Zmiana dokonana w przepisie przejściowym w projekcie dotyczącym m.in. klauzuli obejścia prawa podatkowego może mieć bardzo niebezpieczne konsekwencje. Rozszerzenie zakresu intertemporalnego stosowania klauzuli na „korzyści uzyskane po dniu wejścia w życie ustawy" spowoduje, że fiskus zyska narzędzie umożliwiające kwestionowanie skutków podatkowych czynności już dokonanych.
Wystarczające będzie, że skutki podatkowe czynności będą rozciągać się na okres po wejściu klauzuli w życie. Tym sposobem transakcje zaplanowane i sfinalizowane przed pojawieniem się jej w systemie prawnym, których konsekwencje podatkowe na gruncie przepisów obowiązujących w momencie ich dokonywania były jasne i jednoznaczne, mogą się stać czynnościami, których skutki podatkowe można kwestionować.
Należy pamiętać, że przy tworzeniu transakcji i modeli biznesowych w większości przypadków była i jest brana pod uwagę optymalizacja obciążeń podatkowych. Przy proponowanym kształcie przepisu praktycznie w każdej sytuacji „zaoszczędzenia" podatku transakcja może stać się przedmiotem zainteresowania właściwych organów. I to od ich oceny będzie zależeć, czy podejmą próbę walki z podatnikiem czy nie. Będziemy mieli do czynienia ze stanem niepewności co do sytuacji prawnej podatnika.
Przeformułowanie przepisu przejściowego w sposób obejmujący zakresem zastosowania klauzuli skutki sytuacji zaistniałych przed jej wejściem w życie prowadzi do ewidentnego naruszenia zakazu niedziałania prawa wstecz. Dziwi to tym bardziej, że zasada ta zostaje przez ustawodawcę zignorowana w obszarze tak wrażliwym jak prawo podatkowe, do tego jeszcze w delikatnej kwestii ogólnej klauzuli obejścia prawa podatkowego.
Instytucja, która już wcześniej wywołała wiele wątpliwości co do możliwości pogodzenia jej z zapisami konstytucji, dodatkowo będzie teraz miała zastosowanie z mocą wsteczną.
Niestety, może to skutkować uzyskaniem przez Polskę opinii kraju, w którym nie są respektowane zasady wynikające z cywilizowanej kultury prawnej i w którym racjonalne planowanie biznesu, ze względu na niepewność co do przyszłych uwarunkowań prawych, nie jest możliwe.
— Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w KPMG.
