Licząca już 23 lata dyrektywa o opodatkowaniu spółek dominujących i zależnych miała ułatwić życie międzynarodowym koncernom. Kreatywni księgowi zdołali jednak w tym czasie zbudować instrumenty finansowe, które nie tyle pozwalają uniknąć podwójnego opodatkowania, ile prowadzą do podwójnego nieopodatkowania. Komisja Europejska zaproponowała więc nowelizację prawa.
– Przyniesie ona większe dochody budżetowe i sprawiedliwsze warunki konkurowania firm – przekonywał wczoraj Algirdas Szemeta, unijny komisarz ds. podatków.
Nowelizacja wzmacnia zapisy o zapobieganiu nadużyciom. Państwa członkowskie będą musiały wprowadzić do swoich przepisów tzw. klauzulę obejścia prawa. Pozwoli ona organom podatkowym ignorować konstrukcje prawne zbudowane tylko w celu uniknięcia podatków. Na przykład firma ma siedzibę w państwie A należącym do UE, a prowadzi dodatkowo działalność w formie spółki zależnej w państwie X poza UE. Z pozaunijnej działalności spółka matka czerpie dywidendy, które w kraju A są opodatkowane. Firma decyduje się więc na założenie spółki w kraju B, też należącym do UE, w którym dywidendy nie są opodatkowane, żeby przeprowadzić przez nią transfer pieniędzy z kraju X do kraju A. Według propozycji KE kraj A będzie mógł nie uznać takiej konstrukcji, jeśli nowo powołana spółka pośrednicząca nie prowadzi realnej działalności, a jej jedynym celem jest umożliwienie koncernowi niezapłacenia podatku.
Druga istotna poprawka w dyrektywie dotyczy tzw. pożyczek hybrydowych w jednej grupie kapitałowej. W niektórych krajach UE mogą być traktowane jak pożyczki, a zatem odsetki od nich mogą być wliczane do kosztów. W innych są uznawane za wkład kapitałowy, a zarobione odsetki są potraktowane jako dywidenda, a zatem zwolnione od podatku. Koncern, wykorzystując różnice w opodatkowaniu pożyczek i dywidend, nigdzie nie płaci podatku. Po zmianach taka sytuacja już się nie powtórzy. Jeśli w kraju, w którym działa spółka zależna, instrument hybrydowy jest traktowany jako pożyczka i nieopodatkowany, to podatek musi być zapłacony w kraju siedziby firmy, która dostaje odsetki od swojej spółki zależnej.
Komisja proponuje, żeby poprawiona dyrektywa weszła w życie 31 grudnia 2014 r. Na razie jednak w UE nie ma w tej sprawie jednomyślności, wymaganej przy wprowadzaniu regulacji podatkowych. Austria i Luksemburg zgadzają się na ten kierunek reform, pod warunkiem że KE równolegle wynegocjuje porozumienia o walce z unikaniem podatków na przykład ze Szwajcarią, Monako i Andorą.
—współpr. roch
