[b] Jak opodatkować przychód obywatela Finlandii (rezydencja podatkowa) z tytułu wynagrodzenia za umorzone udziały w polskiej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością? [/b]– pyta czytelnik.

[b]Od 1 stycznia 2011 r. odpowiedź zależy od tego, czy było to umorzenie przymusowe (bądź automatyczne), czy dobrowolne.[/b]

Do końca 2010 r., niezależnie od tego czy doszło do przymusowego, automatycznego czy dobrowolnego umorzenia, dochód udziałowca z tego tytułu był traktowany jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych.

Tym samym, w świetle [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=343345]polsko-fińskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z 8 czerwca 2009 r. (DzU z 2010 r. nr 37, poz. 205)[/link], dochód fińskiego udziałowca był zaliczany do „dochodów z dywidend” (art. 13 polsko-fińskiej umowy).

To oznaczało, że mógł być opodatkowany zarówno w Finlandii, jak i w Polsce (gdzie siedzibę ma spółka wypłacająca wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów). Przy czym podatek pobrany w Polsce nie mógł przekroczyć 15 proc.

Jednocześnie, żeby zapobiec podwójnemu opodatkowaniu, zastosowanie miała tu metoda zaliczenia proporcjonalnego, pod warunkiem że państwo rezydencji (w tym wypadku Finlandia) zaliczało ten przychód do tego samego źródła. Jeśli nie, rezydent nie mógł zastosować metody zaliczenia proporcjonalnego.

Jeżeli natomiast źródło przychodów było to samo, rezydent najpierw obliczał podatek od sumy swoich dochodów (uzyskanych w państwie źródła, czyli w Polsce i w państwie rezydencji), a następnie od podatku od sumy dochodów odejmował podatek zapłacony w Polsce.

Odliczenie nie mogło przekroczyć tej części podatku, która przypadała proporcjonalnie na dochód uzyskany w Polsce.

Od 2011 r. dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest tylko dochód z umorzenia przymusowego bądź automatycznego (art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o PIT).

Uchylony został bowiem pkt 2, w którym wcześniej zapisany był dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów/akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (uchylony przez art. 1 pkt 16 lit. d) [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=380988]ustawy z 25 listopada 2010 r., DzU z 2010 r. nr 226, poz. 1478[/link]).

Od tej pory dochód z umorzenia dobrowolnego przestał być dochodem z udziału w zyskach osób prawnych.

W świetle umów o unikaniu podwójnego opodatkowania przestał być więc zaliczany do dochodów z dywidend, a zaczął być zaliczany do zysków ze sprzedaży majątku czy – jak w przypadku polsko-fińskiej umowy – „zysków z przeniesienia własności majątku” (art. 13 polsko-fińskiej umowy).

Takie zyski podlegają opodatkowaniu wyłącznie w tym państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, a więc w tym wypadku są opodatkowane wyłącznie w Finlandii. Polska spółka wypłacająca wynagrodzenie za umorzone udziały nie ma w związku z tym obowiązku pobrania podatku.

Wyjątkiem byłaby tylko sytuacja, gdyby fiński udziałowiec zbył udziały (w celu umorzenia) w spółce, w której więcej niż 50 proc. aktywów składa się z majątku nieruchomego położonego w Polsce, ale najprawdopodobniej nie o taką sytuację w pytaniu czytelnika chodzi.

Natomiast opodatkowane tak jak przed 1 stycznia 2011 r. są obecnie tylko dochody z umorzenia przymusowego lub automatycznego.

Nadal więc mogą być one opodatkowane nie tylko w Finlandii, ale i w Polsce (według stawki 15 proc.), a dla uniknięcia podwójnego opodatkowania zagraniczny udziałowiec może stosować metodę zaliczenia proporcjonalnego.

Do końca stycznia polska spółka, jako płatnik zryczałtowanego podatku pobranego od fińskiego rezydenta w 2010 r., musi przesłać PIT-8AR do urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Obowiązku tego nie będzie natomiast miała za rok w odniesieniu do wynagrodzenia wypłaconego z tytułu udziałów umorzonych w 2011 r. dobrowolnie.

Oprócz tego spółka musi do końca lutego wystawić fińskiemu udziałowcowi informację IFT-1R za 2010 r., a drugi egzemplarz przekazać do urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Ten informacyjny obowiązek nie zmieni się prawdopodobnie również w przyszłym roku.

[ramka][b]Zgoda akcjonariusza nie zawsze jest wymagana[/b]

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0878F97C9B855869DA1A3F9BAD45E3AB?id=133014]Kodeks spółek handlowych[/link] przewiduje następujące metody umorzenia udziałów (akcji):

[b]dobrowolne[/b] – za zgodą akcjonariusza w drodze nabycia udziałów/akcji przez spółkę w celu ich umorzenia,

[b]przymusowe[/b] – bez zgody akcjonariusza; jego przesłanki i tryb określa statut/umowa spółki,

[b]automatyczne[/b] – w przypadku ziszczenia się zdarzenia określonego w statucie/umowie spółki, bez powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie (stosuje się tu odpowiednio przepisy o umorzeniu przymusowym).[/ramka]

[i][b]Więcej o zmianach w PIT w 2011 roku w serwisie:[/b]

[link=http://www.rp.pl/temat/565105.html]Zmiany w PIT i CIT w 2011 r.[/link][/i]