Wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych są – co do zasady – kosztami uzyskania przychodu. Podlegają bowiem amortyzacji podatkowej według zasad przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT). Jeżeli jednak przedsiębiorcy uda się pozyskać środki finansowe z zewnątrz, sprawa nieco się komplikuje.

[srodtytul]Zwrot wydatków wpływa na rozliczenie[/srodtytul]

Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych według zasad określonych w art. 22a – 22o, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Art. 22a – 22o omawiają całą tematykę amortyzacji zawartą w ustawie, w tym wszystkie możliwe metody amortyzacji: liniową, degresywną i jednorazową. Bez względu więc na to, która z nich zostanie wybrana, w sytuacji opisanej w art. 23 ust. 1 pkt 45 odpisy amortyzacyjne nie będą kosztami uzyskania przychodu.

[srodtytul]To nie jest przychód[/srodtytul]

Otrzymane przez przedsiębiorcę środki finansowe nie wpłyną również na wielkość przychodów z działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT takim przychodem nie są dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, gdy są związane z otrzymaniem, zakupem bądź wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których zgodnie z art. 22a – 22o dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

[srodtytul]Najpierw zakup, potem dofinansowanie[/srodtytul]

Przedsiębiorca nie ma więc kosztów, ale i nie ma – w tej samej wysokości – przychodów z tytułu pozyskanych środków.

Jak jednak postąpić, gdy zwrot nakładów wchodzi w grę dopiero po zakupie maszyny lub urządzenia z własnych środków.

[ramka][b]Przykład[/b]

Przyjmijmy, że przedsiębiorca kupił środek trwały (podlegający amortyzacji jednorazowej na podstawie art. 22k ust. 7) we wrześniu 2008 r., a zwrot poniesionych wydatków otrzymał w grudniu tego roku.

Ponieważ wykluczenie odpisów amortyzacyjnych (także odpisu jednorazowego) z kosztów następuje dopiero po otrzymaniu zwrotu poniesionych wydatków, nie ma – moim zdaniem – przeszkód, aby podatnik we wrześniu wpisał w koszty amortyzację jednorazową. Będzie to wpis „chwilowy”, który należy wystornować w grudniu, pod datą otrzymania zwrotu poniesionych nakładów. Jednak w rozliczeniach za wrzesień, październik i listopad jednorazowy odpis amortyzacyjny będzie pełnoprawnym składnikiem wykazywanych przez przedsiębiorcę kosztów podatkowych.

Oczywiście jeśli podatnik – z różnych powodów – zwrotu nakładów nie otrzyma, nie będzie musiał korygować zaksięgowanych kosztów. A jak postąpić, gdy zwrot wydatków nastąpi w kolejnym roku podatkowym? Przepisy tego nie regulują. Moim zdaniem w takim wypadku należy jednak pomniejszyć koszty grudnia roku poprzedniego, aby nie wypaczać wyniku finansowego tego roku o koszty niebędące kosztami uzyskania przychodów.[/ramka]

[srodtytul]Nie są kosztem, ale go pomniejszają [/srodtytul]

Odpisy amortyzacyjne niebędące kosztami uzyskania przychodu mają wpływ na długość okresu amortyzacji danego składnika majątku a także na koszt jego ewentualnej sprzedaży. Jak wynika bowiem z art. 22h ust. 1pkt 1 ustawy o PIT, odpisy amortyzacyjne nalicza się do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Przy czym suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 23 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zgodnie natomiast z art. 24 ust. 2 kosztem sprzedaży środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji jest wielkość odpowiadająca ich wartości początkowej pomniejszonej o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych, w tym tych, które nie były zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

[srodtytul]Inne zakupy[/srodtytul]

Jeśli otrzymane dofinansowanie przeznaczymy na cele firmy inne niż zakup czy wytworzenie składników majątku trwałego, wydatki nimi sfinansowane – z jednym wyjątkiem – nie będą uznane za koszty uzyskania przychodów. Wyjątkiem tym są środki z powiatowego urzędu pracy, w formie jednorazowej dotacji przyznanej bezrobotnemu na podjęcie działalności gospodarczej.

Sfinansowane nimi zakupy towarów i wyposażenia mogą być zaliczone do kosztów podatkowych.

[i]Autor jest doradcą podatkowym Kancelaria Doradztwa Podatkowego „Tax”, Lublin[/i]