Ceny transferowe stały się ostatnio kluczowym tematem spotkań zespołów podatkowych, głównie ze względu na zapowiadane przez Ministerstwo Finansów kontrole podatkowe w tym zakresie, które mają się rozpocząć już wkrótce.
Przygotowania podatników do kontroli obejmują przede wszystkim weryfikację stanu faktycznego pod kątem: spełnienia obowiązków dokumentacyjnych (wynikających z art. 9a ustawy o CIT), wysokości cen przyjętych w transakcjach z podmiotami powiązanymi oraz udokumentowania faktu otrzymania usług.
Dla spółek z udziałem Skarbu Państwa w procesie weryfikacji obowiązków dokumentacyjnych istotne wskazówki wynikają ze sprawy zakończonej wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 marca 2016 r. (II FSK 4000/13), który bezpośrednio odnosi się do obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych pomiędzy spółkami powiązanymi poprzez udziałowca – Skarb Państwa.
Wyrok NSA został wydany w związku z interpretacją indywidualną zaskarżoną do WSA przez podatnika – spółkę z udziałem Skarbu Państwa. Podatnik miał wątpliwości, czy realizowane transakcje oraz powiązanie kontrahentów mających wspólnego udziałowca – Skarb Państwa, oznaczają powstanie obowiązku przygotowania dokumentacji cen transferowych dla neutralnych podatkowo transakcji zawieranych między takimi kontrahentami.
Stan faktyczny dotyczył transakcji kapitałowych (m.in. aport udziałów) przeprowadzonych w związku z realizacją strategii budowania silnej grupy kapitałowej, które zostały przeprowadzone z udziałem Skarbu Państwa, będącego udziałowcem poszczególnych spółek kapitałowych – podatników CIT. Wątpliwości budziło zdefiniowanie pojęcia transakcji podlegającej obowiązkowi dokumentacyjnemu oraz to, czy powiązanie poprzez Skarb Państwa oznacza konieczność sporządzenia dokumentacji zgodnej z art. 9a ustawy o CIT. Minister finansów przyjął najszerszą z definicji transakcji. Stwierdził bowiem, że transakcja to wszelkiego rodzaju czynności prawne powodujące przeniesienie własności dóbr. Tym samym uznał, że każde wniesienie aportu będzie uznane za transakcję.
Odnośnie do powiązania poprzez Skarb Państwa minister finansów wskazał, że przepisy podatkowe nie zawierają żadnych rozwiązań szczególnych na zasadzie wyjątku, z których można by wywodzić brak obowiązku dokumentacyjnego ze względu na podmioty przeprowadzające takie transakcje kapitałowe. W konsekwencji, zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym w interpretacji, na podatniku ciąży obowiązek dokumentacyjny, o którym mowa w art. 9a ustawy o CIT. Podatnik powinien więc sporządzić dokumentację cen transferowych dla transakcji kapitałowych realizowanych z kontrahentami powiązanymi poprzez Skarb Państwa.
Podatnik nie zgodził się z tym stanowiskiem i złożył skargę do WSA. W wyroku WSA w Warszawie z 28 sierpnia 2013 r. (III SA/Wa 3335/12) rozstrzygnięto kwestię, czy obowiązek dokumentacyjny dotyczy jakichkolwiek czynności pomiędzy podmiotami powiązanymi, czy jedynie takich transakcji, których zrealizowanie może skutkować powstaniem albo zmianą wielkości zobowiązania podatkowego w CIT, które w związku z tym mogą być potencjalnie źródłem nadużyć podatkowych. Jak zwrócił uwagę WSA, pierwszą z tych opcji reprezentuje w sprawie minister finansów, a drugą podatnik. Zdaniem WSA pojęcie „transakcja" użyte w art. 9a ust. 1 ustawy o CIT należy ograniczyć tylko do drugiej ze wskazanych kategorii czynności prawnych. Na tej podstawie WSA przyznał rację podatnikowi i uznał, że zaprezentowany we wniosku stan faktyczny nie skutkował dla niego obowiązkiem dokumentacyjnym.
Z takim stanowiskiem nie zgodził się minister finansów i wniósł skargę kasacyjną.
NSA podzielił pogląd ministra finansów i uchylił wyrok WSA, potwierdzając, że obowiązek dokumentacyjny istnieje również w odniesieniu do transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami, w których udział ma Skarb Państwa. W ustnym uzasadnieniu NSA wskazał również szeroką definicję transakcji, obejmującą m.in. aport.
Tym samym spółki z udziałem Skarbu Państwa realizujące transakcje z innymi spółkami powiązanymi poprzez Skarb Państwa powinny uwzględnić przepisy w zakresie cen transferowych dla takich transakcji, tj. zarówno przepisy dotyczące warunków transakcji, jak i przepisy dotyczące obowiązku sporządzenia dokumentacji dla transakcji z podmiotami powiązanymi.
Mając na uwadze obecny limit wyznaczający istnienie powiązania w wysokości zaledwie 5 proc., zastosowanie powyższego wyroku może się okazać trudnym wyzwaniem dla podatników. Dlatego istotnego znaczenia nabiera uzasadnienie wyroku, które wkrótce powinno zostać opublikowane.
Milena Kaniewska-Środecka –doradca podatkowy w Tax Research Doradztwo podatkowe
podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 851 ze zm.)