[b]– Czy przedawniło się moje zobowiązanie podatkowe? Najpierw doręczono mi w toku postępowania podatkowego decyzję wydaną na podstawie art. 33 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6C54F4F6DA3CF23E5076DA7E1B19CB5C?id=176376]ordynacji podatkowej[/link] o zabezpieczeniu na moim majątku należności wynikających z przewidywanego zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2003 r. oraz dokonano zajęcia zabezpieczającego należącego do mnie samochodu osobowego. Następnie 15 grudnia 2008 r. doręczono mi decyzję wymiarową, a po kilku dniach wystawiono i doręczono mi tytuł wykonawczy. Urząd skarbowy twierdzi, że 15 grudnia 2008 r. nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, mimo że nigdy nie zostałem powiadomiony odrębnym pismem, tak jak to moim zdaniem wynika z art. 70 § 4 ordynacji podatkowej, o zastosowaniu środka egzekucyjnego.

Takiego zawiadomienia nie było, tym samym nie został spełniony ustawowy wymóg przerwania biegu przedawnienia, a to oznacza, że zobowiązanie podatkowe za 2003 r. przedawniło się na koniec 2008 r. Czy mam rację?[/b] – pyta czytelnik DF.

Spełnienie świadczenia przez zapłatę podatku jest podstawowym sposobem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego przewidzianym w ordynacji podatkowej. Skutek ten może nastąpić również, mimo że zobowiązania podatkowego nie wykonano, przez jego przedawnienie. Dotyczy to wszystkich zobowiązań, bez względu na sposób ich powstania. Przedawnienie następuje z mocy prawa i musi być z urzędu uwzględnione przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej. Sąd administracyjny z tego powodu stwierdza nieważność rozstrzygnięcia administracyjnego, niezależnie od żądań i zarzutów podniesionych w skardze.

Termin przedawnienia nie może być administracyjnie odroczony ani przedłużony. Jego bieg może być jednak przerwany (i zawieszony). Jedną z przesłanek przerwania biegu terminu przedawnienia jest zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został powiadomiony. Zastosowanie środka egzekucyjnego może polegać także na przekształceniu się dokonanego zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne.

[srodtytul]Zabezpieczenie na majątku podatnika[/srodtytul]

Na mocy art. 154 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8351CC9D5C69BC1914A61346137DCE48?id=179915]ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji[/link] organ egzekucyjny może dokonać na wniosek wierzyciela, jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, zabezpieczenia należności pieniężnej lub wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym, jeżeli brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję.

Ściśle biorąc, w przypadku przekształcenia zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne organ egzekucyjny nie stosuje środka egzekucyjnego.

Zastosowanie tego środka następuje z mocy prawa z dniem wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu [b](tak wyrok NSA z 9 czerwca 2009 r., II FSK 129/08)[/b], pod warunkiem że organ podatkowy wystawi tytuł wykonawczy nie później niż przed upływem 14 dni od dnia wygaśnięcia tej decyzji. Tytuł ten, zgodnie z art. 26 § 6 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym, w przypadku przekształcenia zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne, powinien być zobowiązanemu doręczony [b](przypomina o tym organom egzekucyjnym postanowienie ministra finansów z 5 września 2006 r., AP3-841/274/ 06/2387).[/b]

[srodtytul]Przerwa na skutek przekształcenia[/srodtytul]

Przekształcenie z mocy prawa zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne skutkuje więc, w rozumieniu art. 70 § 4 ordynacji podatkowej, przerwaniem biegu przedawnienia z dniem przekształcenia zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne oraz rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia na nowo, począwszy od dnia następującego po dniu tego przekształcenia (pogląd taki prezentuje B. Gruszczyński w „Ordynacja podatkowa. Komentarz”, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007, s. 342; por. też [b]pismo Ministerstwa Finansów z 16 marca 2004 r., SP2-202/033-38/ 281/04/MF, Biuletyn Skarbowy nr 2/2004; wyrok WSA w Łodzi z 28 maja 2007 r., I SA/ Łd 886/06, powołany wyżej wyrok NSA z 9 czerwca 2009 r.).[/b]

Należy zaznaczyć, że wyrażono też w przeszłości stanowisko przeciwne, że z racji literalnego brzmienia art. 70 § 4 ordynacji podatkowej za zdarzenie przerywające bieg przedawnienia nie może być uważane przekształcenie zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne [b](por. wyrok WSA w Warszawie z 8 marca 2005 r., III SA/ Wa 1753/04, i wyrok NSA z 18 października 2005 r., FSK 2390/04)[/b].

[srodtytul]Wystarczyło zawiadomienie o zajęciu[/srodtytul]

Warunkiem przerwania biegu terminu przedawnienia, jaki wynika z art. 70 § 4 ordynacji podatkowej, jest zawiadomienie podatnika o zastosowaniu środka egzekucyjnego. Jakkolwiek to nie zawiadomienie, o którym mowa, ale zastosowanie środka egzekucyjnego przerywa bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego [b](takie stanowisko wyraziły NSA w Warszawie w wyroku z 20 grudnia 2001 r., III SA 1719/00, NSA w Łodzi w wyroku z 9 grudnia 2003 r., I SA/Łd 861/02, WSA w Olsztynie w wyroku z 18 marca 2004 r., III SA 1018/ 03, WSA we Wrocławiu w wyroku z 17 grudnia 2004 r., I SA/Wr 1935/ 02, WSA w Łodzi w wyroku z 20 lutego 2006 r., I SA/Łd 1182/ 05, NSA w wyroku z 18 grudnia 2006 r., II FSK 952/06)[/b].

Należy przy tym rozróżnić, że jedynym zawiadomieniem, jakie doręcza organ egzekucyjny zobowiązanemu w postępowaniu zapoczątkowanym decyzją o zajęciu prawa majątkowego a następnie przekształconym w zajęcie egzekucyjne, jest zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego dokonane przed przekształceniem. W związku z tym, ponieważ przekształcenie zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne następuje z mocy prawa, nie zachodzi obowiązek zawiadomienia o tym fakcie zobowiązanego [b](por. powoływany wcześniej wyrok NSA z 9 czerwca 2009 r.). [/b]

Jak z powyższego wynika, w dniu przekształcenia się zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne, co nastąpiło w wypadku czytelnika 15 grudnia 2008 r., doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia, a to oznacza, że jego zobowiązanie podatkowe za 2003 r. nie uległo przedawnieniu.

[ramka][b]Z czego to wynika[/b]

[b]Art. 70 § 1 ordynacji podatkowej[/b]: Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

[b]Art. 70 § 4 ordynacji podatkowej[/b]: Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

[b]Art. 33 § 1 ordynacji podatkowej[/b]: Zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję.

[b]Art. 154 § 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji[/b]: Zajęcie zabezpieczające przekształca się w zajęcie egzekucyjne z dniem wygaśnięcia decyzji, o której mowa w art. 33a i 33b ustawy Ordynacja podatkowa lub w art. 61 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=EAD1144C894A8B402BB884EAD415DC2A?id=172986]ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne[/link] (...), pod warunkiem że organ ten wystawi tytuł wykonawczy nie później niż przed upływem 14 dni od dnia wygaśnięcia decyzji lub od dnia doręczenia upomnienia, jeżeli doręczenie to było wymagane.

[i]Przepisy podajemy w brzmieniu mającym zastosowanie w rozpatrywanym stanie faktycznym.[/i][/ramka]

[i]Autor jest radcą prawnym z Łodzi[/i]