Młodociani nie mogą wykonywać prac wymagających stale wymuszonej i niewygodnej pozycji ciała. Czy to oznacza, ?że nie można ich zatrudniać? np. do zbierania truskawek?
Danuta Rutkowska: Młodociani mogą być zatrudniani na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac (art. 2001 k.p.). Praca lekka to taka, która nie powoduje zagrożenia dla życia, zdrowia ?i rozwoju psychofizycznego, ?a także nie utrudnia młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego. Może to być np. roznoszenie rzeczy, zbieranie owoców – jeśli nie łączy się z dźwiganiem ciężarów. W praktyce powinno wyglądać to tak, że transport skrzynek z owocami wykonują pracownicy dorośli. Trzeba też pamiętać, że sporządzenie wykazu lekkich prac należy do pracodawcy. Taka lista nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym (rozporządzenie Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym ?i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, DzU z 2004 r. nr 200, poz. 2047 ze zm.). Wykaz ten musi zostać zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy.
Czy młody człowiek może być kelnerem w barze, pizzerii lub kawiarence, w których serwowane są drinki i inne napoje wysokoprocentowe?
Nie. Istnieje zakaz zatrudniania młodocianych ?w barze lub pizzerii, w której serwowany jest alkohol. Przepisy wyraźnie wskazują na brak możliwości zatrudniania młodocianych przy pracach związanych ?z produkcją, sprzedażą ?i konsumpcją wyrobów alkoholowych, w tym przy obsłudze konsumentów ?w zakładach gastronomicznych.
Co do zasady młodociany, ?w zależności od wieku, może pracować 6 lub 7 godzin dziennie. Czy rodzaj wykonywanego zajęcia ma wpływ na długość dniówki?
Wymiar czasu pracy młodocianych w okresie ferii szkolnych i wakacji nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Nie jest zależny od rodzaju wykonywanej, dozwolonej pracy. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego, który nie ukończył jeszcze 16 lat, jest o godzinę krótszy ?i wynosi 6 godzin. Planując czas pracy, należy pamiętać ?o zakazie zatrudniania pracowników młodocianych w godzinach nadliczbowych ?i w porze nocnej.
W ubiegłym roku inspektorzy skontrolowali 44 tys. umów cywilnoprawnych. Okazało się, że co piąte zlecenie czy dzieło zawarte było w warunkach właściwych dla umowy o pracę. Przy sezonowych zajęciach dominują zlecenia. Czy młodzi ludzie mogą liczyć na pomoc inspekcji, jeśli przedsiębiorca proponuje im tzw. śmieciówkę, mimo że mają wykonywać taką samą podporządkowaną pracę, świadczoną w stałych godzinach i miejscu określonym przez szefa, jaką świadczą inni etatowi pracownicy zatrudnieni w tej firmie?
Oczywiście, w takiej sytuacji mogą zwrócić się ?do inspekcji pracy z prośbą ?o interwencję. Jeśli inspektor stwierdzi, że umowa cywilnoprawna, jaką otrzymali, spełnia warunki właściwe dla umowy o pracę, zwróci się do pracodawcy ?o potwierdzenie na piśmie istnienia stosunku pracy. Może to być np. umowa na czas określony czy umowa na wykonanie określonej pracy.
Warto w tym miejscu przestrzec przed nieodpłatnym zatrudnianiem na tzw. próbę. Aby sprawdzić kwalifikacje pracownika, można zawrzeć umowę na okres próbny. Wynosi on maksymalnie 3 miesiące. ?A za każdą wykonaną pracę przysługuje wynagrodzenie.
—rozmawiała Anna Abramowska
