Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej z Łodzi z 19 lipca 2012 r. (IPTPB3/423--128/12-7/GG).
Spółka planuje zawrzeć umowę odpłatnej cesji wierzytelności. Ze względu na brak możliwości ustalenia w dniu zbycia precyzyjnej ceny za zbywaną wierzytelność, spółka zamierza ustalić ją na poziomie wartości nominalnej wierzytelności. Zapłata ceny za wierzytelność nastąpi w przyszłości, a jej wysokość będzie uzależniona od skuteczności przeprowadzonej przez nabywcę wierzytelności windykacji należności względem dłużnika. Spółka nie zakwalifikowała wierzytelności jako przychodu należnego ani dla celów podatkowych, ani dla celów rachunkowych.
Spółka wystąpiła z wnioskiem do ministra finansów o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia, że przychód z tytułu sprzedaży przysługującej jej wierzytelności należy rozpoznać w dacie zawarcia umowy cesji wierzytelności. Zdaniem spółki w świetle art. 12 ust. 3 oraz ust. 3a ustawy o CIT przychód z tytułu zbycia wierzytelności własnej powstanie w momencie zawarcia przez spółkę umowy sprzedaży z nabywcą wierzytelności.
Minister finansów w wydanej interpretacji nie zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym przez spółkę. Uznał, że skutki podatkowe związane ze sprzedażą wierzytelności będą generalnie uzależnione od tego, czy wierzytelność, która będzie przedmiotem sprzedaży, podlegała zakwalifikowaniu do przychodów podatkowych. Zdaniem ministra, jeżeli wierzytelność nie stanowiła przychodu należnego, wówczas – na podstawie art. 12 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 ustawy o CIT – cena sprzedaży powinna podlegać zaliczeniu do przychodów podatkowych w momencie otrzymania zapłaty za wierzytelność.
Grzegorz Proksa starszy konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC, biuro we Wrocławiu
Komentuje Grzegorz Proksa, starszy konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC, biuro we Wrocławiu
Stanowisko zaprezentowane w interpretacji może budzić kontrowersje.
Po pierwsze, uzależnienie wykazania przychodu podatkowego z tytułu sprzedaży wierzytelności od wcześniejszego zaliczenia zbywanej należności do przychodów podlegających opodatkowaniu nie znajduje oparcia w regulacjach ustawy o CIT.
Można domyślać się jedynie, że zdanie to jest nawiązaniem do podejścia proponowanego przez niektóre sądy administracyjne, zgodnie z którym ceny uzyskanej ze sprzedaży należności zaliczonej historycznie do przychodów podatkowych nie uważa się za przychód podatkowy.
Zastanawiające jest ponadto określenie momentu opodatkowania przychodu ze sprzedaży wierzytelności na dzień otrzymania płatności. Wypowiadając ten pogląd, minister zacytował art. 14 ust. 1 ustawy o CIT, który – na co również wskazuje minister – nakazuje ustalić przychód ze sprzedaży prawa majątkowego w wysokości ceny określonej w umowie. Trzeba zaznaczyć, że w komentowanym stanie faktycznym cena ustalona za wierzytelność może odbiegać od wartości, które zostaną rzeczywiście zapłacone na rzecz zbywcy. Tym samym stanowisko ministra prowadziłoby do wykazania przychodu podatkowego w dacie otrzymania płatności, przy jednoczesnym przyjęciu za wartość przychodu ceny określonej w umowie (tj. wartości, która zapewne będzie różna od kwoty rzeczywiście zapłaconej).
W mojej ocenie transakcję odpłatnej sprzedaży wierzytelności należy zakwalifikować jako zbycie prawa majątkowego, o którym mowa w art. 12 ust. 3a ustawy o CIT. W rezultacie dniem powstania przychodu z tytułu tak rozumianej sprzedaży wierzytelności będzie dzień zbycia prawa majątkowego. Należy przy tym podkreślić, że umowa sprzedaży ma charakter konsensualny, a zatem jest skuteczna przez samo jej zawarcie, a kasowa realizacja umowy pozostaje bez wpływu na jej skuteczność. Dniem sprzedaży wierzytelności (zbycia prawa majątkowego zgodnie z terminologią ustawy o CIT) będzie więc dzień zawarcia umowy sprzedaży, nie zaś dzień jej rozliczenia (faktycznego otrzymania płatności).
Zgodnie z cytowaną już regulacją art. 14 ust. 1 ustawy o CIT, za przychód ze sprzedaży wierzytelności należy uznać cenę oznaczoną w umowie, jeżeli cena ta bez uzasadnionej przyczyny nie odbiega znacznie od wartości rynkowej zbywanej wierzytelności.
Na marginesie trzeba zaznaczyć, że ani w treści interpretacji, ani we wniosku o jej wydanie nie podniesiono kwestii rozpoznania kosztu uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży wierzytelności.
