- Jestem właścicielem jednoosobowej firmy. Na jej potrzeby kupiłem samochód, od którego mogę odliczyć VAT. Ale faktura zakupu zawiera również dane mojej żony. Czy mogę pomniejszyć podatek należny i czy będę mógł odliczać VAT z faktur dokumentujących zakupy paliwa? Jeśli nie, to czy mogę zmienić nabywcę notą korygującą? - pyta czytelnik DF.

Moim zdaniem w tym wypadku można odliczyć VAT na podstawie faktury wystawionej na oboje małżonków. Decydujące znaczenie ma to, czy nabyte towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jeśli tak, to przysługuje prawo do odliczenia bez względu na to, czy faktura została wystawiona na oboje małżonków, czy tylko na jednego - podatnika VAT.

Faktura VAT to dokument księgowy, który u podatników VAT jest podstawą obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.

Podstawowe dane, jakie powinny się znaleźć na fakturze, określa art. 106 ustawy o VAT oraz § 9 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. Między innymi musi być na niej podane imię i nazwisko lub nazwa bądź nazwa skrócona i adres nabywcy.

Z kolei zgodnie z art. 43kodeksu cywilnego firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.

Czy fakturę dyskwalifikuje podanie na niej danych - oprócz przedsiębiorcy - jego małżonka? Przecież wszystko, co zostaje nabyte przez małżonków w czasie trwania małżeństwa, wchodzi do ich wspólnego majątku (art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Jeśli kupiona rzecz lub usługa służy prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej VAT, można odliczyć podatek naliczony z faktury. Jak stwierdził Urząd Skarbowy w Tomaszowie Mazowieckim w interpretacji z 10 marca 2006 r. (USIII/2-443116/I/2006):"okoliczność, że otrzymywane przez P. faktury dokumentujące poniesienie kosztów eksploatacji lokalu związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, wystawione są na P. i jej męża, nie powinna mieć znaczenia dla prawa do odliczenia podatku z tych faktur wynikającego. Podstawową zasadą obowiązującą w podatku VAT (...) jest prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, w zakresie, w jakim usługi te i towary wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych".

Podobne stanowisko wyraził Urząd Skarbowy w Gorlicach w interpretacji z 25 listopada 2005 r. (PP.406/61/2005), w której czytamy: "W przypadku nabycia nieruchomości przeznaczonej do celów prowadzonej działalności, przez małżonków pozostających w związku małżeńskim na zasadach ustawowej wspólności majątkowej, z których tylko jeden prowadzi działalność gospodarczą (...) prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury dokumentującej ten zakup przysługuje w całości małżonkowi prowadzącemu działalność gospodarczą, o ile nabycie nieruchomości będzie mieć związek z czynnościami opodatkowanymi".

Także z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 czerwca 2002 r. (I SA/Wr 2761/99)wynika, że w takich sytuacjach nie można kwestionować prawa do odliczenia, gdyż prowadziłoby to do sytuacji, w której podatnik VAT "nigdy nie mógłby skorzystać z uprawnienia do obniżenia podatku należnego o naliczony, bowiem każdy dokonywany przez takiego podatnika zakup dokonywany jest w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej, a więc wystawienie faktury tylko na podatnika dokonującego zakupu należałoby uznać za wystawienie faktury niezgodnej z rzeczywistością".

Szerzej na ten temat pisaliśmy w DF z 10 sierpnia 2006 r.

Faktura za auto jest więc podstawą do odliczenia podatku. Jeśli jednak podatnik chciałby ją poprawić, to czy może to zrobić za pomocą noty korygującej? O tym, kiedy można ją wystawić, mówi § 18 rozporządzenia. Wymienia też pozycje faktury, które nie mogą być poprawione w ten sposób. Katalog ten nie obejmuje nazwy nabywcy, co oznacza, że wystawienie noty korygującej w celu jej skorygowania jest dopuszczalne. Ale musimy pamiętać, że notą korygującą można poprawiać jedynie niewielkie pomyłki. Organy podatkowe prezentują w tej sprawie dość restrykcyjne stanowisko i uważają, że notą nie można całkowicie zmienić podmiotu wskazanego na fakturze jako nabywca. Jak czytamy w interpretacji Urzędu Skarbowego w Krośnie z 11 kwietnia 2006 r. (US.PP/443/24/05): "istnieje możliwość korygowania notą korygującą pomyłek w sposobie określenia nabywcy, np. błąd w nazwie, adresie lub numerze identyfikacji podatkowej itp., dotyczących konkretnego podatnika widniejącego na fakturze. Notą korygującą można skorygować jedynie niewielkie błędy w danych nabywcy. Nie można natomiast w drodze wystawienia noty całkowicie zmieniać nabywcy towaru". Podobnie uważa Urząd Skarbowy w Krasnymstawie (interpretacja z 18 sierpnia 2005 r., PP/443020/05).

W razie zmiany nabywcy należy więc zwrócić się do sprzedawcy z prośbą o wystawienie faktury korygującej. Ale jak wspomnieliśmy wyżej, nie ma takiej konieczności w omawianej sytuacji.

Reasumując, podatnik może odliczyć VAT przy zakupie auta. Jeśli jednak kupił pojazd osobowy, odliczy tylko 60 proc. VAT, nie więcej niż 6000 zł.

Niezależnie od rozliczenia podatku przy zakupie może później odliczać VAT od paliwa, oczywiście pod warunkiem że samochód jest ciężarowy.