Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem w każdym zakładzie pracy

Pracownik jest zaangażowany na umowę o pracę jednocześnie w firmach A i B. Czy w obu skorzysta z dni na opiekę nad dzieckiem (dwa dni nad 14-letnim synem)? Żona pracownika nie jest zatrudniona, ale nie może w tym czasie zajmować się dzieckiem

– pyta czytelnik.

Zatrudniony jednocześnie w dwóch firmach na umowę ?o pracę ma prawo do dwudniowej opieki nad dzieckiem do lat 14 z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Takie wolne przysługuje mu z każdego angażu odrębnie w roku kalendarzowym >patrz ramka, a wynika z art. 188 k.p.

Przy czym gdy oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni na etacie, z przywileju może korzystać tylko jedno ?z nich. Przysługuje on rodzicom lub opiekunom prawnym wychowującym dziecko. Nie mogą natomiast z niego skorzystać osoby pozbawione władzy rodzicielskiej.

Szef udziela tego zwolnienia na pisemny wniosek pracownika. Z reguły na początku roku kalendarzowego lub na starcie angażu etatowiec składa oświadczenie, że drugi ?z rodziców w tym roku nie będzie korzystał z opieki albo będzie i wtedy obydwoje mają po jednym dniu. Oświadczenie rodzica lub opiekuna o korzystaniu (lub niekorzystaniu) ?z tego zwolnienia pracodawca przechowuje w aktach osobowych pracownika (część B).

Bez wyjątku

Ze zwolnienia może skorzystać zarówno pracownik mający potomstwo w wieku do ?14 lat, jak i ten wychowujący dziecko przysposobione lub dziecko współmałżonka. Prawo to przysługuje od dnia podjęcia pracy, niezależnie od tego, w którym miesiącu etatowiec zaczął obowiązki. Nie zależy także od wymiaru czasu pracy, stażu, rodzaju umowy. Nie ma więc znaczenia, czy jest to angaż terminowy, na czas nieokreślony, czy na zastępstwo. Takie zwolnienie należy się pracującemu rodzicowi nawet wtedy, gdy drugi nie jest na etacie (np. korzysta z urlopu wychowawczego, nie jest zatrudniony lub pobiera zasiłek dla bezrobotnych). Przy tym uprawnieniu nie ma żadnego obostrzenia – wolno je wybrać nawet wtedy, gdy są inni członkowie rodziny, którzy mogą zająć się potomkiem.

Od dnia, kiedy dziecko ukończy 14. rok życia, zwolnienie już się nie należy. Jeżeli rodzic nie wykorzysta uprawnienia przed 14. urodzinami syna czy córki, wolne przepada. Powinni o tym pamiętać zwłaszcza rodzice, których dzieci urodziły się na początku roku.

Jedno, dwoje czy troje

Wymiar zwolnienia wynosi dwa dni, bez względu na liczbę posiadanego potomstwa. Limit rozkłada się na oboje pracujących rodziców. Oznacza to, że albo jedno z nich skorzysta ?z dwóch dni opieki, albo podzielą się uprawnieniem ?i każdy z nich ma po jednym dniu. Wolno je wybrać łącznie albo rozdzielnie, czyli np. połączyć z urlopem wypoczynkowym albo z innymi dniami bez obowiązków służbowych. Dopuszczalne jest także skorzystanie tylko z jednego dnia opieki, a po kilku miesiącach z drugiego.

Jeśli jednak rodzic nie wykorzysta zwolnienia w roku kalendarzowym, nie przechodzi ono na następny rok. Niewybrane przepada, a od stycznia pracownik ma prawo do nowych dwóch dni.

Z wynagrodzeniem

Za czas zwolnienia od zadań z racji opieki nad dzieckiem do 14 lat pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia, obliczanego podobnie jak wynagrodzenie urlopowe. Pewna odmienność dotyczy jednak zmiennych składników wynagrodzenia przysługujących za okresy nie dłuższe niż miesiąc. Te z reguły przyjmuje się w wysokości wypłaconej ?w okresie trzech miesięcy poprzedzających wolne. Natomiast w pensji za czas opieki premie regulaminowe, prowizje, czyli tzw. ruchome miesięczne składniki wynagrodzenia, uwzględnia się z bieżącego miesiąca, w którym przypadało zwolnienie. Składniki wynagrodzenia określone w stałej stawce miesięcznej wlicza się w wysokości należnej etatowcowi w miesiącu wykorzystywania zwolnienia na dziecko.

podstawa prawna: art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

podstawa prawna: § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.)

Prawa i obowiązki odrębnie

Przepisy prawa pracy nie zabraniają etatowcowi nawiązania dwóch stosunków pracy z dwoma różnymi pracodawcami. Dlatego można go jednocześnie zaangażować na umowy o pracę w dwóch firmach. Z każdej odrębnie nabywa praw i ma obowiązki.