Nowy termin płatności faktury przesuwa korektę VAT

Ulga na złe długi od 1 stycznia 2013 r. obowiązuje na nowych zasadach. Instytucja ta umożliwia korektę podatku należnego wykazanego przez firmy z tytułu transakcji krajowych, za które nie otrzymały zapłaty od swoich kontrahentów.

Uprawnienia wierzyciela

Zgodnie art. 89a ust. 1 ustawy o VAT podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Korekta ta dotyczy również części kwoty takich wierzytelności. Uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności jest warunkiem koniecznym dokonania korekty w zakresie ulgi na złe długi. Jest on spełniony, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy o VAT).

Dodatkowe przesłanki dotyczące wierzytelności nieściągalnych wskazuje art. 89a ust. 2 ustawy o VAT. Konieczne jest, aby dostawa towaru lub świadczenie usług było dokonane na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, który nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Kolejnym warunkiem jest to, żeby na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty wierzytelności, wierzyciel i dłużnik byli podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni. Dłużnik nie może być w tym czasie w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Ponadto korekta wierzytelności nieściągalnych jest możliwa wtedy, gdy od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Zgodnie z art. 89a ust. 3 ustawy o VAT korektę podstawy opodatkowania oraz podatku należnego można zrobić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.Wierzyciel może zatem dokonać korekty z tytułu ulgi na złe długi za okres, w którym upłynie 150. dzień liczony od terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Przykład

KIEDY WOLNO SKORYGOWAĆ

10 września 2012 r. firma A wykonała usługi transportowe na rzecz kontrahenta, czynnego podatnika VAT, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego ani w likwidacji. Termin płatności określony na fakturze za usługi przypadł na 10 października 2012 r.

Klient jednak nie zapłacił. 150. dzień liczony od terminu płatności określonego na fakturze przypadł na marzec 2013 r., firma A mogła więc dokonać korekty wierzytelności nieściągalnej w deklaracji za marzec 2013 r.

Gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty wierzytelności nieściągalnych, należność zastała uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel musi zwiększyć podstawę opodatkowania oraz podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta.

W przypadku częściowego uregulowania należności podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części (art. 89a ust. 4 ustawy o VAT).

Przykład

PO FAKCIE

Firma B w deklaracji VAT-7 za luty 2013 r. skorygowała podstawę opodatkowania oraz podatek należny, ponieważ dłużnik nie zapłacił jej za wykonana usługę budowlaną. 10 kwietnia 2013 r. dłużnik uregulował jednak zaległe płatności.

Firma B w rozliczeniu za kwiecień 2013 r. zobowiązana była do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego.

Zawiadomienie na formularzu VAT-ZD

Wraz z deklaracją podatkową, w której wierzyciel dokonuje korekty, musi on przesłać zawiadomienie o tej korekcie właściwemu dla niego naczelnikowi urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika (art. 89a ust. 5 ustawy o VAT).

Od początku 2013 r. zawiadomienie to ma określony wzór – formularz VAT-ZD. Wzór tego zawiadomienia określa rozporządzenie ministra finansów z 14 grudnia 2012 r. w sprawie wzoru zawiadomienia o skorygowaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego.

Ten sam okres

Firma zalegająca z zapłatą jest obowiązana do korekty odliczonej kwoty podatku, w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Korekty dokonuje się w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności.

Uwaga!

Dłużnik nie musi rozliczać korekty, jeżeli uregulował należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności tej należności.

Przykład

DO KOŃCA MIESIĄCA

10 września 2012 r. firma C wykonała usługi transportowe na rzecz kontrahenta. Termin płatności określony na fakturze za usługi przypadał na 10 października 2012 r. Należność nie została uregulowana.

W związku z tym, że 150. dzień liczony od terminu płatności określonego na fakturze przypadał na 9 marca 2013 r., dłużnik zobowiązany był dokonać korekty podatku naliczonego w deklaracji za marzec 2013 r . Gdyby jednak uregulował należność do końca marca 2013 r., nie miałby obowiązku korekty podatku naliczonego.

Częściowe uregulowania należności w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności powoduje, że korekta dotyczy podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część należności (art. 89b ust. 2 ustawy o VAT).

Gdyby doszło do sytuacji, w której uregulowano należności po dokonaniu korekty podatku naliczonego, podatnik ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulowano. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek naliczony może zostać zwiększony w odniesieniu do tej części.

Przykład

PO ROZLICZENIU

W deklaracji VAT-7 za luty 2013 r firma D dokonała korekty podatku naliczonego z uwagi na niezapłacone faktury.

Zaległe płatności uregulowała 10 kwietnia 2013 r. W związku z tym ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z zapłaconych faktur w rozliczeniu za kwiecień 2013 r.

Dłużnik niezależnie od tego, czy wierzyciel dokona korekty czy nie, musi skorygować podatek naliczony. Korekty dokonuje na bieżąco, tj. w okresie, w którym przypada 150. dzień od dnia upływu terminu płatności. Dłużnik jest szczególnie zainteresowany tym, aby termin zapłaty za nabyte transakcje mógł być przesunięty.

Można aneksować warunki umowy

Z art. 89a i 89b ustawy o VAT wynika, że zastosowanie instytucji ulgi na złe długi zarówno po stronie wierzyciela, jak i dłużnika jest konieczne dopiero wtedy, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Zatem dopiero po upływie tego terminu wierzyciel ma prawo do korekty podatku należnego, a dłużnik jest zobowiązany zmniejszyć podatek naliczony wynikający z niezapłaconych faktur.

Termin zapłaty za wykonane czynności określony na fakturze lub w umowie jest terminem ustalonym pomiędzy stronami transakcji. Zatem może on być również przez strony zmieniany. W przypadku gdy po upływie terminu płatności określonego w umowie lub fakturze lecz przed 150. dniem liczonym od dnia upływu terminu płatności strony transakcji przesuną termin płatności, wówczas należy uznać, że dla zastosowania ulgi na złe długi istotny będzie nowy termin zapłaty.

Zmiana tego terminu może nastąpić poprzez zmianę umowy w tym zakresie bądź poprzez wystawienie faktury korygującej, w której określony zostanie nowy termin zapłaty. Jeżeli wierzyciel zgadza się na przedłużenie terminu płatności, to tym samym nie ma prawa skorzystać z ulgi na złe długi, a dłużnik nie jest zobowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Takie rozwiązanie naturalnie jest korzystne dla dłużnika. Natomiast wierzyciel nie tylko nie ma zapłaty, ale również nie może skorzystać z korekty podatku należnego. Jednakże godzi się na odroczenie płatności, najczęściej mając na celu utrzymywanie dobrych stosunków handlowych z kontrahentem.

Przykład

Z PAŹDZIERNIKA NA CZERWIE

C

10 września 2012 r firma Z wykonała usługę transportową na rzecz kontrahenta Y. Zgodnie z zawartą pomiędzy stronami umową termin płatności został określony na 10 października 2012 r.

Do 10 października firma Y nie dokonała jednak płatności za usługę. 15 lutego 2013 r., czyli przed 150. dniem liczonym od terminu płatności określonego w umowie, strony zawarły porozumienie, na mocy którego termin płatności został przesunięty na 10 czerwca 2013 r.

Wobec tego dla ewentualnego zastosowania ulgi na złe długi 150-dniowy termin będzie się liczył od 10 czerwca 2013 r.

Swoboda umów w kodeksie cywilnym

W zakresie kształtowania stosunków umownych obowiązuje zasada swobody umów, w ramach której strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez prawo.

Zgodnie z art. 353¹ kodeksu cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Powiązania kapitałowe lub rodzinne wykluczają korektę

Przepisów określających zasady dokonania korekty wierzytelności nieściągalnych nie stosuje się, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieją powiązania kapitałowe lub rodzinne, określone w art. 32 ust. 2–4 ustawy o VAT (art. 89a ust. 7 ustawy).

Sankcja za naruszenie obowiązku korekty

Od 1 stycznia 2013 r. ustawodawca wprowadził sankcję w przypadku stwierdzenia, że podatnik naruszył obowiązek korekty.

Naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej ustala wtedy dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30 proc. kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych faktur, który nie został skorygowany.

W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się (art. 89b ust. 6 ustawy o VAT).