Wobec mojej firmy, która świadczy usługi transportowe, toczy się postępowanie odwoławcze. Ponieważ kwestia dotyczy nie tylko mojej firmy, ale globalnie usług świadczonych przez innych moich konkurentów, chciałbym, aby w tym postępowaniu wzięło udział również nasze stowarzyszenie transportowców. Czy w postępowaniu drugiej instancji mogę korzystać z pomocy stowarzyszenia i w jaki sposób poinformować o tym fiskusa? – pyta czytelnik.
Uczestnikiem postępowania podatkowego, oprócz organu prowadzącego postępowanie podatkowe i strony – podatnika, może być także zgodnie z art. 133a § 1 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) organizacja społeczna. Zgodnie z art. 5 § 2 pkt 5 kodeksu postępowania administracyjnego przez organizację społeczną rozumie się organizację zawodową, samorządową, spółdzielczą i inną organizację społeczną.
Organizacja społeczna może występować z żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia jej do udziału w takim postępowaniu pod następującymi warunkami:
- powinna wykazać, że jest to uzasadnione jej celami statutowymi,
- musi przemawiać za tym interes publiczny,
- osoba (podmiot), którego dane postępowanie dotyczy, musi wyrazić na to zgodę.
Ustawodawca wskazał w sposób ogólny, że organizacja społeczna może wystąpić o dopuszczenie jej do udziału w postępowaniu podatkowym, a więc zarówno w postępowaniu w pierwszej instancji, jak i w postępowaniu odwoławczym.
Aby jednak taka organizacja mogła zostać dopuszczona do udziału w toczącym się postępowaniu podatkowym, wymienione wyżej przesłanki muszą wystąpić łącznie. Zgoda podatnika powinna być wyrażona na piśmie.
Na prawach strony
Przystąpienie organizacji społecznej do toczącego się postępowania podatkowego, czy to w pierwszej, czy w drugiej instancji, ma istotne znaczenie, gdyż od tego momentu organizacja uczestniczy w postępowaniu na prawach strony. Oznacza to, że wnoszone przez nią żądania muszą zawierać niezbędne elementy takie jak: treść żądania, wskazanie organizacji, od której pochodzi, jej adres (siedziba albo miejsce prowadzenia działalności), wskazanie podmiotu, którego dotyczy postępowanie, a także celów statutowych organizacji.
Żądanie organizacji społecznej o dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępowaniu może być wniesione w każdym czasie w trakcie toczącego się postępowania przed organem podatkowym w danej instancji.
Organizacja społeczna ma prawo brać udział w postępowaniu podatkowym od chwili doręczenia jej postanowienia o dopuszczeniu do udziału w postępowaniu aż do momentu uprawomocnienia się wydanego przez organ podatkowy (ostatecznego) rozstrzygnięcia. W zakresie swojej działalności statutowej organizacja społeczna jest uprawniona np. do wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego, jeśli brała udział w postępowaniu dotyczącym podatnika.
Pomoc i profesjonalne wsparcie
Niewątpliwie udział organizacji społecznej w postępowaniu dotyczącym interesu prawnego podatnika może mu zagwarantować nie tylko lepszą ochronę jego praw, ale i profesjonalne wsparcie w toku tego postępowania. Dla podatnika, który posiada jedynie podstawowe wiadomości z zakresu prawa podatkowego, pomoc ze strony organizacji społecznej ma niebagatelne znaczenie. Ważna w takich sytuacjach jest współpraca podatnika z organizacją społeczną, która uczestniczy w postępowaniu, ale jednocześnie realizuje również własne interesy uzasadnione celami statutowymi.
Przykład
Przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego jest kwestia, czy podatnik ma prawo odliczenia kwoty VAT wynikającej z faktury wystawionej przez inny podmiot dotyczącej usług transportowych świadczonych w specyficzny sposób. W przypadku zanegowania przez organ podatkowy możliwości odliczenia VAT wynikającego z tej faktury kwestia ta będzie miała istotne znaczenie dla innych podmiotów świadczących tego rodzaju usługi. Z uwagi na interes stowarzyszenia transportowców zasadne jest zatem, aby podatnik miał wsparcie i pomoc organizacji branżowej.
Do uznania organu
Organ podatkowy nie przyznaje organizacji społecznej z automatu prawa do udziału w postępowaniu. Najpierw bowiem musi ocenić, czy:
- w świetle przepisów ustawowych i celów statutowych organizacji społecznej jej żądanie jest uzasadnione,
- przemawia za tym interes publiczny,
- żądanie zostało złożone przez należycie umocowany organ organizacji.
Ocena tych przesłanek ma charakter uznaniowy i ich ocena należy do obowiązków organu podatkowego. Jeśli organ podatkowy uzna żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, to wydaje postanowienie o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Jeśli natomiast stwierdzi, że wniosek organizacji społecznej nie spełnia wszystkich obligatoryjnych przesłanek, np. za jej udziałem w sprawie nie przemawia interes publiczny, to wydaje postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej. W tym postanowieniu organ podatkowy powinien wskazać, jakie przesłanki legły u podstaw takiego rozstrzygnięcia, i uzasadnić swoje stanowisko.
Na takie postanowienie organizacja społeczna ma prawo złożyć zażalenie. Ma na to siedem dni od dnia doręczenia postanowienia.
W przypadku toczącego się postępowania odwoławczego tylko organ odwoławczy – organ drugiej instancji ma uprawnienie do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie dopuszczenia/odmowy dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu (wyrok WSA w Warszawie z 22 maja 2007 r., IV SA/Wa 324/07).
