Przedsiębiorstwo (zagraniczne), zgodnie z konwencją modelową OECD (na której wzorowane są wszystkie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania), obejmuje prowadzenie jakiejkolwiek działalności gospodarczej, w tym również wykonywanie wolnego zawodu oraz innej działalności o samodzielnym charakterze.

[srodtytul] Zakład według polskiej ustawy...[/srodtytul]

Zagraniczny zakład – w myśl art. 5a pkt 22 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F2E887FE086DC1759E63324E65DE1105?id=80474]ustawy o PIT[/link] i art. 4a ust. 11 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0788FC199FF9D8FB3843C5D634417688?id=185384]ustawy o CIT[/link] – oznacza:

- stałą placówkę, poprzez którą całkowicie lub częściowo wykonywana jest działalność w Polsce, a w szczególności oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych,

- plac budowy, budowę, montaż lub instalację,

- osobę, która w imieniu i na rzecz zagranicznego przedsiębiorcy działa w Polsce, jeżeli ma pełnomocnictwo do zawierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje (agent zależny), chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska, stanowi inaczej.

[srodtytul]...i według konwencji modelowej[/srodtytul]

Zgodnie z komentarzem do [b]modelowej konwencji OECD[/b] definicja zakładu obejmuje trzy elementy:

- istnienie placówki działalności gospodarczej,

- stały charakter placówki (można przypisać jej określony stopień trwałości),

- prowadzenie działalności gospodarczej danego przedsiębiorstwa w całości lub w części za pośrednictwem tej placówki.

[srodtytul]Stała placówka...[/srodtytul]

Pojęcie stałej [b]placówki [/b]nie zostało wprawdzie zdefiniowane, jednak uznaje się za nią każde miejsce regularnie wykorzystywane przez daną osobę do wykonywania wolnego zawodu lub innej samodzielnej działalności. Może to być np. gabinet lekarski czy biuro prawnika.

[b]Placówka[/b] – jako miejsce działalności gospodarczej – może istnieć również wtedy, gdy nie ma żadnych pomieszczeń lub gdy nie są one wymagane do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa. Wystarczy posiadanie pewnej przestrzeni do własnej dyspozycji. Nie ma znaczenia, czy przedsiębiorstwo jest właścicielem, czy najemcą lokalu, środków lub urządzeń, czy dysponuje nimi w inny sposób. Tak więc placówką może być miejsce na targu lub stanowisko w składzie celnym a także plac budowy.

[srodtytul]...musi być trwała[/srodtytul]

Z tego, że placówka musi być stała, wynika, że zakład może istnieć tylko wtedy, gdy placówka nie ma charakteru wyłącznie tymczasowego.

Jeśli chodzi o osoby fizyczne posiadające miejsce zamieszkania za granicą, zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania uważa się, że dysponują stałą placówką w Polsce, a dochód osiągnięty z wykonywanej przez nie działalności w Polsce przypisuje się tej stałej placówce tylko wówczas, gdy przebywają one w Polsce przez okres lub okresy przekraczające łącznie 183 dni w jakimkolwiek 12-miesięcznym okresie rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym.

Natomiast gdy chodzi o osoby prawne, to ani polskie ustawy podatkowe, ani umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nic nie mówią o trwałości tworzonego przez nie zakładu. W komentarzach do modelowej konwencji OECD wskazuje się, że w takim razie należy oprzeć się na praktyce państw członkowskich, zgodnie z którą zakład nie istnieje, jeżeli działalność była wykonywana w państwie za pośrednictwem stałej placówki utrzymywanej krócej niż sześć miesięcy.

Inaczej jest jedynie w przypadku placu budowy (> patrz niżej Plac budowy to też zakład).

[srodtytul]Wyjątki od reguły[/srodtytul]

Od reguły trwałości placówki są wyjątki. I tak placówka może być uznana za zakład, nawet gdy w praktyce istniała przez bardzo krótki okres, jeżeli w wyniku szczególnych okoliczności (np. zgon podatnika, nieudana inwestycja, zerwanie długoterminowej umowy) została wcześniej zlikwidowana (nie dotyczy to placów budowy).

Inny wyjątek dotyczy działalności gospodarczej prowadzonej wyłącznie w danym państwie (gdy nierezydent nie posiada przedsiębiorstwa za granicą i prowadzi działalność jedynie w Polsce). W takiej sytuacji działalność gospodarcza może trwać krótko z uwagi na jej charakter, ale podlega opodatkowaniu w Polsce.

[srodtytul]Agent zależny[/srodtytul]

Aby przedstawiciel handlowy (agent zależny) działający dla zagranicznego przedsiębiorstwa w Polsce mógł być uznany za zakład tego przedsiębiorstwa, muszą być spełnione następujące warunki:

- przedstawiciel posiada i wykonuje pełnomocnictwo do zawierania umów w imieniu zagranicznego przedsiębiorstwa, przy czym nie musi to być pełnomocnictwo pisemne (bardziej miarodajny jest całokształt okoliczności i zachowań osób uczestniczących w dokonywaniu czynności prawnych niż umocowanie cywilnoprawne); pełnomocnictwo do zawierania umów musi być wykonywane „zwyczajowo”, co oznacza, że przedstawiciel uczestniczy w imieniu przedsiębiorstwa w sposób częstotliwy w obrocie gospodarczym,

- przedstawiciel wykonuje działalność wyłącznie lub prawie wyłącznie na rachunek jednego zagranicznego przedsiębiorstwa przez cały czas jego istnienia lub przez długi okres,

- przedstawiciel samodzielnie wyszukuje odbiorców, nawiązuje z nimi kontakty i zawiera umowy, jednak warunki umowy dostaw towarów określa przedsiębiorstwo zagraniczne,

- prowadzona przez przedstawiciela działalność handlowa jest poddana szczegółowym instrukcjom lub podlega całkowitej kontroli ze strony przedsiębiorstwa zagranicznego,

- ryzyko gospodarcze związane z zawarciem i wykonaniem umów o dostawy i odpowiedzialność za zobowiązania z nich wynikające ponosi przedsiębiorstwo zagraniczne,

- przedstawiciel pozostaje w stosunku zależności od tego przedsiębiorstwa (osobowej, prawnej lub ekonomicznej).

Zakład nie powstaje, jeśli działalność przedstawiciela ogranicza się tylko do zakupu dla przedsiębiorstwa dóbr lub towarów (lub do innych czynności niekreujących zakładu).

[ramka][b]Co nie jest zakładem[/b]

Nie tworzą zakładu:

- placówki służące wyłącznie do składowania, wystawiania albo wydawania dóbr albo towarów przedsiębiorstwa,

- zapasy dóbr albo towarów przedsiębiorstwa utrzymywane wyłącznie w celu obróbki lub przerobu przez inne przedsiębiorstwo,

- stałe placówki utrzymywane wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów dla przedsiębiorstwa albo w celu uzyskiwania informacji,

- stałe urządzenia utrzymywane wyłącznie dla celów reklamowych, dla dostarczania informacji, prowadzenia badań naukowych lub wykonywania podobnej działalności o przygotowawczym lub pomocniczym charakterze. [/ramka]

[srodtytul]ZASADY OGÓLNE ALBO RYCZAŁT[/srodtytul]

[b]Istnienie zagranicznego zakładu (stałej placówki) nie zawsze jest niezbędnym warunkiem opodatkowania dochodu przedsiębiorstwa zagranicznego w Polsce. Nawet jednorazowe jego dochody mogą bowiem być opodatkowane w naszym kraju, z tym że w sposób zryczałtowany[/b]

Dotyczy to jednak wyłącznie wybranych kategorii usług oraz działalności określanej mianem wolnych zawodów.

[srodtytul]Według ogólnych reguł[/srodtytul]

Dochody (przychody) zagranicznych przedsiębiorstw z prowadzonej w Polsce działalności za pośrednictwem stałej placówki odpowiadającej pojęciu „zakładu”, bez względu na jej formę (np. oddział, agent zależny), są tu opodatkowane podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych (w przypadku osób fizycznych dopuszczalne są również inne formy opodatkowania). Wiąże się z tym obowiązek prowadzenia ksiąg podatkowych, obliczania i wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy oraz składania rocznych rozliczeń podatkowych w zeznaniach: CIT-8 (osoby prawne) lub PIT-37, PIT-36, PIT-28 (osoby fizyczne).

[srodtytul]Przez płatnika[/srodtytul]

Jeżeli natomiast przedsiębiorca zagraniczny nie posiada w Polsce zakładu (stałej placówki) i uzyskuje (choćby jednorazowo) przychody:

- z odsetek, praw autorskich lub praw pokrewnych z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),

- z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,

- z opłat za usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej,

- z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,

- z przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej,

- z wykonywania wolnego zawodu (art. 13 pkt 2 i 6 – 9 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F2E887FE086DC1759E63324E65DE1105?id=80474]ustawy o PIT[/link]),

podlega w Polsce zryczałtowanemu podatkowi (według 20- lub 10-proc. stawki podatku) pobieranemu za pośrednictwem płatnika (polskiego zleceniodawcy usług).

W ten sam sposób opodatkowane są przychody zagranicznego przedsiębiorcy, który posiada wprawdzie zakład w Polsce, ale osiągane z wymienionych wyżej tytułów zyski nie są z tym zakładem związane (w przeciwnym razie łączy się je z zyskami zakładu i opodatkowuje na zasadach ogólnych).

[srodtytul]Ważne, skąd dochód[/srodtytul]

Dodajmy, że nie ma znaczenia, czy wskazane usługi są wykonywane w Polsce. Istotne jest, że tu uzyskiwane są z tego tytułu dochody. O tym że tak jest, świadczą następujące fakty:

- wykonanie usług nierezydentowi zlecił polski przedsiębiorca,

- wynagrodzenie za wykonanie zlecenia zostało wypłacone z majątku polskiego przedsiębiorcy,

- koszty zlecenia ujęte zostały w księgach polskiego przedsiębiorcy i obniżyły jego dochód do opodatkowania.

[srodtytul]Z uwzględnieniem umowy[/srodtytul]

Przepisy te stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Stąd też zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji, tj. zaświadczeniem o miejscu zamieszkania/siedziby podatnika dla celów podatkowych wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca jego zamieszkania/siedziby. Tak mówi art. 29 ust. 2 ustawy ustawy o PIT i odpowiednio art. 26 ust. 1 ustawy o CIT.

Od 1 stycznia 2009 r. zasady opodatkowania wynikające z art. 29 ustawy o PIT mają zastosowanie także wówczas, gdy podatnik ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski w rozumieniu art. 3 ust. 1a, jednak przedłoży płatnikowi certyfikat rezydencji zaświadczający posiadanie miejsca zamieszkania również w innym kraju (art. 41 ust. 9 ustawy o PIT).

Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca zagraniczny (osoba fizyczna) świadczący usługi np. w ramach wolnego zawodu ma dwa miejsca zamieszkania (w tym jedno w Polsce spełniające definicję stałej placówki) i przedstawi polskiemu zleceniodawcy certyfikat rezydencji z innego kraju, to w Polsce traktuje się go jako nierezydenta i pobiera jedynie zryczałtowany podatek na zasadach określonych w art. 29 ustawy o PIT z uwzględnieniem jednak umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zasadniczo dla tego rodzaju usług umowy przewidują jako miejsce opodatkowania miejsce zamieszkania lub siedziby podatnika (tj. miejsce rezydencji podatkowej). Zatem wydaje się, że certyfikat rezydencji zwalnia w tym wypadku zarówno podatnika, jak i płatnika z rozliczenia podatku dochodowego w Polsce.

[ramka][b]Przykład[/b]

Niemiecki architekt zawarł z polską spółką umowę o sporządzenie projektu budowlanego w terminie trzech miesięcy. Za projekt ten otrzymał wynagrodzenie w wysokości 10 tys. euro. Jednocześnie przedłożył polskiej spółce certyfikat rezydencji, potwierdzający miejsce zamieszkania w Niemczech.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT usługi te objęte są 20-proc. ryczałtem pobieranym przez płatnika (o ile zagraniczny przedsiębiorca nie posiada w Polsce zakładu lub wprawdzie posiada tu zakład, ale osiągane zyski nie są z nim związane). Z poboru tego podatku może zwolnić płatnika certyfikat rezydencji. Zgodnie z art. 14 polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dochód, który osoba mająca miejsce zamieszkania w Niemczech osiąga z wykonywanego wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze, podlega opodatkowaniu tylko tam, chyba że osoba ta dysponuje stałą placówką w Polsce w celu wykonywania swej działalności (wówczas dochód może być opodatkowany w Polsce, jednak tylko w takim zakresie, w jakim może być przypisany tej stałej placówce).

Skoro niemiecki architekt nie posiada stałej placówki w Polsce, a ponadto przedłożył certyfikat rezydencji poświadczający miejsce zamieszkania w Niemczech, to polska spółka jako płatnik jest zwolniona z poboru ryczałtu od wypłaconego mu wynagrodzenia.[/ramka]

[srodtytul]JAK USTALIĆ DOCHÓD ZAKŁADU[/srodtytul]

[b]Ustawy o PIT i o CIT nie regulują w szczególny sposób zasad określania dochodu zakładu. Stosuje się tu reguły ogólne[/b]

Zawiera je art. 7 ustawy o CIT i odpowiednio art. 9 ustawy o PIT. Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Trzeba przy tym pamiętać, że w państwie źródła (położenia zakładu) opodatkowane są wyłącznie zyski powstałe w związku z działalnością wykonywaną poprzez zakład. Jak wynika z art. 7 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy o CIT, w rozliczeniu należy uwzględnić także, o ile związane są z działalnością zakładu, przychody wymienione w art. 21 ustawy o CIT, tj. opodatkowane w innym przypadku w sposób zryczałtowany (według stawki 20 lub 10 proc.). Uwzględnia się także koszty uzyskania tych przychodów.

Niektóre umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierają jednak odstępstwa od tej zasady. Przykładowo do dochodów zakładu firmy litewskiej w Polsce dolicza się wszelkie dochody ze sprzedaży w naszym kraju dóbr lub towarów tego samego bądź podobnego rodzaju, jaka jest prowadzona za pośrednictwem zakładu. Tym samym opodatkowane są również te dochody, które przedsiębiorstwo litewskie uzyskuje bez pośrednictwa zakładu zgodnie z zasadą przyciągającej mocy zakładu.

[ramka][b]Przykład[/b]

Litewska spółka przy pomocy oddziału prowadzi w Polsce działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych (budowa dróg). Jednocześnie centrala litewska tej spółki świadczy w Polsce usługi budowlane na rzecz jednego z kontrahentów (zleceniodawców) własnego oddziału w Polsce, wystawiając na nie fakturę. Choć faktura ta nie została wystawiona przez oddział i między działalnością oddziału i centrali litewskiej z tytułu usług wykonywanych w Polsce nie ma jednoznacznego związku (usługa została wykonana za pomocą narzędzi przywiezionych z Litwy przez pracowników zatrudnionych na Litwie), to wynikająca z niej wartość netto stanowi przychód oddziału na zasadzie przyciągającej mocy zakładu.[/ramka]

W komentarzu do konwencji OECD uściślono, że gdy wydatki są związane bezpośrednio ze sprzedażą towarów lub usług i uzyskaniem przez zakład zysków, należy do nich stosować zasadę samodzielnego (niezależnego) przedsiębiorstwa, funkcjonującego w warunkach wolnego rynku.

Wydatkami „wewnątrz przedsiębiorstwa” (przypisywanymi zakładowi) będą te, które zostały poniesione głównie w celu racjonalizacji jego kosztów lub zwiększenia wielkości obrotów. Jeżeli centrala poniesie jakieś wydatki, które w całości lub w części dotyczą działalności zakładu, to przypisuje się je do tego źródła przychodów. Z tego też względu możliwe jest przypisanie zakładowi części kosztów zarządzania i administracyjnych ponoszonych przez firmę macierzystą.

Jednocześnie przy przekazaniu majątku lub usług istotne jest, czy przekazanie to jest definitywne, czy tymczasowe. Gdy towary dostarcza się nie do odsprzedaży, a do czasowego wykorzystywania, właściwe będzie pokrywanie tylko udziału w kosztach tych dóbr. W przypadku środków trwałych (np. maszyn, urządzeń czy samochodów) odnosi się to do kosztów amortyzacji związanej z korzystaniem z nich przez poszczególne części przedsiębiorstwa. Samo wyposażenie natomiast przez centralę w środki finansowe oraz środki trwałe zakładu nie powoduje powstania ani kosztów w centrali, ani też przychodów po stronie zakładu.

W rezultacie zatem zakład (oddział) jest zobowiązany rozpoznać (wyróżnić) rzeczywiste przychody i koszty wynikające z prowadzonej działalności, w tym także przychody i koszty ich uzyskania ponoszone przez przedsiębiorstwo macierzyste, lecz związane z działalnością zakładu.

Stąd też niezwykle istotne jest określenie, jakie w rzeczywistości funkcje sprawuje zakład, jaki posiada czy użytkuje majątek, jakie ponosi ryzyko swojej działalności, a także jakich dokonuje transakcji zarówno z przedsiębiorstwem macierzystym, jak i innymi powiązanymi i niepowiązanymi podmiotami. Do określenia zysków zakładu będą bowiem miały zastosowanie przepisy o cenach transferowych.

[srodtytul]PLAC BUDOWY TO TEŻ ZAKŁAD[/srodtytul]

Polskie drogi teraz budują m.in. Chińczycy, Niemcy, Litwini. Uzyskane przez nich z tego tytułu dochody mogą być opodatkowane w Polsce. Przepisy podatkowe nie wyjaśniają jednak szczegółowo, w jaki sposób i kiedy

Stąd odpowiedzi należy szukać także w odpowiednich umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, [b]modelowej konwencji OECD[/b] czy komentarzu do niej (wersja z lipca 2008 r.). Pamiętać przy tym trzeba, że postanowienia ratyfikowanych umów mają pierwszeństwo przed postanowieniami prawa wewnętrznego, którego są uzupełnieniem.

[srodtytul]Musi być zakład[/srodtytul]

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania mogą modyfikować zasady określone w ustawach. Z art. 3 ust. 2b pkt 3 ustawy o PIT wynika, że dochody podatnika o ograniczonym obowiązku podatkowym z działalności gospodarczej w Polsce są opodatkowane w naszym kraju. Tymczasem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalają na opodatkowanie przychodów z działalności gospodarczej podatkiem „u źródła” tylko wtedy, gdy zagraniczny przedsiębiorca (osoba fizyczna lub prawna) prowadzi w Polsce działalność za pośrednictwem zakładu znajdującego się w Polsce.

[srodtytul]Co to jest plac budowy[/srodtytul]

Art. 5a pkt 22 ustawy o PIT oraz art. 4a ust. 11 ustawy o CIT wskazują, że zagranicznym zakładem jest m.in. plac budowy, budowa, montaż lub instalacja, prowadzone na terytorium jednego państwa przez podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium innego państwa (chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi inaczej).

Określenie „plac budowy, budowa lub prace instalacyjne i montażowe” obejmuje nie tylko budowę budynków, lecz również dróg, mostów lub kanałów, renowację (w tym ważne prace budowlane, a nie tylko prace związane z utrzymaniem lub dekoracją) takich budynków, dróg, mostów lub kanałów, układanie rurociągów i prowadzenie prac ziemnych.

[srodtytul]Ważne, jak długo trwa[/srodtytul]

Zakład może istnieć tylko wówczas, gdy placówka ma określony stopień trwałości, tzn. nie ma charakteru wyłącznie tymczasowego. Dotyczy to również placu budowy. W zależności od umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania plac budowy stanowi zakład, o ile trwa dłużej niż np. 6 (Chiny), 9 (Litwa, Łotwa), 12 (Niemcy) lub 18 miesięcy (USA). Również podwykonawca posiada zakład na placu budowy, jeżeli jego prace trwają dłużej niż odpowiednio: 6, 9, 12 lub 18 miesięcy. Zatem firma budowlana, np. z Chin, nawet jeżeli nie jest bezpośrednim wykonawcą drogi, a jedynie podwykonawcą na pewnym jej odcinku przez ponad 6 miesięcy, to posiada zakład w Polsce.

[srodtytul]Od kiedy do kiedy[/srodtytul]

Ważne jest tu określenie ram czasowych prowadzonej działalności, tj. okresu „trwania” placu budowy.

Zgodnie z komentarzem do art. 5 ust. 3 konwencji modelowej plac budowy istnieje od dnia, w którym przedsiębiorca rozpoczyna swoją działalność, co obejmuje wszelkie prace przygotowawcze wykonane w państwie, w którym ma być wzniesiona budowa. Plac budowy istnieje do czasu zakończenia budowy lub całkowitego jej zaniechania. Jednocześnie nie można uważać, że plac budowy przestaje istnieć, jeżeli prace są przerwane czasowo, np. z powodu złej pogody, przerwy zimowej lub charakteru prowadzonych prac.

Zgodnie z art. 41 ust. 2 prawa budowlanego pracami przygotowawczymi są: wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie; wykonanie niwelacji terenu; zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów; wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy. Nie można zatem traktować jako momentu rozpoczęcia budowy (tj. prac przygotowawczych) daty podpisania kontraktu.

Ukończenie prac budowlanych następuje wraz z odbiorem prac przez zamawiającego. Zasadniczo zatem jako moment zakończenia można przyjąć dzień podpisania protokołu ostatecznego odbioru robót budowlanych. Do okresu budowy nie należy więc wliczać okresu wykonywania napraw gwarancyjnych.

[srodtytul]Jedna firma,kilka zakładów[/srodtytul]

Zagraniczny przedsiębiorca może posiadać w Polsce kilka zakładów. Przy rozstrzyganiu, czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z zakładem, każdy plac budowy powinien być rozpatrywany odrębnie. Okresów spędzonych na poszczególnych budowach się nie sumuje. Jednocześnie kilka placów budowy należy traktować jako jeden zakład, gdy stanowią one całość w sensie handlowym i geograficznym. Trzeba tu wziąć pod uwagę występowanie między placami budowy jakichkolwiek powiązań, np. poprzez tego samego zleceniodawcę, ten sam kontrakt, nieznaczne oddalenie przedsięwzięć (pod względem geograficznym), techniczne i organizacyjne powiązanie między przedsięwzięciami (ci sami pracownicy, kierownicy, te same narzędzia, maszyny, samochody). Warunki te nie muszą jednak być spełnione łącznie. Zgodnie bowiem z komentarzem do konwencji OECD plac budowy może stanowić odrębną jednostkę (jeden zakład) nawet wtedy, gdy zamówienia zostały złożone przez kilka osób (na przykład budowa szeregu domów).

[srodtytul]Skrócenie i wydłużenie działalności[/srodtytul]

W przeciwieństwie do zakładów innego typu (np. zajmującego się świadczeniem usług księgowych), jeżeli plac budowy w wyniku szczególnych okoliczności (np. zgon podatnika, nieudana inwestycja, zerwanie długoterminowej umowy) został wcześniej zlikwidowany, a więc mimo innych zamierzeń w praktyce istniał przez bardzo krótki okres, to nie tworzy on zakładu w Polsce i uzyskany dochód nie podlega opodatkowaniu w Polsce.

Jeżeli natomiast, nawet nieoczekiwanie (z powodu złej pogody czy też konieczności wykonania poprawek przed ostatecznym odbiorem) czas trwania budowy się wydłużył, np. do ponad 12 miesięcy (w przypadku umowy z Niemcami), to tworzy zakład, którego dochody podlegają opodatkowaniu w Polsce od początku jego istnienia.

Przedsiębiorca zagraniczny ma wówczas obowiązek rejestracji „z datą wstecz”, tj. poprzez złożenie zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-2 i uregulowania zaległych zaliczek na podatek dochodowy wraz z należnymi odsetkami za zwłokę oraz złożenie rocznego zeznania podatkowego (CIT-8, PIT-36, PIT-37).

[srodtytul]Wystarczy zaktualizować zgłoszenie[/srodtytul]

Obowiązek rejestracji działalności gospodarczej w Polsce dotyczy każdego placu budowy o przewidywalnym terminie „trwania” wynikającym z odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Nie oznacza to jednak, że każdy zakład podlega odrębnej rejestracji i odrębnie rozlicza podatki. Utworzenie w Polsce przez przedsiębiorcę zagranicznego następnego oddziału lub rozpoczęcie wykonywania czynności bez pośrednictwa oddziału nie powoduje powstania nowego podatnika VAT. Podatnikiem PIT lub CIT nadal jest jeden podmiot. Zmienia się jedynie zakres wykonywania czynności i struktura organizacyjna tego podatnika. Trzeba więc tylko zaktualizować zgłoszenie identyfikacyjne (NIP).