Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje, gdy:

- odliczenia tego dokonuje podatnik VAT czynny,

- towary i usługi, w związku z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych VAT (związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni) oraz

- nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 88 ustawy o VAT.

Jeżeli zakupy mają związek wyłącznie z czynnościami zwolnionymi z VAT lub niepodlegającymi VAT (z zastrzeżeniem art. 86 ust. 8 ust. 9 stawy o VAT – m.in. eksport usług), to prawo do odliczenia podatku naliczonego od takich zakupów nie przysługuje.

Czytaj też: Opłaty za parkingi i autostrady – ile VAT można odliczyć?

Musi być związek z działalnością

Wydatki związane z nabyciem samochodu, opłaty za używanie pojazdu (na podstawie umów najmu, dzierżawy lub leasingu) oraz za eksploatację samochodów na potrzeby działalności gospodarczej wykazują związek z działalnością gospodarczą. A to oznacza, że gdy pojazdy są wykorzystywane do działalności opodatkowanej VAT, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wygenerowanego przy zakupie tych towarów (jeśli nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 88 ustawy o VAT).

Prawo do odliczenia dotyczy zarówno samego nabycia pojazdu, jak i wydatków eksploatacyjnych, tj. paliwa, płynów hamulcowych, olejów silnikowych i pozostałych materiałów eksploatacyjnych, części zamiennych, usług naprawy i serwisowych, przeglądów technicznych, opłat za autostrady i parkingi (w tym nabycia wewnątrzwspólnotowego lub nabycia w drodze importu towarów lub usług).

Z czego wynika kwota podatku

Kwotę podatku naliczonego stanowi przede wszystkim suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) uiszczenia całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Podatek naliczony może także powstawać z tytułu importu usług. Wynika wtedy m.in. z dokumentów celnych, a przy wszelkich obciążeniach odwrotnych, jak np. import usług, WNT –kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego od tych czynności (zob. art. 86 ust. 2 ustawy o VAT).

W przypadku samochodu o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwota podatku naliczonego może podlegać limitowaniu na zasadach określonych w art. 86a ustawy o VAT.

Dowód zakupu

Jednorazowy bilet za przejazd płatną drogą może być traktowany na równi z fakturą zakupową, jeśli zawiera numer i datę wystawienia, nazwę podatnika i jego numer NIP, informację o rodzaju usługi, kwotę podatku i należności ogółem (zob. § 3 pkt 4 rozporządzenie ministra finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (dalej: rozpoządzenie).

Przykład:

Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) wykonuje usługi transportowe na terenie kraju (na zlecenie firm krajowych) samochodem ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t. Usługi przedsiębiorcy są opodatkowane podstawową stawką VAT. Realizując zlecenia transportowe przedsiębiorca często korzysta z krajowych autostrad. Jako dowód zapłaty za przejazd autostradami płatnymi przedsiębiorca otrzymuje paragony fiskalne zawierające:

- nazwę i numer identyfikacji podatkowej sprzedawcy,

- numer kolejny i datę wystawienia,

- informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi, w szczególności nazwę autostrady, za przejazd którą pobierana jest opłata,

- kwotę należności wraz z podatkiem,

- kwotę VAT.

Paragony te nie zawierają natomiast nazwy odbiorcy.

Paragon za przejazd płatną autostradą - stosownie do § 3 pkt 4 rozporządzenie - jest uznawany za fakturę. Opłata za autostradę dotyczy sprzedaży opodatkowanej (tj. krajowych usług transportu towarów). Przedsiębiorca może zatem odliczyć podatek naliczony wynikający z otrzymanego paragonu za przejazd autostradą, jeżeli nie sprzeciwia się temu art. 88 ustawy o VAT (interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 24 lutego 2017 r., 0461-ITPP2.4512.977.2016.1.AD). Ze względów dowodowych przedsiębiorca powinien uzupełnić paragon o swoje dane (imię i nazwisko, adres).

Autor jest doradcą podatkowym

Podstawa prawna: 86 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2174 ze zm.) § 3 pkt 4 rozporządzenia ministra finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (DzU z 2013 r. poz. 1485)