Amortyzacja maszyn używanych sezonowo

Podatnik kupił środek trwały – maszynę rolniczą – będzie go wykorzystywał sezonowo, tzn. przez trzy miesiące ?w roku: lipiec, sierpień i wrzesień. W jaki sposób należy amortyzować tę maszynę? – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 16h ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT, odpisy amortyzacyjne powinny być dokonywane w okresie wykorzystywania tego środka trwałego, czyli w tym przypadku przez  trzy miesiące. Wysokość odpisu miesięcznego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie albo przez 12 miesięcy w roku. Wybór sposobu obliczania odpisu miesięcznego zależy wyłącznie od podatnika. Ma on przy tym możliwość zmiany – po zakończeniu roku – jednego sposobu na drugi.

Kiosk nad morzem ?i orczyk w górach

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji używania sezonowego bądź działalności sezonowej. Z konstrukcji przepisu odnoszącego się do tej kwestii łatwo jednak wnioskować, że ustawodawcy chodziło o sytuację, w której dany środek jest wykorzystywany jedynie przez część roku (kilka miesięcy) i że może to dotyczyć środków trwałych używanych np. w rolnictwie, turystyce czy gastronomii. Za klasyczny przykład używania sezonowego można uznać używanie w działalności gospodarczej kiosku gastronomicznego zlokalizowanego w miejscowości nadmorskiej (najczęściej jest on wykorzystywany każdego roku, ?w miesiącach od maja do września) lub wyciągu narciarskiego w górach.

Podatnik decyduje

Podatnik ma prawo ustalać wysokość odpisu miesięcznego na dwa sposoby.

1. Przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie (w miesiącach używania składniki majątku ulegają przyspieszonej amortyzacji, a suma odpisów w tych miesiącach jest w tym przypadku równa odpisowi rocznemu). Metoda ta pozwoli amortyzować sezonowo wykorzystywany przez podatnika środek trwały w tempie, w jakim byłby on amortyzowany przy jego całorocznym wykorzystaniu.

2. Przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez 12 miesięcy w roku (w tym przypadku następuje wydłużenie okresu amortyzacji). Rozwiązanie to będzie korzystne dla podatników rozliczających straty z lat ubiegłych i z tego względu niezainteresowanych maksymalizacją kosztów uzyskania przychodu.

Przykład

Podatnik prowadzi działalność ?sezonową w zakresie przetwórstwa owoców i warzyw. Działalność ta trwa pięć miesięcy w roku. W tym czasie podatnik wykorzystuje maszynę produkcyjną, której wartość początkowa wynosi 200 000 zł. Roczną stawkę amortyzacji ustalono na poziomie ?12 proc.

Odpisy amortyzacyjne dokonywane według pierwszej metody (podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie):

- ustalenie rocznego odpisu amortyzacyjnego: ?200 000 zł x 12 proc. = 24 000 zł,

- ?ustalenie miesięcznego odpisu amortyzacyjnego: ?24 000 zł : 5 miesięcy = 4800 zł

Odpisy amortyzacyjne dokonywane według drugiej metody (podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez 12):

- ?ustalenie rocznego odpisu amortyzacyjnego: ?200 000 zł x 12 proc. = 24 000 zł,

- ustalenie miesięcznego odpisu amortyzacyjnego: ?24 000 zł : 12 miesięcy = 2000 zł

Szczególna metoda ?ujęcia w kosztach

Co do zasady wydatki na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie są kosztem uzyskania przychodów. Wydatki te mogą być odniesione ?w koszty podatkowe poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z przepisami podatkowymi. Na gruncie ustawy o CIT amortyzacja jest bowiem szczególnym sposobem uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodów wydatków na środki trwałe oraz wartości niematerialne ?i prawne.

Co mówią przepisy

Artykuł 16a ust. 1 ustawy o CIT stanowi, że amortyzacji podlegają, ?z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne ?i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1. ?budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

2. ?maszyny, urządzenia i środki transportu,

3. ?inne przedmioty

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, (umowa leasingu), zwane środkami trwałymi.

W art. 16a ust. 2 ustawy o CIT ustawodawca rozszerza natomiast definicję środków trwałych także na przypadki niektórych składników majątkowych, które nie stanowią własności lub współwłasności podatnika (dotyczy to np. rzeczy będących przedmiotem leasingu finansowego).

Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 16j-16ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1 (art. 16i ust. 1).

Po wprowadzeniu ?do ewidencji

Zgodnie z generalną zasadą podatnik rozpoczyna dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej danego składnika majątkowego począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten składnik wprowadził do ewidencji. W razie ujawnienia w ewidencji środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki lub wartości zostały wprowadzone do ewidencji.

Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych od używanych sezonowo środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zostały uregulowane w art. 16h ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od używanych sezonowo środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w okresie ich wykorzystywania. Wysokość odpisu miesięcznego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie albo przez 12 miesięcy w roku.

Jeżeli zatem wprowadzenie środka trwałego do ewidencji nastąpiło ?w trakcie sezonu, to tak też (od miesiąca następującego po miesiącu, ?w którym składnik został wprowadzony do ewidencji) ujmuje się amortyzację w kosztach. Jeżeli natomiast wprowadzenie do ewidencji nastąpiło przed sezonem, to odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od pierwszego miesiąca sezonu. Liczba miesięcy w sezonie nie musi być taka sama w każdym roku podatkowym. Istotne jest jednak jej oszacowanie przed rozpoczęciem sezonu.

Poza wyborem pomiędzy dwoma możliwymi sposobami obliczania wysokości odpisów miesięcznych, we wszystkich pozostałych kwestiach amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych ?i prawnych przy działalności sezonowej nie różni się od amortyzacji środków wykorzystywanych całorocznie. Podatnicy wykorzystujący środki trwałe sezonowo mogą je amortyzować metodą liniową lub degresywną, stosować podwyższone lub obniżone stawki amortyzacji. Mogą również stosować stawki indywidualne, według zasad określonych w art. 16j ustawy o CIT.

Autorka?jest konsultantką podatkową w ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego