Wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny wydał precedensowe rozstrzygnięcia dotyczące tzw. funduszy pożyczkowych. Są to pieniądze pochodzące z Unii Europejskiej, które docelowo są przeznaczane na wsparcie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości.

Sąd kasacyjny uznał, że instytucje, które z takich funduszy udzielają pożyczek i gwarancji przedsiębiorcom, częściowo muszą się rozliczać z fiskusem.

Zakres opodatkowania

Sprawa dotyczyła Fundacji Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych, której celem statutowym jest wspieranie rozwoju regionalnego i inicjatyw lokalnych. We wnioskach o interpretację fundacja wyjaśniła, że otrzymała dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Pieniądze docelowo miały trafić do firm średnich, małych i mikro jako preferencyjnie oprocentowane pożyczki i gwarancje.

Podatniczka chciała się upewnić, czy musi opodatkować kwoty samego dofinansowania. I jak na gruncie CIT traktować należności uzyskane z odsetek od udzielonych pożyczek, lokat, odsetek karnych i prowizji. W sprawie chodziło o środki wypłacane w latach 2009 i 2010.

Jeśli chodzi o samo dofinansowanie, fiskus uznał, że zarówno w 2009 r., jak i w 2010 r. było zwolnione z CIT. Wskazał jednak na różne podstawy preferencji. Środki z 2009 r. potraktował jak dotacje (art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT). Przy transzy otrzymanej rok później wskazał już na nowe zwolnienie z art. 17 ust. 1 pkt 52 ustawy o CIT, obowiązujące od 1 stycznia 2010 r.

Urzędnicy nie zgodzili się na zastosowanie zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT. A tylko w takim wypadku fundacji przysługiwałoby zwolnienie także dla odsetek bankowych. Resztę należności też kazali opodatkować.

Sąd pierwszej instancji w dużym zakresie potwierdził stanowisko fiskusa. Sprawa trafiła na wokandę NSA.

W trakcie rozprawy pełnomocnik fundacji, adwokat Waldemar Sokołowski, podkreślał, że rozstrzygnięcie w sprawie ma znaczenie dla całego kraju. W każdym województwie jest jakiś fundusz pożyczkowy. Przez te instytucje przechodzą dziesiątki milionów złotych. A rozbieżności co do ich opodatkowania nie usunęło nawet wprowadzenie od 2010 r. do ustawy o CIT specjalnego zwolnienia.

Jak tłumaczył mecenas Sokołowski, na razie podatki nie są traktowane jako wydatki kwalifikowane projektu. A to oznacza, że kwoty do urzędu skarbowego fundacja musi znaleźć we własnej kieszeni. Tymczasem docelowo fundusze będą musiały zwrócić całe dofinansowanie, z tym, co zarobiły na projekcie, włącznie.

– Mamy nawet interpretację, potwierdzoną przez opolski Wojewódzki Sąd Administracyjny, że ze względu na konieczność zwrotu wszystkich pieniędzy, czyli brak definitywnego charakteru, fundusze pożyczkowe nie uzyskują żadnego przychodu – tłumaczył Sokołowski.

Przedstawiciel fiskusa, radca prawny Andrzej Domański, potwierdził, że kwestia opodatkowania tzw. funduszy pożyczkowych budzi wątpliwości. Przypomniał jednak, że organ interpretacyjny ma obowiązek stosować takie przepisy, jakie obowiązywały w danym okresie. W 2009 r., gdy ustawodawca nie przewidział stosownego zwolnienia, sporne środki były kwalifikowane jako dotacje. Od 2010 r. podstawą zwolnienia jest art. 17 ust. 1 pkt 52 ustawy o CIT.

Rację ma urząd

NSA potwierdził stanowisko fiskusa. Jak tłumaczyła sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka, w zależności od daty wypłaty środków należało stosować zwolnienie dla dotacji, a potem z art. 17 ust. 1 pkt 52 ustawy o CIT. Obie sytuacje wykluczają zwolnienie dla odsetek z lokat.

Jeśli zaś chodzi o odsetki umowne, prowizje itd., to według NSA jest to przychód z realizacji projektu, który nie korzysta ze zwolnienia. Nie ma bowiem żadnego przepisu, który by je przewidywał.

– Można mieć wątpliwości co do racjonalności takiego rozwiązania, ale rolą sądu ani organów nie jest zastępowanie ustawodawcy – podkreślała sędzia Wrzesińska-Nowacka.

Wyroki są prawomocne.

Kiedy lokata bez daniny

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT wolne od podatku są dochody uzyskane przez podatników m.in. od rządów państw obcych, międzynarodowych organizacji i instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy. Tylko odsetki od takich dochodów lub środków lokowanych na bankowych rachunkach terminowych są objęte również preferencją (art. 17 ust. 1 ?pkt 24 ustawy o CIT). Takiej możliwości nie przewidziano w ramach obowiązującego od 2010 r. zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 52 ustawy o CIT. Dotyczy ono tylko płatności na realizację projektów ?z programów finansowanych z udziałem środków europejskich otrzymanych z Banku Gospodarstwa Krajowego.