Zajmuję się sprzedażą artykułów dekoracyjnych. Dodatkowo wynajmuję również innej firmie niewielki lokal handlowy. Rozpoczynając działalność gospodarczą w 2008 r. zrezygnowałem ze zwolnienia z VAT, które przysługuje tzw. drobnym przedsiębiorcom. Do teraz jestem czynnym podatnikiem VAT. W ciągu ostatnich dwóch lat (2012 – 2013) moje łączne obroty ze sprzedaży w żadnym roku nie przekroczyły kwoty 100 tys. złotych. Czy od marca 2014 r. mogę powrócić do zwolnienia w VAT? – pyta czytelnik.

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem od towarów ?i usług przysługuje tzw. drobnym przedsiębiorcom, czyli takim, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 tys. złotych. Tak wynika z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Jeżeli podatnik spełnia warunek związany z podaną wysokością obrotu, to wówczas zwolnieniem z VAT objęta jest cała jego sprzedaż. ?W sytuacji opisanej w pytaniu zwolnieniem byłaby objęta zarówno dostawa artykułów dekoracyjnych, jak ?i świadczenie usług najmu lokalu użytkowego.

Trzy warunki

Podatnik VAT czynny, który w przeszłości utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował ?z niego, jest uprawniony do tego, aby ponownie z niego skorzystać. Taką podstawę daje mu art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Wynika z niego, że podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego ?w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Tylko od 1 stycznia

W przypadku podatnika, który spełnia ww. warunki uprawniające go do powrotu do zwolnienia od podatku ?w zakresie całej swojej sprzedaży problemem jest ustalenie czy powrót do tego zwolnienia może nastąpić w trakcie roku podatkowego (nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia), czy dopiero od pierwszego dnia nowego roku podatkowego.

Organy podatkowe twierdzą, że powrót do zwolnienia jest możliwy dopiero ?z początkiem każdego nowego roku podatkowego. Tak uznała m.in. Izba Skarbowa w Łodzi w piśmie z 28 maja 2013 r. (ITPP1/443-227/13/IK). Interpretacja dotyczyła wątpliwości podatnika związanych ?z planowanym powrotem do zwolnienia podmiotowego ?w trakcie roku podatkowego, tj. od 1 kwietnia 2013 r. Organ podatkowy stwierdził, że: „(...) skoro obrót za rok 2012 r. nie przekroczył kwoty 150 000 zł, to w sytuacji niewykonywania przez Pana czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy, mógł Pan co do zasady skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług od dnia ?1 stycznia 2013 r.

Jak wskazano powyżej, ponowny wybór zwolnienia jest możliwy jedynie od dnia 1 stycznia, zatem mimo, iż ?w 2012 r. wartości sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła kwoty określonej ?w art. 113 ust. 1 ustawy, jak również nie wykonywał Pan czynności wymienionych ?w art. 113 ust. 13 ustawy, to nie mógł Pan dokonać ponownego wyboru zwolnienia ?w trakcie roku, tj. od dnia ?1 kwietnia 2013 r.".

Wątpliwe stanowisko fiskusa...

Stanowisko fiskusa może jednak budzić wątpliwości, ponieważ art. 113 ust. 11 ustawy o VAT nie wskazuje na możliwość ponownego zastosowania zwolnienia wyłącznie z początkiem nowego roku podatkowego. Określa on natomiast najwcześniejszy możliwy termin, od którego czynny podatnik VAT, spełniający warunki do zastosowania zwolnienia, może do niego powrócić.

Oznacza to, że w sytuacji opisanej w pytaniu podatnik, który:

– ma prawo do tego, aby ponownie powrócić do zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zarówno od ?1 stycznia 2014 r., jak i z początkiem każdego okresu rozliczeniowego w trakcie roku podatkowego, np. od 1 marca 2014 r. W tej sprawie powinien także złożyć zawiadomienie na formularzu VAT-R.

Podatek od towarów i usług jest podatkiem rozliczanym za okresy miesięczne lub kwartalne. Nie jest to podatek roczny, tak jak np. podatek dochodowy. Dlatego stanowisko organów podatkowych, które twierdząc, że zwolnienie podmiotowe jest określane na cały rok, wobec czego akceptują powrót do tego zwolnienia wyłącznie ze skutkiem na pierwszy dzień nowego roku podatkowego, nie znajduje uzasadnienia. Jedynie limit obrotów za poprzedni rok podatkowy, warunkujący prawo do zwolnienia, jest ustalany w stosunku rocznym, a nie termin objęcia tym zwolnieniem.

...jest negowane ?przez sądy

Ze stanowiskiem wyrażanym przez organy podatkowe nie zgadzają się również sądy administracyjne. Dla przykładu WSA we Wrocławiu w wyroku z 23 kwietnia 2013 r. (I SA/Wr 350/13; orzeczenie nieprawomocne) orzekł, że: „Stwierdzenie, że podatnik »może nie wcześniej niż po upływie roku ponownie skorzystać ze zwolnienia« wskazuje po pierwsze, że w ramach sytuacji wyznaczonej przez nieprzekroczenie wyznaczonego limitu sprzedaży (w roku poprzednim i bieżącym), możliwość ponownego skorzystania ze zwolnienia pozostawiona została w gestii podatnika, a po drugie – skorzystanie ze zwolnienia może mieć miejsce od początku dowolnego miesiąca, następującego po wyznaczonym w ust. 11 art. 113 okresie karencji."

Podobne stanowisko zajął WSA w Łodzi w wyroku z 17 października 2012 r. (I SA/Łd 1039/12; orzeczenie nieprawomocne), w którym skład orzekający wyjaśnił, że: „Skoro przepis art. 113 ust. 11 ustawy ?o VAT stanowi tylko o najwcześniejszym momencie, z nadejściem którego podatnik może powtórnie skorzystać ze zwolnienia i nie zakreśla żadnego maksymalnego terminu, to podatnik może skorzystać ze zwolnienia w najwcześniejszym przewidzianym w nim momencie (»...może, nie wcześniej niż po upływie roku...«) lub później, np. od 1 marca 2012 r. Odnosząc powyższe do wskazanego powyżej przykładu, skoro podatnik może skorzystać ze zwolnienia już 1 stycznia 2012 r., to tym bardziej może to uczynić ?1 marca 2012 r."

Co istotne, słuszność tego stanowiska potwierdził także NSA w wyroku z 23 stycznia ?2014 r. (I FSK 280/13), oddalając skargę kasacyjną fiskusa, który nie zgadzał się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji.

WNIOSEK: Z pewnością dla podatnika najbezpieczniejszym rozwiązaniem byłby powrót do zwolnienia z początkiem nowego roku podatkowego, np. od 1 stycznia 2015 r. W takiej sytuacji nie naraża się on na ryzyko wejścia w spór z organami podatkowymi. Jednak mając na uwadze przywołane orzecznictwo, postępowaniem prawidłowym i zgodnym z obowiązującymi przepisami o VAT, jest również powrót do zwolnienia także w trakcie roku podatkowego.