W przypadku prac badawczych i rozwojowych prowadzonych przez podmioty trzecie, co do zasady, prawa do wyników tych prac będą przenoszone jako prawa własności intelektualnej do wyników prac badawczych i rozwojowych. Może to mieć miejsce np. w postaci przeniesienia autorskich praw majątkowych do wyników tych prac, praw uzyskanych w wyniku ich rejestracji we właściwych instytucjach (patenty, prawa ochronne itp.) czy też w postaci know-how.
Zakup gotowych wyników
W sytuacji więc, gdy prace te zostały już zakończone i podatnik, który nabył prawa do ich wyników, nie będzie prowadził działalności polegającej na dalszym rozwijaniu tych prac, będzie istniała możliwość rozpoznania wydatków w tym zakresie zgodnie z art. 15 ust. 4a ustawy o CIT, a więc według jednej z czterech wymienionych wcześniej metod. Takiej kwalifikacji nie zmieni to, że w ramach nabywanych w ten sposób prac może dochodzić do nabycia zarówno usług w zakresie prowadzenia prac rozwojowych, jak i przeniesienia autorskich praw majątkowych do wyników tych prac (czy też nawet do poszczególnych ich etapów lub konkretnych utworów w rozumieniu prawa autorskiego). Brak będzie w szczególności obowiązku rozpoznania tak nabytych praw jako wnip i wyodrębniania ich wartości z sumy nakładów poniesionych w związku z prowadzonymi (za pośrednictwem podmiotu zewnętrznego) pracami badawczymi i rozwojowymi. Intencją podatnika, który zleca prowadzenie tych prac, nie jest bowiem zwykle nabycie poszczególnych wnip, ale prowadzenie kompleksowego projektu badawczo-rozwojowego mającego na celu wytworzenie lub nabycie nowego produktu bądź technologii.
Możliwa kontynuacja działań...
Kiedy natomiast podatnik nabywa prace badawcze i rozwojowe w celu kontynuowania ich we własnym zakresie, nie będzie miał możliwości rozpoznania ich jako wnip. Podstawowym warunkiem określonym w ustawie o CIT w odniesieniu do amortyzacji prac rozwojowych jako wnip jest bowiem ich „zakończenie". Podatnik taki będzie więc miał do wyboru:
- dalsze ich prowadzenie i rozliczanie wydatków w tym zakresie zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT (tj. na bieżąco w miesiącach, w których zostały poniesione albo począwszy od tego miesiąca, w którym zostały poniesione w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy), albo
- wstrzymanie się z ich podatkowym rozpoznaniem i oczekiwanie na ich zakończenie.
W tym drugim przypadku, kiedy prace zostaną zakończone – w zależności od wyniku – może zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 2 ustawy o CIT rozpoznać je jednorazowo w roku ich zakończenia, bądź też – jeżeli zostały one zakończone wynikiem pozytywnym – potraktować je jako wnip (i w rezultacie rozliczać odpisy amortyzacyjne stanowiące co do zasady koszt uzyskania przychodu).
...albo podjęcie na nowo w przyszłości
Nie można wykluczyć także sytuacji, że prace zakończone wynikiem negatywnym zostaną przez podatnika podjęte na nowo w przyszłości. W tej sytuacji, podatnik nie będzie zobowiązany do korygowania swoich rozliczeń za okres, w którym wydatki w tym zakresie uznał za koszt uzyskania przychodu. Takie wznowione prace badawcze i rozwojowe powinny zostać potraktowane jako nowe prace. Podatnik będzie miał więc prawo rozpoznania poniesionych na nie wydatków zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 15 ust. 4a ustawy o CIT.
Autor jest prawnikiem w Kancelarii Ożóg Tomczykowski
