1 czerwca 2015 r. weszła w życie pierwsza część nowelizacji ustawy z 6 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2015 r., poz. 493).
Jakie zmiany
Zmodyfikowała ona zasady funkcjonowania niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą, a także niepełnosprawnych rolników i rolników zobowiązanych do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika, ubiegających się o refundację składek społecznych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Mogą oni wystąpić o umorzenie (w całości lub w części), rozłożenie na raty spłat lub odroczenie terminu płatności należności pieniężnych dotyczących zwrotu pomocy udzielonej w formie refundacji składek społecznych.
Ponieważ do 30 września 2015 r. warunkiem nabycia prawa do refundacji składek jest ich terminowe opłacenie w całości, niektórzy niepełnosprawni przedsiębiorcy dostają wezwania z PFRON o zwrot nienależnie otrzymanej refundacji, która podczas kontroli okazała się zapłacona w ZUS po terminie. Po 1 czerwca ci niepełnosprawni biznesmeni mogą wystąpić do PFRON np. o umorzenie (w całości lub w części), rozłożenie na raty spłat lub odroczenie terminu płatności należności pieniężnych dotyczących zwrotu pomocy udzielonej w formie refundacji składek na ubezpieczenie społeczne. Do końca maja 2015 r. było to niemożliwe.
Ustawa o rehabilitacji pozwala także objąć korzystną regulacją należności pieniężne dotyczące zwrotu pieniędzy przyznanych na mocy art. 25 ust. 3b ustawy nowelizowanej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2007 r. i art. 25a ust. 5 w brzmieniu w 2008 r. Chodzi też o refundację składek, którą niepełnosprawni przedsiębiorcy otrzymali do 2008 r.
Pierwsza część nowelizacji od 1 czerwca br. wprowadza też zmianę dla zatrudniających niepełnosprawnych pracowników. Pozwala umorzyć (w całości lub w części), rozłożyć na raty spłaty lub odroczyć termin płatności odsetek od nienależnie pobranych kwot dofinansowania do pensji niepełnosprawnych pracowników.
Wysokość wsparcia
Zgodnie z art. 25a ust.1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 27 sierpnia 1997 r. (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.) PFRON refunduje osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w art. 18 ust. 8 oraz w art. 18 a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121, dalej ustawa o sus).
Ponadto zgodnie z nowelizacją ustawy o rehabilitacji z 29 października 2010 r. (DzU nr 226, poz. 1475, ze zm.) od 1 czerwca 2011 r. kwoty miesięcznej refundacji zróżnicowano w zależności od stopnia niepełnosprawności i wynoszą one:
- 100 proc. kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – dla osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
- 60 proc. kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – przy umiarkowanej niepełnosprawności,
- 30 proc. kwoty obowiązkowych składek emerytalnej i rentowych – u zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Ile pomocy
Art. 18 ust. 8 ustawy o sus stanowi, że podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, ale nie niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w takiej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.
Za styczeń–grudzień 2015 r. kwota składek społecznych, odpowiadająca kwocie składek należnych od 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, wynosi:
- 463,68 zł – na ubezpieczenie emerytalne,
- 190,03 zł – na ubezpieczenie rentowe.
Kwoty refundacji składek emerytalnej i rentowych za te okresy, wyliczone od standardowych składek z uwzględnieniem stopnia niepełnosprawności przedsiębiorcy, wskazuje >tabela.
>Refundacja przy standardowych składkach
Stopień niepełnosprawności
Refundacja od stycznia do grudnia 2015 r.
Znaczny
653,71 zł
Umiarkowany
392,23 zł
Lekki
196,11 zł
Zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy o sus podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność w pierwszych 24 miesiącach kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Za styczeń–grudzień 2015 r. kwota składek na ubezpieczenia społeczne, odpowiadająca kwocie składek należnych od 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia, wynosi:
- 102,48 zł – na ubezpieczenie emerytalne,
- 42,00 zł – na ubezpieczenie rentowe.
Tabela przedstawia kwoty refundacji składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za wymienione okresy, wyliczone od pomniejszonych składek z uwzględnieniem stopnia niepełnosprawności przedsiębiorców.
>Refundacja przy pomniejszonych składkach
Stopień niepełnosprawności
Refundacja od stycznia do grudnia 2015 r.
Znaczny
144,48 zł
Umiarkowany
86,69 zł
Lekki
43,34 zł
Uwaga! Do 30 września 2015 r. warunkiem nabycia prawa do refundacji składek jest ich terminowe opłacenie w całości. Składki sfinansowane z innych środków publicznych nie podlegają refundacji.
Autorka jest wiceprezesem OBPON.ORG
Gdzie wpisać
PFRON podaje, że przy opłacaniu składek (emerytalnej i rentowej) w wysokości innej niż określone wyżej wnioskodawca ubiegający się o refundację składek społecznych musi dokonać procentowych wyliczeń należnej kwoty refundacji (poz. 23 druku WN-U-G), od kwot faktycznie wniesionych do ZUS. Beneficjent może też pozostawić niewypełnioną poz. 23 w druku WN-U-G („Należna kwota refundacji"). Wówczas wyliczenie kwoty do wypłaty nastąpi na podstawie wartości podanych w pozycjach 17–20 i 22 druku.
Spłata trochę później
Najważniejsza, druga część nowelizacji, wprowadzająca zmianę w art. 25a ustawy o rehabilitacji, wejdzie w życie dopiero 1 października 2015 r. Niepełnosprawnym przedsiębiorcom i rolnikom ubiegających się w PFRON o refundację składek nowelizacja pozwoli zapłacić składki do ZUS z przekroczeniem terminów określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i o ubezpieczeniu społecznym rolników, ale nie więcej niż o 14 dni.
