Tak orzekł WSA w Lublinie 16 listopada 2007 r. (I SA/Lu 506/07).
Podatnik został tymczasowo aresztowany. Powołując się na art. 67a § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej (op), zwrócił się do organów podatkowych z wnioskiem o umorzenie zaległości podatkowej w podatku od nieruchomości z uwagi na swój ważny interes. Argumentował, że z aresztu nie ma możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. Nie ma zatem środków, by uregulować tę zaległość.
Organy podatkowe oddaliły jednak wniosek. Stwierdziły, że tymczasowe aresztowanie to nienadzwyczajna sytuacja życiowa, która pozwalałaby na pozytywne rozpatrzenie wniosku. Także samorządowe kolegium odwoławcze (SKO) nie znalazło podstaw do zmiany decyzji w postępowaniu odwoławczym. Podatnik wniósł więc skargę do WSA. Twierdził, że zastosowanie środka zapobiegawczego łączy się z jego niewypłacalnością, co stanowi w tym wypadku nadzwyczajną sytuację, która powinna skutkować umorzeniem zaległości.
Sąd podkreślił, że art. 67a op jest przepisem opartym na uznaniu administracyjnym. Do kompetencji sądu należy zatem jedynie zbadanie, czy nie nastąpiło naruszenie przepisów proceduralnych. Takiego naruszenia sąd nie stwierdził. Jego zdaniem SKO słusznie przyjęło, że tymczasowe aresztowanie nie jest zdarzeniem nadzwyczajnym i losowym uprawniającym do umorzenia zaległości podatkowej. Sąd zwrócił dodatkowo uwagę, że podatek od nieruchomości nie jest związany z działalnością gospodarczą i fakt niemożności jej prowadzenia nie wpływa na zobowiązania z nim związane.
Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Joanna Zawiejska-Rataj, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Poznaniu)
Ustawodawca na podstawie art. 67a op umożliwia umorzenie zaległości podatkowych na wniosek podatnika jedynie w wypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym.
Orzecznictwo i doktryna pomagają natomiast kształtować zakres tych przesłanek i dają wskazówki, jakie okoliczności można uznać za ważny interes podatnika bądź interes publiczny.
W literaturze przyjmuje się, że ważny interes podatnika obejmuje sytuacje, gdy zagrożone są podstawy jego egzystencji, może to być np. losowa utrata majątku czy utrata możliwości zarobkowania (wyrok NSA z 22 kwietnia 1999 r., SA/Sz 850/98).
Przesłanką taką może być również konieczność ponoszenia określonych wydatków, np. związanych z leczeniem członków rodziny podatnika, nawet jeżeli pozostają w odrębnym gospodarstwie (wyrok NSA z 2 września 1999 r., SA/Sz 1753/98).
Analizowany wyrok wpisuje się w linię dotychczasowego orzecznictwa. Jak uznał bowiem NSA w Lublinie w wyroku z 12 czerwca 2000 r. (I SA/Lu 375/99), umorzenie zaległego podatku uzasadnione jest ważnym interesem lub interesem publicznym jedynie w takich wypadkach, które spowodowane zostały działaniem czynników niezależnych od sposobu postępowania podatnika.
