Nowelizacja [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link] znacząco ogranicza możliwość stosowania przez polskie spółki rozwiązań pozwalających na obniżenie wysokości opodatkowania. Mimo to wpływy do budżetu w ostatecznym rozrachunku mogą się zmniejszyć.

Głównie ze względu na wprowadzenie zwolnienia z opodatkowania zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych (z krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Zmiana ta dostosowuje przepisy ustawy do wymogu równego traktowania podmiotów krajowych i zagranicznych, stawianego przez Unię Europejską (patrz: [link=http://www.rp.pl/artykul/585212.html]Dostosowanie do unijnych przepisów i zachęta dla inwestorów[/link]).

Fundusze zagraniczne, które inwestowały dotychczas w udziały i akcje polskich niepublicznych spółek kapitałowych, zapewne w krótkim okresie zaczną przekształcać je w spółki komandytowo-akcyjne, a te, jako transparentne podatkowo, nie będą płacić podatku dochodowego do polskiego budżetu.

[srodtytul]Zwolnienie dla właścicieli[/srodtytul]

Wprowadzono również wiele zmian w przepisach regulujących zwolnienia z opodatkowania lub też zapewniających preferencyjne zasady opodatkowania dla spółek powiązanych z krajów UE i EOG. Znaczną część z nich można uznać za kosmetyczne, doprecyzowujące dotychczasowe regulacje np. w zakresie dokumentowania miejsca rezydencji podatkowej.

Za zmianę istotną należy uznać wprowadzenie zasady, że korzystanie ze zwolnień z opodatkowania lub preferencyjnego poziomu opodatkowania dotyczy wyłącznie rzeczywistych właścicieli udziałów/akcji, a nie podmiotów posiadających te udziały/akcje na podstawie innych niż własność tytułów prawnych, jeżeli rzeczywisty właściciel nie mógłby korzystać z przywilejów podatkowych (patrz tekst[link=http://www.rp.pl/artykul/585265.html] Ulga będzie przysługiwać tylko raz[/link])

[srodtytul]Umorzenie udziałów[/srodtytul]

Na szczególną uwagę zasługuje niespodziewane wyłączenie ze źródła przychodów „dochody z udziału w zyskach osób prawnych” zbycia udziałów w celu ich umorzenia, czyli czynności zmierzającej do tzw. dobrowolnego umorzenia udziałów (taką regulację wprowadzono dopiero w trakcie prac w komisjach sejmowych).

Oznacza to zrównanie zbycia w celu umorzenia ze sprzedażą. W przypadku osób prawnych zmiana ta jest niezwykle istotna, ponieważ dotychczas dochody z umorzenia dobrowolnego traktowane były analogicznie do tych z dywidend, a więc przy spełnieniu określonych warunków korzystały ze zwolnienia z opodatkowania. W związku z tym, że zmiana ta nie wynikała z projektu ustawy, nie jest możliwe ustalenie na podstawie dokumentów sejmowych powodu jej wprowadzenia.

Bezcelowość tej zmiany wynika m.in. z tego, że należy się spodziewać zastąpienia umorzenia dobrowolnego umorzeniem automatycznym, które jest co prawda nieco bardziej skomplikowane, ale pozwoli korzystać z dotychczasowego zwolnienia z opodatkowania (patrz tekst [link=http://www.rp.pl/artykul/585303.html]Dobrowolne umorzenie udziałów bez korzyści podatkowych[/link]).

[srodtytul]Spółki osobowe[/srodtytul]

Duży obszar zmian dotyczy spółek osobowych. Zachowano ich transparentność podatkową (podatnikami są wspólnicy/akcjonariusze). Doprecyzowano budzące dotychczas wiele wątpliwości kwestie związane m.in. z opodatkowaniem wspólników w związku likwidacją spółki lub wystąpieniem wspólnika. Jednak nadal w zakresie CIT nie ustalono reguł opodatkowania częściowego zwrotu wkładu (czytaj [link=http://www.rp.pl/artykul/585222.html]Rozliczenie po likwidacji działalności i wystąpieniu wspólnika[/link]).

Jednoznacznie rozstrzygnięto, że wniesienie wkładu do spółki osobowej nie jest opodatkowane, ale jednocześnie wykluczono możliwość przeszacowania wartości wnoszonych do spółek składników majątku dla celów ustalenia kosztu przy ich późniejszym zbyciu i wartości początkowej dla celów amortyzacji (patrz [link=http://www.rp.pl/artykul/585226.html?preview=tak]Wkłady do spółek osobowych przestaną budzić wątpliwości[/link]).

[srodtytul]Aport przedsiębiorstwa[/srodtytul]

Istotne zmiany dotyczą również kwestii podatkowych związanych z wkładami niepieniężnymi w postaci przedsiębiorstw lub zorganizowanych ich części do spółek kapitałowych. Pierwsza z nich to wyłączenie możliwości ujawnienia, wyceny według wartości rynkowej i amortyzowania dla celów podatkowych składników majątkowych, które dotychczas nie były wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Zmiana ta likwiduje bardzo popularną obecnie metodę optymalizacji podatkowej, opierającej się na ujawnianiu – przy okazji aportów przedsiębiorstw – znaków towarowych i ich amortyzacji. Druga to doprecyzowanie sposobu ustalania kosztu przy sprzedaży udziałów spółki, które objęte zostały w zamian za wkład w postaci przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części.

Obecna definicja kosztu sugeruje, że jego wysokość określa wartość bilansowa składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Nowe regulacje odwołują się wprost do wartości podatkowych tych składników majątku (patrz tekst [link=http://www.rp.pl/artykul/585272.html]Majątek przedsiębiorstwa po aporcie wyceniany według zmienionych reguł[/link]).

Bez wątpienia obecne zmiany znacząco wpłyną zarówno na funkcjonowanie osób prawnych, jak też na formy organizacyjnoprawne podejmowanych przez nie przedsięwzięć gospodarczych.

[ramka] [b]Gdy rok podatkowy nie jest równy kalendarzowemu[/b]

Zmienione przepisy wprowadzone przez ustawę z 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=380988]ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU nr 226, poz. 1478)[/link] wchodzą w większości w życie 1 stycznia 2011 r. i będą obowiązywały od tego dnia wszystkich podatników CIT, których rok podatkowy zakończy się 31 grudnia 2010 r.

W przypadku podatników, których rok podatkowy jest różny od kalendarzowego, przepisy w dotychczasowym brzmieniu będą miały zastosowanie do końca ich roku podatkowego kończącego się w roku 2011. Od pierwszego dnia następnego roku podatkowego powinni oni stosować przepisy w brzmieniu po nowelizacji.

Regulacja ta pozwoli przedłużyć stosowanie przez podatników korzystnych rozwiązań optymalizacyjnych, jak choćby możliwości ujawnienia, wyceny i amortyzowania składnika majątku niewprowadzonego wcześniej do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli aport przedsiębiorstwa będzie się odbywał do spółki, której rok podatkowy zaczyna się przykładowo 1 grudnia 2010 r. i kończy 30 listopada 2011 r.

Interpretacja przepisów przejściowych zachowujących dotychczasowe regulacje dla podatników, u których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed 1 stycznia 2011 r., może budzić pewne wątpliwości. Czy dotyczą one również podatników, u których rok podatkowy co do zasady jest zgodny z kalendarzowym, jednak z określonego przepisami powodu nie zakończy się 31 grudnia 2010 r.?

Może tak być, np. jeżeli podatnik rozpoczął działalność w drugiej połowie roku kalendarzowego i zdecydował o połączeniu tego roku z kolejnym. Podobne wątpliwości mogą wystąpić w przypadku podatników, których rok podatkowy jest różny od kalendarzowego w związku z dokonywaną zmianą ich roku podatkowego.

Można bowiem spotkać się z interpretacjami, wydanymi na podstawie analogicznych zapisów ustaw zmieniających regulacje podatkowe w latach poprzednich, że korzystanie z przepisów w brzmieniu przed nowelizacją jest możliwe wyłącznie w sytuacji, jeżeli rok podatkowy podatnika co do zasady (tak postanowiono w dokumentach ustanawiających osobę prawną i dokonano odpowiedniego zgłoszenia do właściwego urzędu skarbowego) różny jest od kalendarzowego.

Zgodnie z tymi interpretacjami w sytuacji jeśli zasadniczo rok podatkowy podatnika jest zgodny z kalendarzowym, jednak ze względu np. na połączenie roku rozpoczynającego się w drugiej połowie roku podatkowego z kolejnym nie nastąpi jego zakończenie na 31 grudnia, należy stosować nowe regulacje z momentem ich wejścia w życie.[/ramka]

[i] Autor jest partnerem zarządzającym w Departamencie Doradztwa Podatkowego Grant Thorton Frąckowiak[/i] [ramka][b]Zobacz cały poradnik [link=http://www.rp.pl/temat/585325.html]Zmiany w opodatkowaniu spółek w 2011 roku[/link] [/b] [/ramka]

[ramka] [b]Zobacz też poradnik [link=http://www.rp.pl/temat/565105.html]Zmiany w PIT i CIT w 2011 r.[/link][/b][/ramka]

[b]Czytaj także:[/b]

[i] - [link=http://www.rp.pl/artykul/585212.html]Dostosowanie do unijnych przepisów i zachęta dla inwestorów[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/585265.html] Ulga będzie przysługiwać tylko raz[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/585303.html]Dobrowolne umorzenie udziałów bez korzyści podatkowych[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/585222.html]Rozliczenie po likwidacji działalności i wystąpieniu wspólnika[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/585226.html?preview=tak]Wkłady do spółek osobowych przestaną budzić wątpliwości[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/585272.html]Majątek przedsiębiorstwa po aporcie wyceniany według zmienionych reguł[/link],[/i]

[i]- [link=http://www.rp.pl/artykul/565105,585229_Znika-odliczenie-dla-producentow-biokomponentow.html]Znika odliczenie dla producentów biokomponentów,[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/565105,585305_Doprecyzowanie-zamiast-zmiany-na-niekorzysc.html]Doprecyzowanie zamiast zmiany na niekorzyść[/link],

- [link=http://www.rp.pl/artykul/585325,585269_Odliczenie-takze-dla-zagranicznych-zakladow.html]Ulga będzie przysługiwać tylko raz[/link]. [/i]