- Klient z Polski (podatnik VAT) chce zamówić budowę linii produkcyjnej u naszej spółki siostry z Francji. Spółka siostra planuje zlecić nam wykonanie tego projektu. Za jego realizację wystawimy jej fakturę. Następnie spółka siostra zafakturuje swojego klienta. Jak opodatkować VAT taką transakcję, tzn. w jakim kraju powstanie obowiązek jej rozliczenia?

W opisanym przypadku mamy de facto do czynienia z dwoma transakcjami:

• pierwszą, pomiędzy spółkami siostrami,

• drugą, pomiędzy spółką francuską a jej polskim klientem.

Jednak przedmiotem każdej transakcji będzie budowa linii produkcyjnej, co w praktyce oznacza, że pod kątem VAT trzeba je traktować jako dostawę towarów z montażem.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, miejscem dostawy towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego dostawy lub podmiot działający na jego rzecz jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane. Przy czym nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.

Z tego przepisu wynika, że gdy mamy do czynienia z dostawą towarów powiązaną z ich montażem lub instalacją, miejsce świadczenia, i tym samym opodatkowania, ustala się według kryterium miejsca, w którym następuje ich montaż lub instalacja. Biorąc pod uwagę, że dostarczana na rzecz polskiego kontrahenta linia produkcyjna będzie montowana w Polsce, to właśnie tu powinien być wykazany obowiązek podatkowy. Polska spółka powinna zatem wystawić francuskiej spółce siostrze fakturę ze stawką krajową. Ta ostatnia nie będzie mogła odliczyć VAT z tej faktury, lecz może ubiegać się o jego zwrot.

Jeśli chodzi o dostawę spółki francuskiej na rzecz polskiego nabywcy, należy zauważyć, że zgodnie z obowiązującym od 1 kwietnia 2011 r. brzmieniem art. 17 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Pkt 5 ust. 1 art. 17 mówi z kolei, że podatnikami są również m.in. osoby prawne nabywające towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Powołane przepisy wprowadziły więc konieczność rozliczenia VAT przez kupującego. Innymi słowy, gdy dostawa towarów opodatkowana w Polsce jest dokonywana przez zagranicznych podatników na rzecz polskich odbiorców, to właśnie polski przedsiębiorca jest zobowiązany rozliczyć VAT z tytułu takiej transakcji.

W opisanej sytuacji spółka francuska nie będzie więc zobowiązana do rejestracji dla celów VAT w Polsce. Powinna wystawić polskiemu kontrahentowi fakturę bez VAT. Podatek od sprzedaży linii produkcyjnej, na zasadzie samoobliczenia, rozliczy polski nabywca.

—Hanna Kozłowska, doktor nauk ekonomicznych, biegły rewident i doradca podatkowy w KDA Grupa Sarnowski i Wiśniewski w Poznaniu