To przychody z działalności wykonywanej osobiście, do których art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) zalicza m.in. świadczenia otrzymywane przez osoby wchodzące w skład rad nadzorczych. Wymienione w tym przepisie przychody wynikają z samego faktu powołania dorady nadzorczej. Świadczenia wynikające z innych stosunków prawnych, np. z umowy o pracę, będą opodatkowane na innych zasadach.

Przychody członka rady nadzorczej pomniejszamy o koszty - 108,50 zł miesięcznie, za rok podatkowy nie więcej niż 1302 zł (lub 1953,23 zł, jeśli tego samego rodzaju przychody otrzymuje też gdzie indziej). W rozliczeniu rocznym sumujemy je z innymi i naliczamy podatek według skali.

Oprócz wynagrodzenia podstawowego członek rady nadzorczej może też otrzymać inne świadczenia. Czy trzeba je opodatkować? Z interpretacji organów podatkowych wynika, że do przychodów członka rady nadzorczej doliczyć trzeba:

- zwrot kosztów używania prywatnego telefonu (interpretacja Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 22 sierpnia 2005 r., 1472/RPŁ/41548a/05/KMP),

- opłatę za udział w szkoleniu (interpretacja Izby Skarbowej w Krakowie z 25 listopada 2004 r., PD-3/005/2-686/2004/L),

- ryczałt za korzystanie z prywatnego samochodu do jazd służbowych (interpretacja Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 4 stycznia 2006 r., ZD/406-55/PIT/05).

Urzędy chcą też podatku od płaconych za członka rady nadzorczej składek na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (np. interpretacja Lubelskiego Urzędu Skarbowego z 23 maja 2005 r., PD.42339/05). W literaturze można się jednak spotkać z poglądem, że umowa ubezpieczenia nie powoduje otrzymania żadnych świadczeń, aż do chwili spełnienia świadczenia przez ubezpieczyciela (M. Kozaczuk "Ubezpieczenie władz spółki od odpowiedzialności cywilnej", Przegląd Podatkowy nr11/2002).

Co ciekawe, na stronach internetowych Ministerstwa Finansów można znaleźć interpretacje, z których wynika, że członkowie rady nadzorczej nie uzyskują przychodu, jeśli umowa ubezpieczenia jest bezimienna (pismo Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu z 8 września 2004 r., PSUS/OPBII/423/142/04/WS). Większość urzędów uważa jednak, że także wtedy można świadczenie przypisać konkretnej osobie.

Jak czytamy w interpretacji Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 3 stycznia 2006 r. (1472/DPC/415-97/05/MS): "przychodem członka zarządu, rady nadzorczej oraz prokurenta (wykonujących swoje czynności na podstawie umowy o pracę) nie jest tylko otrzymane wynagrodzenie, ale również inne formy przysporzeń majątkowych. Do takich przysporzeń majątkowych zaliczamy wpłacaną składkę ubezpieczeniową przez spółkę na rzecz ww. osób. W przedstawionym stanie faktycznym nie ma znaczenia, że umowa ubezpieczenia zawarta jest w wersji bezimiennej, a składka płacona jest raz w roku. Umowa ubezpieczenia obejmuje wszystkich członków zarządu, rady nadzorczej i prokurenta, więc nie ma problemu z ustaleniem, jakiej osobie przysługuje przysporzenie majątkowe z tytułu opłacanej składki, pomimo faktu, że umowa jest bezimienna".

Zwolnione od podatku będą należności z tytułu podróży służbowej - diety, zwrot za bilety na pociąg i nocleg itp. Jak czytamy w piśmie Ministerstwa Finansów z 28 września 2004 r. (PB5/KD-066-408-11439/04): "art. 21 ust. 1 pkt 16 updof odnosi się zarówno do pracowników, jak i osób niebędących pracownikami. Przy czym przepis ten odrębnie określa warunki korzystania ze zwolnienia od podatku w przypadku tych dwóch grup podatników. W przypadku pracowników zwolnieniem objęte są wyłącznie diety i inne należności za czas podróży służbowej, natomiast uosób niebędących pracownikami mowa jest o tego rodzaju świadczeniach otrzymywanych w związku z szeroko rozumianą podróżą, o ile spełnione są przesłanki wymienione w ust. 13 w art. 21 updof. W świetle powyższego dla osób niebędących pracownikami podróż, w związku z którą otrzymują diety i inne należności, nie musi wiązać się z wykonywaniem zadania poza miejscowością, w której znajduje się siedziba podmiotu wypłacającego te świadczenia. W przypadku tych osób "podróży" nie należy bowiem utożsamiać z "podróżą służbową" - pojęciem zdefiniowanym w kodeksie pracy i odnoszącym się do pracowników".

Tak więc świadczenia wypłacane członkom rady nadzorczej dojeżdżającym na jej posiedzenia, np. koszty noclegu, przejazdu (również własnym samochodem), są zwolnione od podatku dochodowego. Przy czym zastosowanie tu będą miały limity określone w rozporządzeniach ministra pracy i polityki społecznej. Potwierdzają to interpretacje organów podatkowych, np. Urzędu Skarbowego w Żywcu z 14 czerwca 2005 r. (PDII/415/ I/9/2005).

Jak zakwalifikować świadczenia przekazywane członkom rady nadzorczej? Jeśli to działalność wykonywana osobiście (art. 13 pkt 7 updof), spółka musi potrącić zaliczkę i wykazać świadczenie w informacji PIT-4R oraz PIT-11. Jeśli przychód z innych źródeł, spółka nie pobiera podatku, ale wykazuje bonus w informacji PIT-8C.

Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2001 r. w art. 13 pkt 7 updof wyraz "wynagrodzenie" zastąpiono szerszym pojęciem "przychody". Czy oznacza to, że wszystkie świadczenia na rzecz członków rad nadzorczych należy kwalifikować do działalności wykonywanej osobiście? Organy podatkowe różnie do tego podchodzą. Przykładowo Lubelski Urząd Skarbowy w interpretacji z 23 maja 2005 r. (PD.42339/05) stwierdził, że korzyści w postaci opłacanych przez spółkę składek na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej stanowią nieodpłatne świadczenia, które zgodnie z art. 20 ust. 1 updof są przychodem z innych źródeł. Pismo to dotyczy członków zarządu, ale zasada jest tutaj analogiczna. Zdaniem urzędu spółka nie musi od tych świadczeń pobierać zaliczki, ale po zakończeniu roku powinna wystawić informację PIT-8C.

Taki pogląd można też znaleźć w komentarzu do updof Adama Bartosiewicza i Ryszarda Kubackiego (Wydawnictwo Difin 2006, s. 199: "Różnego rodzaju ryczałty wypłacane członkom organów osób prawnych na korzystanie z urządzeń stanowią nieodpłatne świadczenia dla tych osób, lecz jednocześnie nie są przychodami otrzymywanymi za udział w tych organach. Są to przychody z innych źródeł w rozumieniu art. 20 updof". Komentatorzy powołali się przy tym na pismo Ministerstwa Finansów z 25 kwietnia 1996 r. (PO5/6-29150665/96).

Większość urzędów uważa jednak, że dodatkowe świadczenia dla członka rady nadzorczej to przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Także Ministerstwo Finansów w piśmie z 22 września 2003 r. (odpowiedź na zapytanie poselskie) podkreśliło, że może być kosztem wypłacone członkowi rady nadzorczej wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji, natomiast nie odliczymy innych wydatków (niebędących świadczeniami z odrębnego stosunku cywilnoprawnego), takich jak zwrot kosztów delegacji. Tak więc dodatkowe świadczenia zaliczymy do kosztów tylko wtedy, gdy zwiększymy wynagrodzenie członków rady nadzorczej (np. o przewidywane wydatki na wyjazdy służbowe). Kosztem mogą być również świadczenia przekazywane na podstawie innych stosunków prawnych, np. umowy o pracę, umowy-zlecenia.