Przeniesienie zarządu jest nieopodatkowane

Orzekł tak Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 8 listopada 2007 r. w sprawie ING. AUER – Die Bausoftware GmbH (C-251/06). ETS stwierdził, że austriackie organy podatkowe niesłusznie obciążyły spółkę podatkiem kapitałowym w związku z przeniesieniem jej rzeczywistego ośrodka zarządzania z Niemiec do Austrii.

W myśl art. 4 ust. 1 i 3 dyrektywy Rady z 17 lipca 1969 r., dotyczącej podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (dyrektywa 69/335), z opodatkowania podatkiem kapitałowym wyłączona jest m.in. czynność przeniesienia z jednego państwa członkowskiego do innego rzeczywistego centrum zarządzania spółki, która do celów naliczania (poboru) podatku kapitałowego jest uważana w obu państwach członkowskich za spółkę kapitałową.

Wspomniana dyrektywa wymienia formy prawne spółek, które na jej potrzeby uważane są za kapitałowe (w tym m.in. niemieckie i austriackie Gesellschaft mit beschrankter Haftung; GmbH).

Według austriackiego prawa podatkowego podatkowi kapitałowemu podlega m.in. przeniesienie zarządu zagranicznej spółki kapitałowej do Austrii, jeśli w związku z tym przeniesieniem spółka staje się spółką prawa austriackiego.

Zasada ta nie ma jednak zastosowania, jeśli spółka przed przeniesieniem zarządu była uznawana za spółkę kapitałową do celów poboru podatku kapitałowego w państwie członkowskim Unii Europejskiej. Dla poboru podatku kapitałowego przepisy austriackie uznają GmbH za spółki kapitałowe.

Inaczej wygląda sytuacja w Niemczech, gdzie podatek kapitałowy zniesiono 1 stycznia 1992 r.

Austriacki trybunał ds. podatkowych, rozpoznając odwołanie złożone przez spółkę, zdecydował skierować do ETS dwa pytania prejudycjalne. Po pierwsze zapytał, czy w razie przeniesienia rzeczywistego centrum zarządzania spółki z państwa, które zniosło podatek kapitałowy przed jej utworzeniem, do innego państwa członkowskiego, które taki podatek w tym momencie pobiera, spółkę można uznać za kapitałową w rozumieniu dyrektywy 69/335? Zapytał również, czy wspomniana dyrektywa zabrania państwu członkowskiemu, do którego spółka kapitałowa przenosi rzeczywiste centrum zarządzania, pobrania podatku kapitałowego w związku z tym przeniesieniem, jeśli czynności przeprowadzono w okresie, gdy spółka miała rzeczywiste centrum zarządzania w państwie, które przed jej utworzeniem zrezygnowało z pobierania podatku kapitałowego?

Odpowiadając na pytania, ETS orzekł, że fakt uznawania spółki za kapitałową w państwie członkowskim jej pochodzenia wyklucza opodatkowanie podatkiem kapitałowym czynności przeniesienia jej rzeczywistego centrum zarządzania w docelowym państwie członkowskim. Trybunał wskazał, że dla określenia, czy spółka jest spółką kapitałową, zastosowanie znajdą przepisy dyrektywy 69/335. Nie zgodził się też ze stanowiskiem (przyjętym przez organy administracji austriackiej), że nieopodatkowanie spółki podatkiem kapitałowym w państwie członkowskim pochodzenia skutkuje tym, że nie może być ona uważana za spółkę kapitałową do celów poboru podatku kapitałowego w docelowym państwie członkowskim. Zdaniem ETS dyrektywa 69/335 wyraźnie określa, które spółki są uznawane za kapitałowe. Jej postanowienia wiążą państwa członkowskie. Jeśli zatem spółka ma jedną z form, które dyrektywa 69/335 uznaje za spółkę kapitałową, nie może podlegać podatkowi kapitałowemu w związku z przeniesieniem jej rzeczywistego centrum zarządzania z jednego państwa członkowskiego do innego.

Trybunał wskazał również, że dyrektywa pozwala państwom członkowskim zwolnić czynność wniesienia wkładów do spółki kapitałowej z opodatkowania. Nie oznacza to jednak, że inne państwo mogłoby te wkłady opodatkować.

ETS wypowiedział się również na temat wykorzystania przepisów dyrektywy i ich interpretacji do tworzenia struktur mających na celu unikanie opodatkowania. Zdaniem Trybunału wykładnia dyrektywy 69/335 nie może wspierać zachowań, które charakteryzują się tworzeniem sztucznych struktur wyłącznie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej. Podatnik powołujący się na prawo wspólnotowe w sposób nieuczciwy lub stanowiący nadużycie, nie korzysta z ochrony przewidzianej w dyrektywie 69/335. Sama ocena, czy w danej sytuacji doszło do nadużycia, pozostaje w gestii sądów krajowych.

Weronika Missala, starsza konsultantka w Europejskim Zespole ds. Podatków Bezpośrednich PricewaterhouseCoopers

Polska wraz z przystąpieniem do UE implementowała przepisy dyrektywy 69/335. Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlega przeniesienie do Polski rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej z innego kraju członkowskiego, jeżeli w kraju członkowskim pochodzenia umowa spółki nie podlegała podatkowi kapitałowemu. Biorąc jednak pod uwagę interpretację ETS, można przyjąć, że implementacja ta jest nieprawidłowa. Omawiany wyrok może mieć zatem znaczenie dla podatników, którzy w sytuacji analogicznej do rozstrzyganej przez ETS zapłacili polski podatek od czynności cywilnoprawnych. Wyrok ten może być argumentem przy składaniu wniosku o stwierdzenie nadpłaty. Możliwość wykazania, że podatek ten jest nienależny, mają również podatnicy, od których organy podatkowe w przyszłości będą żądały zapłaty podatku w podobnych sytuacjach. W każdym jednak wypadku trzeba pamiętać, że organy podatkowe najprawdopodobniej będą opierać swoje rozstrzygnięcia na brzmieniu polskich przepisów. Ponadto ETS zostawił administracji podatkowej furtkę – możliwość uznania, że struktura zastosowana przez podatnika ma na celu wyłącznie osiągnięcie korzyści podatkowych. Wtedy przepisy dyrektywy 69/335 nie zapewniają ochrony.