- Prowadzę autokomis i sprzedając samochody (głównie są to samochody osobowe) korzystam z opodatkowania według procedury marży. Czy mogę wybrać zwolnienie podmiotowe? Jeżeli tak, to czy przy obliczaniu wartości sprzedaży opodatkowanej powinienem uwzględniać ceny, za które sprzedaję samochody, czy tylko osiągane marże?

– pyta czytelnik.

Przepisy zwalniają z VAT podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku 150 000 zł (zob. art. 113 ust. 1 ustawy o VAT). Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe.

Kto może korzystać...

Ze zwolnienia tego mogą korzystać, między innymi, podatnicy korzystający z jednej z dwóch szczególnych procedur, w których podstawą opodatkowania jest marża (zob. art. 119 oraz art. 120 ustawy o VAT), w tym podatnicy dokonujący opodatkowanych według tej procedury dostaw towarów używanych.

Istnieje co prawda w takich przypadkach wątpliwość, jak należy obliczać wartość sprzedaży opodatkowanej dla celów zwolnienia podmiotowego, lecz organy podatkowe reprezentują w tej kwestii korzystne dla podatników stanowisko i uznają, że należy uwzględniać tylko marżę (stanowisko takie zajęła, przykładowo, Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 22 grudnia 2010 r., ITPP1/443-971/10/MN, czy Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 1 lipca 2011 r., ILPP2/443-644/11-2/SJ).

... a kto nie

Należy jednak zauważyć, że ze zwolnienia podmiotowego nie mogą korzystać, między innymi, podatnicy dokonujący dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (zob. art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b ustawy o VAT).

Jednocześnie art. 1 ust. 1 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym stanowi, że opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają wyroby akcyzowe oraz samochody osobowe. Na gruncie tych przepisów wątpliwości budzi kwestia czy podatnicy sprzedający samochody osobowe mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego.

W mojej ocenie zasady opodatkowania samochodów osobowych podatkiem akcyzowym są na tyle szczególne, że za towary opodatkowane podatkiem akcyzowym można uznawać tylko te samochody osobowe, które faktycznie są opodatkowane akcyzą.

Tylko gdy po raz pierwszy

Ma to miejsce w przypadku pierwszej sprzedaży na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju, który został wyprodukowany na terytorium kraju albo od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu importu albo wewnątrzwspólnotowego nabycia (zob. art. 100 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym).

Tylko zatem sprzedaż takich samochodów osobowych (oraz wszelkich samochodów mających na gruncie VAT status nowych środków transportu – zob. art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. c ustawy) wyłącza, według mnie, możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego.

Fiskus nie potwierdza

Organy podatkowe oraz sądy administracyjne są jednak przeciwnego zdania i uważają, że każda (nawet jednorazowa) sprzedaż samochodu osobowego wyłącza możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego.

Tytułem przykładu można wskazać interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 14 czerwca 2012 r. (IPTPP1/443-226/ 12-2/IG), w której czytamy, że „w związku z planowaną sprzedażą samochodów osobowych, wykorzystywanych do egzaminowania kierowców, które stanowią towar opodatkowany podatkiem akcyzowym w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, Wnioskodawca utraci zwolnienie określone w art. 113 ust. 1 ustawy".

Z kolei WSA w Lublinie w wyroku z 21 listopada 2012 r. (I SA/Lu 833/12) orzekł, że „za prawidłowe (...) uznać należy stanowisko organu, że art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b ustawy VAT powinien zostać odczytany w powiązaniu z regulacjami ustawy o podatku akcyzowym, która, jak wynika z art. 1 upa, określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym, zwanym dalej »akcyzą«, wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych (...). W ocenie sądu, z punktu widzenia utraty prawa do zwolnienia istotny jest zatem sam fakt dokonywania dostaw towarów akcyzowych, a nie okoliczność, czy na podatniku ciąży obowiązek podatkowy w akcyzie".

Nieunikniony spór

Wybierając zwolnienie podmiotowe musiałby pan odrzucić stanowisko prezentowane przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne. Byłoby to działanie nie tylko ryzykowne, ale – ze względu na wchodzące z dniem 1 stycznia 2014 r. nowe brzmienie art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b ustawy o VAT – po prostu nieopłacalne.

Z tym dniem brzmienie tego przepisu zostanie bowiem doprecyzowane, poprzez wskazanie, że nie dotyczy on niektórych samochodów osobowych, tj. samochodów osobowych zaliczonych do środków trwałych podlegających amortyzacji. Od 1 stycznia 2014 r. nie będzie więc ulegać wątpliwości, że sprzedaż innych samochodów osobowych (np. samochodów osobowych stanowiących towary handlowe podatników) nie pozwala na korzystanie ze zwolnienia podmiotowego.

Wybierając zwolnienie podmiotowe w trakcie 2013 r. musiałby się pan zatem liczyć ze sporem z organami podatkowymi. Ten spór dotyczyłby zresztą nie tylko kwestii możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego przez podatników sprzedających samochody osobowe, ale również kwestii możliwości rozpoczynania korzystania ze zwolnienia podmiotowego od innego dnia niż 1 stycznia, jako że organy podatkowe możliwość taką najczęściej kwestionują (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 1 sierpnia 2011 r., ITPP2/443-702c/11/AP, czy interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 13 grudnia 2011 r., IPTPP2/443-536/11-4/PM).

Wybór zwolnienia wiązałby się również z dwukrotną koniecznością korygowania podatku naliczonego (w związku z wyborem zwolnienia – na pana korzyść, a w związku z utratą od 1 stycznia 2014 r. prawa do zwolnienia – na pana niekorzyść).

Rozważanie przez pana wyboru zwolnienia podmiotowego nie ma w tej sytuacji większego sensu.

WNIOSEK

Jeżeli podatnik prowadzący autokomis wybierze zwolnienia podmiotowe w VAT, to musi się liczyć ze sporem z urzędem skarbowym. Wybór taki wiązałby się także z dwukrotną koniecznością korygowania przez niego podatku naliczonego.

Autor jest doradcą podatkowym