PIT: czy po zawieszeniu działalności można się rozliczyć wspólnie z małżonkiem

Gdy uzyskiwane przez podatnika zyski z firmy opodatkowane były ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową lub 19-proc. stawką liniową, to – nawet gdy zawiesi on działalność gospodarczą na cały 2012 rok – może się okazać, że nie wypełni za ten rok wspólnego PIT z małżonkiem.

Fiskus twierdzi bowiem, że samo zawieszenie działalności nie powoduje jeszcze, że do takiego podatnika przestają mieć zastosowanie przepisy ustawy o PIT dotyczące podatku liniowego czy też ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (określające zasady opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym i kartą podatkową). Aby pojawił się taki skutek, konieczna jest jeszcze rezygnacja z wybranej poprzednio formy opodatkowania.

Przykład

Podatnik złożył w 2010 r. oświadczenie o wyborze ryczałtu ewidencjonowanego jako formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej. Od początku 2012 r. zawiesił na 12 miesięcy prowadzoną działalność. Jednocześnie od początku tego roku pracuje na etacie w dużej korporacji.

Za 2012 r. będzie chciał się rozliczyć wspólnie z żoną (również zatrudnioną na etacie). Jeśli jednak nie poinformował fiskusa, że rezygnuje z ryczałtu i wybiera ponownie opodatkowanie na zasadach ogólnych, nie będzie mógł tego zrobić.

Co mówią przepisy...

Co do zasady małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Po spełnieniu jednak warunków określonych w ustawie o PIT mogą wspólnie opodatkować uzyskiwane przez siebie dochody. Jest to możliwe, gdy między nimi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa i pozostają w związku małżeńskim (również przez cały rok podatkowy). Podatek określa się wtedy w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Niestety, przepisy mówią również, że jeśli któryś z małżonków wybrał opodatkowanie przychodów z działalności gospodarczej według stawki liniowej, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową, to nie może złożyć wspólnego PIT. Będzie tak również wtedy, gdy w praktyce nie uzyskał żadnego przychodu z tego źródła.

Aby wybrać inny niż skala podatkowa sposób opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, podatnik powinien złożyć właściwemu dla niego naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie, i to w ściśle określonym terminie.

Czas na to ma do 20 stycznia roku podatkowego. Tylko jeżeli rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej – pisemne oświadczenie składa na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, czyli razem z wnioskiem o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a jeśli nie zrobił tego w ten sposób, składa je naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Wybór sposobu opodatkowania w tak złożonym oświadczeniu dotyczy również kolejnych lat, chyba że podatnik, w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania lub złoży w tym terminie pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie innej formy opodatkowania (czyli np. zamiast podatku liniowego wybierze ryczałt ewidencjonowany).

... i jak interpretuje je fiskus...

Choć podatnik w okresie zawieszenia działalności gospodarczej nie uzyskuje z tego tytułu żadnych przychodów, to – w opinii organów podatkowych – nie może za ten okres skorzystać z możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem dochodów z innych źródeł (np. umowy o pracę).

To dlatego, że jest osobą – stosownie do złożonego oświadczenia – do której mają zastosowanie przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (gdy wybrał ryczałt ewidencjonowany lub kartę podatkową) albo ustawy o PIT dotyczące podatku liniowego (gdy wybrał tę formę opodatkowania). Fakt podlegania regulacjom zawartym w tych przepisach ma bowiem decydujące znaczenie dla braku możliwości skorzystania ze wspólnego opodatkowania małżonków.

Ustawa o PIT mówi bowiem, że z możliwości wspólnego opodatkowania nie można skorzystać, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy o zryczałtowanych formach opodatkowania lub podatku liniowym. Nie używa sformułowania: „gdy chociażby jeden z małżonków osiąga przychody opodatkowane ryczałtem, kartą podatkową lub stawką liniową”.

... a jakich argumentów używa

Potwierdzają to interpretacje podatkowe. Przykładem jest wydana przez Izbę Skarbową w Warszawie 31 sierpnia 2011 r. (IPPB4/415-534/11-5/JK2). Z pytaniem wystąpił podatnik, który zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą (rozliczał się z niej 19-proc. stawką liniową). Pytał, czy ma prawo do wspólnego rozliczenia pozostałych dochodów (opodatkowanych na zasadach ogólnych) wspólnie z małżonką.

Izba stwierdziła, że nie. Jej zdaniem już sam fakt wyboru sposobu opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej liniowym podatkiem (nawet bez faktycznego ich uzyskania) „stanowi przesłankę do utraty możliwości wspólnego opodatkowania dochodów obojga małżonków (nawet uzyskiwanych ze źródeł innych niż prowadzona działalność gospodarcza)”.

Izba stwierdziła, że podatnik nie złożył oświadczenia o zmianie formy opodatkowania działalności, a to jest równoznaczne z prolongowaniem złożonego wcześniej wniosku o zastosowanie opodatkowania 19-proc. stawką liniową. Ta zaś wyklucza możliwość łącznego opodatkowania z małżonkiem.

Do takich samych wniosków doszła Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 12 marca 2009 r. (ITPB1/415-5/09/HD). Podatnik pytał, czy w związku z zawieszeniem działalności gospodarczej opodatkowanej w formie karty podatkowej możliwe jest rozliczenie pozostałych dochodów (z umowy o pracę) łącznie z małżonką.

Odmawiając takiej możliwości, izba przypomniała, że ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym przewiduje możliwość zgłoszenia przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej w odniesieniu do podatników, którzy wybrali opodatkowanie kartą podatkową.

Z drugiej jednak strony osoba, która nie zlikwidowała działalności gospodarczej, a jedynie ją zawiesiła, uznawana jest za prowadzącą taką działalność, do której mają zastosowanie przepisy wspomnianej ustawy.

Tym samym zgłoszenie przez podatnika przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej opodatkowanej w formie karty podatkowej – nawet gdy przerwa trwała cały rok podatkowy – nie oznacza ustania bytu przedsiębiorcy. Nie oznacza też, że nie mają do niego zastosowania przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Tym samym nie ma możliwości łącznego opodatkowania dochodów z małżonką.