Nabywając bilety lotnicze (w transporcie międzynarodowym) od pośredników posiadających siedzibę na terytorium Polski, polskie podmioty muszą zwrócić uwagę na klika ważnych kwestii.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 (tj. podatników niebędących polskimi rezydentami), przychodów z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) – ustala się w wysokości 20 proc. przychodów.
Artykuł 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT stanowi natomiast, że podatek dochodowy z tytułu przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez nierezydentów – zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej – ustala się w wysokości 10 proc. tych przychodów.
Jednocześnie, zgodnie z art. 26 ust. 1 zdanie 1 ustawy o CIT, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które wypłacają należności m.in. z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać w dniu wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat.
Ważny status kontrahenta
Z przepisów tych jasno wynika, że obowiązki w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych (tzw. podatek u źródła) występują po stronie polskich podmiotów jedynie w przypadku:
- uzyskania przychodu przez kontrahenta, który nie posiada polskiej rezydencji podatkowej;
- wypłaty należności z tytułów wskazanych w art. 21 ust. 1 ustawy o CIT na rzecz podmiotu nieposiadającego w Polsce rezydencji podatkowej.
W przypadku wypłacania przez polski podmiot kwot należnych (należności) na rzecz podmiotu, który posiada siedzibę/zarząd/miejsce zamieszkania w Polsce, po stronie polskiego podmiotu nie występują zatem żadne obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób prawnych. W takim przypadku nie są spełnione podstawowe warunki opodatkowania u źródła należności wypłacanych przez polski podmiot (art. 21 oraz art. 26 ustawy o CIT). Obowiązki w zakresie podatku u źródła zawsze są bowiem związane z wypłatą kwot należnych (należności) na rzecz podmiotu, który nie posiada polskiej rezydencji podatkowej. Na taki wniosek nie ma wpływu fakt, że bilety lotnicze wykorzystywane są w transporcie międzynarodowym. Skoro bowiem wypłata należności następuje na rzecz podmiotu posiadającego polską rezydencję podatkową, to bez znaczenia pozostaje, w jakim państwie wykonywane są usługi nabywane przez polski podmiot.
Przykład
Polska spółka, która nabywa bilety lotnicze, ustaliła, że kwota należna (należność) z tytułu zakupu tych biletów jest wypłacana faktycznie na rzecz podmiotu posiadającego w Polsce siedzibę/zarząd (osoba prawna) lub miejsce zamieszkania (osoba fizyczna). Na spółce wypłacającej wynagrodzenie nie będą więc ciążyć żadne obowiązki płatnika zryczałtowanego podatku u źródła.
Sytuacja taka ma miejsce w przypadku wypłaty należności na rzecz np. spółki z o.o. bądź na rzecz spółki akcyjnej z siedzibą na terytorium Polski, dla której otrzymana kwota jest faktycznie w całości należnością za świadczoną usługę przewozu lotniczego.
Sytuacja może się skomplikować
Wydaje się jednak, że gdyby polski podmiot nabywał bilety lotnicze od innego polskiego podmiotu (pośrednika, agenta), który byłby jedynie działającym w imieniu i na rzecz przewoźnika pośrednikiem w sprzedaży biletów (gdyby pośrednik/agent nie był sam nabywcą biletu od przewoźnika, a następnie sprzedającym ten bilet, lecz jedynie pobierał opłatę za samą rezerwację i był pośrednikiem w przekazaniu płatności na rzecz zagranicznego przewoźnika), to – pomimo przekazania płatności na polski rachunek bankowy – na nabywcy ciążyłyby obowiązki płatnika zryczałtowanego podatku u źródła.
Przykład
Zagraniczny przewoźnik wystawił fakturę sprzedażową bezpośrednio na ostatecznego nabywcę biletu, a polski pośrednik przyjął płatność od nabywcy biletu i następnie przekazał ją przewoźnikowi (co może wynikać np. z wystawionej przez pośrednika noty księgowej).
W takim przypadku polski nabywca nabył bilet lotniczy bezpośrednio od podmiotu zagranicznego, natomiast pośrednik pełnił jedynie rolę podmiotu pośredniczącego, w tym pośredniczącego w przekazaniu należności na rzecz przewoźnika zagranicznego. Przychód został więc uzyskany przez przewoźnika.
W sytuacji opisanej w przykładzie uwagi dotyczące wypłaty należności na rzecz podmiotu krajowego przestają być aktualne. Wypłata należności w rzeczywistości ma bowiem miejsce na rzecz podmiotu nieposiadającego w Polsce siedziby – za pośrednictwem jedynie podmiotu krajowego. Uiszczana kwota jest w takim przypadku faktycznie należna przewoźnikowi, a nie pośrednikowi. Dochodzi zatem do wypłaty kwoty należnej (należności) na rzecz przewoźnika, a nie na rzecz pośrednika. W takim przypadku na polskim podmiocie (ostatecznym nabywcy usługi przewozowej), jako na nabywcy usługi objętej art. 21 ust. 1 ustawy o CIT, będą ciążyć obowiązki płatnika zryczałtowanego podatku u źródła.
Musi wynikać z umowy...
Opisany stosunek prawny musi wynikać bezpośrednio z treści umowy zawartej pomiędzy ostatecznym nabywcą biletu a pośrednikiem. Najczęściej taki stosunek prawny ustalany jest poprzez wprowadzenie do umowy postanowienia, że pośrednik faktycznie nie jest stroną transakcji nabycia usługi transportowej, lecz stronami tej transakcji są przewoźnik oraz ostateczny nabywca biletu. Umowy takie zwykle wskazują bezpośrednio, że pośrednik działa jedynie w imieniu i na rzecz przewoźnika, nie będąc faktycznie stroną transakcji.
...albo regulaminu
Takie postanowienie może być zawarte także w regulaminie świadczenia usług przez pośrednika – w przypadku np. nabycia usługi przez internet. Dlatego zalecane jest każdorazowo szczegółowe analizowanie postanowień umów (regulaminów) normujących zasady nabycia biletów lotniczych z wykorzystaniem pośrednika. Niekorzystne postanowienia w tym zakresie mogą bowiem oznaczać dla polskiego podmiotu obowiązek poboru zryczałtowanego podatku u źródła z tytułu nabycia międzynarodowych biletów lotniczych od zagranicznego przewoźnika.
Kto posiada polską rezydencję podatkową
Przez podmiot posiadający polską rezydencję należy rozumieć:
- osobę prawną posiadającą w Polsce siedzibę lub zarząd (art. 3 ust. 1 ustawy o CIT);
- osobę fizyczną posiadającą w Polsce miejsce zamieszkania (art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o PIT).