przeciwnego zdania był jednak fiskus. Stwierdził bowiem, że źródło dochodów będzie położone na terytorium RP, gdyż jest nim podmiot będący polskim rezydentem podatkowym. Firma, jako płatnik, ma obowiązek pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od należności wypłacanych na rzecz podmiotów niemieckich i holenderskich za usługi wynajmu pojazdów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oddalił skargę spółki. Stwierdził, że świadczenie spornych usług przez nierezydenta kontrahentowi polskiemu prowadzi do osiągnięcia przez nierezydenta przychodu, którego źródło znajduje się na terytorium Polski.

Naczelny Sąd Administracyjny także nie przyznał racji skarżącej spółce. Co prawda zwrócił uwagę na rozbieżność w orzecznictwie, jednak sam opowiedział się za wykładnią niekorzystną dla podatników. Jego zdaniem obowiązek zapłaty podatku u źródła powstaje w sytuacji, gdy zagraniczny podmiot uzyska dochód od spółki będącej polskim rezydentem podatkowym, czyli źródło dochodów będzie położone na terytorium Polski. Miejsce świadczenia usług, wykonywania czynności lub miejsce realizowania wypłaty nie mają tu znaczenia.

NSA podzielił stanowisko, że z brzmienia art. 3 ust. 2 ustawy o CIT można wyprowadzić tylko jeden warunek opodatkowania w Polsce przychodów nierezydentów, jakim jest uzyskanie przez nich dochodów na terytorium RP. W przepisie tym nie ma zastrzeżenia, że odnosi się on tylko do przypadków, w których rezultat usługi sprzedanej przez nierezydenta służy kontrahentowi polskiemu. Jak podkreślał sąd, skoro ustawodawca nie formułuje dodatkowych warunków, to nie wolno ich też formułować interpretatorowi. Jeżeli zatem jedyną przesłanką opodatkowania dochodów nierezydenta w Polsce jest to, żeby osiągnął je na terytorium Polski (a więc żeby ich źródło znajdowało się w Polsce), to doszukiwanie się dalszych, pozanormatywnych warunków takiego opodatkowania, jest nieuzasadnione.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lipca 2016 r. (II FSK 333/15).

Komentarz eksperta

Bartosz Mroczkowski, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg Tomczykowski

http://grafik.rp.pl/grafika2/1393801,3.jpg

Naczelny Sąd Administracyjny w komentowanym wyroku, chociaż wskazuje na rozbieżności w orzecznictwie, potwierdza stanowisko prezentowane w ostatnich wyrokach NSA: z 19 maja 2016 r. (II FSK 1577/14) oraz z 19 kwietnia 2016 r. (II FSK 465/14). NSA w swoim najnowszym stanowisku nakazuje interpretować art. 3 ust. 2 ustawy o CIT ściśle językowo i w rezultacie uważa, że w stwierdzeniu „podlegać obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które są osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej" nie należy dopatrywać się innych przesłanek, niż tylko istnienie źródła znajdującego się na terytorium Polski. Co ciekawe, NSA utożsamia przedmiotowe źródło dochodów z podmiotem realizującym wypłaty. Należałoby się w tym kontekście zastanowić, czy nie bardziej odpowiednie, i jednocześnie intuicyjne, byłoby utożsamianie źródła dochodu z miejscem prowadzenia działalności generującej dany dochód. Odnosząc to do komentowanego wyroku – jeżeli działalność polegająca na wynajmie środków transportu była prowadzona wyłącznie poza terytorium Polski, to należałoby stwierdzić, że źródło dochodu jest poza Polską, zatem polski podatnik nie powinien być zobowiązany do poboru podatku u źródła.

Niezależnie od tego należy zaznaczyć, że postanowienia polskiej ustawy o CIT stosuje się z uwzględnieniem umów u unikaniu podwójnego opodatkowania, które w odniesieniu do niektórych płatności często przewidują zwolnienie z obowiązku poboru podatku u źródła. Zastosowanie odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania jest uwarunkowane posiadaniem ważnego certyfikatu rezydencji beneficjenta płatności. W rezultacie, mając na uwadze obecne stanowisko NSA, dla podatników dokonujących płatności zagranicznych rekomendowane jest zbadanie warunków dokumentacyjnych uprawniających do zastosowania zwolnienia od podatku z odpowiedniej umowy międzynarodowej dla wszystkich płatności objętych dyspozycją art. 21 ustawy o CIT.