Od momentu wydania przez NSA uchwały w sprawie opodatkowania pakietów medycznych temat opodatkowania świadczeń pracowniczych jest często rozstrzygany przez sądy i organy podatkowe. Ostatnie orzeczenia sądowe przyczyniły się do niemałego zamieszania w tym zakresie. Ciągle bowiem zapadają nowe wyroki, często sprzeczne z poprzednimi.

W ustawie nic się nie zmieniło

Przepisy się nie zmieniają, a interpretacje i wyroki zdecydowanie zmieniły swój charakter – szczególnie w wyniku uchwały pełnego składu Izby Finansowej NSA z 24 października 2011 r. w sprawie pakietów medycznych. Organy podatkowe i sądy próbują coraz częściej wskazywać, że przychód po stronie pracownika powinien powstać nawet w sytuacji, gdy nie jest możliwe określenie wysokości świadczenia, które dana osoba otrzymała.

Zamknięty krąg beneficjentów

W wielu firmach, szczególnie działających w branży finansowej czy doradczej, pracodawcy decydują się objąć swoich pracowników ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej. W niektórych przypadkach ubezpieczeniem zostają objęci jedynie członkowie zarządu, w innych przypadkach kadra menedżerska, a niekiedy wszyscy pracownicy. W tej kwestii interpretacje i orzecznictwo nie jest tak liczne i zróżnicowane jak w przypadku imprez integracyjnych. Należy jednak zwrócić uwagę na kilka wyroków i interpretacji wydanych w ostatnim czasie.

Fiskus skłania się ku konieczności opodatkowania ubezpieczenia OC pracowników

Z interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 października 2012 r. (DD3/033/59/ILG/12/PK-960) wynika, że w przypadku, gdy umowa OC obejmuje ubezpieczeniem osoby wchodzące w skład organów spółki i pracowników pełniących funkcje zarządcze lub nadzorcze, którzy zostaną współwezwani w związku z roszczeniem dotyczącym zarzutu nieprawidłowego działania, jakiego dopuścili się działając w charakterze członka organów spółki lub pracownika, po stronie osób objętych polisą pojawi się przychód do opodatkowania.

Wynika to z tego, że krąg osób objętych ubezpieczeniem na dzień zapłaty składki wynikającej z tego ubezpieczenia jest zbiorem zamkniętym. Dodatkowo przepisy kodeksu pracy nie nakładają na pracownika obowiązku ubezpieczenia OC. Analogiczne stanowisko zaprezentowała Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 23 sierpnia 2012 r. (IPTPB1/415-304/ 12-5/ASZ).

Co ciekawe, ten sam organ w interpretacji wydanej 16 października 2012 r. (DD3/033/60/ILG/12/PK-961) zajął odmienne stanowisko z uwagi na to, że tym razem, w przedstawionym przez podatnika stanie faktycznym krąg osób objętych ubezpieczeniem na dzień zapłaty składki nie tworzył zbioru zamkniętego – był nieograniczony. W tej sytuacji ustalenie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w postaci opłaconej składki ubezpieczeniowej – w ocenie izby skarbowej – nie jest możliwe. Dlatego organ nie uznał za zasadne rozpoznanie przychodu po stronie ubezpieczonych.

Należy opodatkować

Sądy prezentują nieco mniej liberalne podejście do tej kwestii. Zgodnie z wyrokiem NSA z 23 marca 2012 r. (II FSK 1845/10) ubezpieczenie cudzego interesu ubezpieczeniowego w przypadku gdy ubezpieczamy osobę, którą łączy z ubezpieczającym stosunek pracy, i opłacenie w jego imieniu składki, jest nieodpłatnym świadczeniem podlegającym PIT.

Z kolei w wyroku z 8 listopada 2012 r. (II FSK 527/11) NSA wskazał, że okoliczność, iż umowa ubezpieczenia nie wymienia imiennie konkretnych, objętych nią osób, nie sprawia, że nie jest możliwe ustalenie tych osób już w momencie zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej. Dodatkowo – zdaniem sądu – ponieważ wszyscy członkowie władz spółki w równym stopniu korzystają z ochrony ubezpieczeniowej, a więc składka płacona przez spółkę rozkłada się równo na wszystkich ubezpieczonych, istnieje możliwość obliczenia przychodu w odniesieniu do każdej z osób objętych ubezpieczeniem.

Przywołane wyroki NSA wskazują, że na tę chwilę w zakresie wydatków na polisy OC – w szczególności gdy dotyczą zamkniętego, identyfikowalnego grona beneficjentów – organy podatkowe i sędziowie skłaniają się ku linii interpretacyjnej wskazującej na konieczność opodatkowania tych świadczeń.

Co jest przychodem ze stosunku pracy

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.

W szczególności są to: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.