Regułą jest obowiązek lojalnego zachowania partnera wobec spółki. Zobowiązanie to polega na powstrzymywaniu się od działalności sprzecznej z jej interesem >patrz przykład 1, jak ?i zachowań konkurencyjnych, tj. wszelkich czynności godzących w interesy spółki, ale równocześnie tylko takich, które wiążą się z konkurencyjnym współuczestnictwem na rynku usług. Ten pierwszy obowiązek ma charakter bezwzględny, co oznacza, że w przeciwieństwie do zakazu konkurencji, uczestnik spółki nie może być z niego zwolniony. Zgoda wspólników na zajmowanie się przez jednego z nich działalnością konkurencyjną może być wyrażona ?w dowolnej formie, nawet dorozumianej >patrz przykład 2. Nie ma jednak przeszkód, aby umowa spółki wymagała dla takiej akceptacji formy aktu notarialnego, czy też, aby zapadała ona większością głosów. Wspólnik spółki partnerskiej bez aprobaty pozostałych nie może uczestniczyć w spółce konkurencyjnej m.in. jako wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, komplementariusz lub członek organu >patrz przykład 3. Katalog ten jest otwarty. Umowa danego podmiotu może zatem rozszerzyć przedmiotowy zakaz np. na prokurentów, pełnomocników, komandytariuszy oraz ?w przypadku spółek komandytowo-akcyjnych na akcjonariuszy >patrz przykład 4. Obowiązek powstrzymywania się od równoległego bycia członkiem organu konkurencyjnej spółki dotyczy jedynie objęcia przez partnera funkcji członka zarządu ?i rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ?i akcyjnej oraz komisji rewizyjnej w sp. z o.o. Nie obejmuje on natomiast udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy bądź zgromadzeniu wspólników.
Przykład 1.
Pani Andżelika, wspólnik sp.p., jest równocześnie wiceprezesem zarządu sp. z o.o. Większość czasu poświęca spółce kapitałowej, zaniedbując ?w konsekwencji swoje obowiązki w sp.p. Mimo że wspólnicy sp.p. wyrazili zgodę na objęcie przez panią Andżelikę funkcji członka zarządu sp. z o.o., to mają oni prawo domagać się jej wyłączenia ze sp.p. Jeżeli sąd uzna, że zaniedbywanie obowiązków związanych ?z udziałem w spółce jest ważnym powodem do wyłączenia pani Andżeliki ze sp.p., żądanie to zostanie uwzględnione. Pozostałym wspólnikom nie przysługują jednak roszczenia majątkowe określone w art. 57? § 1 w zw. z art. 89 k.s.h., bo pani Andżelika nie podjęła działalności konkurencyjnej wobec sp.p. (przedmiot działalności sp.p. nie jest tożsamy z obszarem działalności sp. z o.o.).
Przykład 2.
Pani Matylda, wspólnik w sp.p., zamierza być równocześnie komplementariuszem w sp.k., która zajmuje się tą samą działalnością co sp.p. ?W tym celu wystąpiła do pozostałych uczestników sp.p. ?o akceptację tej działalności konkurencyjnej. Panie Agnieszka i Iwona (tj. wchodzące, oprócz pani Matyldy, w skład sp.p.) podjęły jednogłośnie uchwałę ?o wyrażeniu zgody na udział pani Matyldy w sp.k. w charakterze komplementariusza. ?Taka forma aprobaty jest prawidłowa.
Przykład 3.
Pani Aleksandra, wspólnik ?w sp.p., chce objąć funkcję sekretarza w radzie nadzorczej konkurencyjnej sp. z o.o. Poinformowała o tym fakcie pozostałe uczestniczki sp.p., ?tj. panie: Kingę i Olgę. Obie panie w e-mailach wysłanych za potwierdzeniem odbioru odmówiły jej jednak udziału ?w radzie nadzorczej sp. z o.o., motywując to ewentualnością przekazywania ważnych danych dotyczących procesów technologicznych, zwłaszcza ?że obie spółki produkują te same wyroby. Podana forma odmowy jest dopuszczalna.
Przykład 4.
Pani Oktawia, wspólnik sp.p., zamierza być równolegle komandytariuszem ?w konkurencyjnej sp.k. Mimo że umowa sp.p. nakłada obowiązek uzyskania zgody w drodze jednomyślnej uchwały reszty uczestników tej spółki na podjęcie działalności konkurencyjnej, pani Oktawia przystąpiła do sp.k., nie informując o tym fakcie pań: Karoliny i Klaudii (tj. pozostałych wspólniczek sp.p.). Pani Klaudia, kiedy tylko dowiedziała się ?o naruszeniu zakazu konkurencji, wystąpiła przeciwko pani Oktawii z powództwem o odszkodowanie. Pani Oktawia w odpowiedzi ?na pozew argumentowała, że ?w świetle art. 56 § 2 w zw. z art. 89 k.s.h. aprobata pozostałych uczestników spółki (partnerskiej) wymagana jest wyłącznie dla osoby, która w konkurencyjnej spółce komandytowej chce być komplementariuszem, a nie jak ona – komandytariuszem. Pani Oktawia nie ma jednak racji. Powołany przepis ma bowiem charakter tylko względnie obowiązujący, a więc umowa podmiotu może rozszerzyć zakaz konkurencji także na inne osoby. W opisanym przykładzie tak właśnie było. Zarzut pani Oktawii nie zostanie zatem uwzględniony przez sąd.
Artykuł 57 § 1 w zw. z art. 89 k.s.h. przewiduje dwa rodzaje żądań, które w imieniu spółki partnerskiej można skierować do nielojalnego wspólnika, a mianowicie: wydania korzyści oraz naprawienia wyrządzonej jej na skutek działalności konkurencyjnej szkody. Roszczenia te mogą być dochodzone przez każdego uczestnika spółki łącznie bądź alternatywnie (czyli żądanie może być np. ograniczone tylko do wydania korzyści albo żądania pokrycia szkody) >patrz przykład 5 i 6 ?i wzór pozwu. Przy czym, w razie połączenia żądań, wydanie korzyści zmniejszy rozmiary odszkodowania. Pod pojęciem osiągniętych korzyści należy rozumieć te wypracowane ?w spółce, gdzie dokonano naruszenia zakazu konkurencji, jak i powstałe w innych strukturach w związku ze złamaniem przedmiotowego zakazu. Szkoda zaś, zgodnie z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h., obejmuje stratę, ?a ponadto utracone korzyści.
Przykład 5.
W skład spółki sp.p. wchodzą panie: Inga, Paulina i Marta. ?Pani Paulina bez zgody pozostałych wspólników objęła funkcję członka zarządu ?sp. z o.o., której zakres działalności pokrywa się ?z obszarem działalności sp.p. ?Z uwagi na to, pani Inga wystąpiła przeciwko pani Paulinie ?z pozwem o wydanie spółce korzyści oraz odszkodowanie. Połączenie obu roszczeń było dopuszczalne.
Przykład 6.
W skład sp.p. wchodzą panie: Ksenia, Nina i Laura. Ta ostatnia mimo braku zgody niezależnie ?od udziału w sp. p. stała się wspólnikiem konkurencyjnej spółki cywilnej o nazwie GLOB. Pani Ksenia, w tej sytuacji, złożyła przeciwko pani Laurze pozew o odszkodowanie ?w wysokości 20 tys. zł obejmujące: kwotę 14 tys. zł ?z tytułu wartości utraconego przez sp.p. na rzecz GLOB s.c. kontraktu oraz 6 tys. zł z tytułu premii, jaką wspólnicy sp.p. mieli otrzymać po wykonaniu tej umowy. Jeżeli roszczenia i ich wysokość zostaną udowodnione, sąd przyzna sp.p. odszkodowanie w żądanej wysokości.
Zgoda wspólników na zajmowanie się przez jednego z nich działalnością konkurencyjną może być wyrażona w dowolnej formie, nawet dorozumiana
Uwaga! Kwestie związane ?z roszczeniami wskazanymi ?w art. 57 § 1 w zw. z art. 89 k.s.h. należą do kategorii spraw gospodarczych, dlatego pozew ?o wydanie korzyści oraz/albo odszkodowanie wnosi się do sądu gospodarczego właściwego dla siedziby spółki. Jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 75 tys. zł, wówczas powództwo wytacza się przed sądem rejonowym. W sytuacji zaś, w której wartość ta jest wyższa od 75 tys. zł (wynosi np. 75 000,01 zł), pozew należy złożyć w sądzie okręgowym. Stosunkowa opłata sądowa od pozwu wynosi 5 proc. ?od wartości przedmiotu spo-?ru (np. 5 proc. od wysokości odszkodowania), jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tys. zł.
Maksymalny termin prze-?dawnienia roszczenia o wydanie spółce korzyści i naprawienie wyrządzonej jej szkody wynosi 3 lata. Biegnie on od daty naruszenia obowiązku określonego w art. 56 § 2 w zw. z art. 89 k.s.h. >patrz przykład 7. Natomiast, gdy wszyscy wspólnicy (a nie jeden czy tylko niektórzy) dowiedzieli się o złamaniu zakazu konkurencji, termin ten upływa po sześciu miesiącach, a liczy się go od dnia, ?w którym ostatni ze wspólników dowiedział się o naruszeniu tego zakazu >patrz przykład 8. W świetle art. 112 k.c. zarówno termin sześciomiesięczny, jak ?i trzyletni kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia ?w ostatnim miesiącu nie było ?w ostatnim dniu tego miesiąca.
Przykład 7.
Pani Michalina, wspólnik sp.p., ?od 1 marca 2011 r. jest równocześnie komplementariuszem ?w konkurencyjnej sp.k. Nie poinformowała jednak o tym pozostałych uczestników sp.p. Jeden z nich – pan Orest dowiedział się o złamaniu przez panią Michalinę zakazu konkurencji 15 marca 2014 r. ?W tym samym dniu wystąpił przeciwko niej z powództwem ?o odszkodowanie. Pani Michalina w odpowiedzi na pozew podniosła jednak zarzut przedawnienia. Powództwo zostanie więc oddalone, ?bo maksymalny termin na dochodzenie roszczeń określonych w art. 57 w zw. ?z art. 89 k.s.h. wynosi trzy lata. Przedawnienie rozpoczęło swój bieg 1 marca 2011 r. Pozew powinien zatem zostać złożony do 1 marca 2014 r.
Przykład 8.
Pani Irmina bez zgody reszty wspólników sp.p. 1 lutego 2011 r. otworzyła własną firmę ?z tożsamym co sp.p. przedmiotem działalności. Pozostali uczestnicy spółki, tj. panowie: Damian ?i Ksawery, dowiedzieli się o tym fakcie odpowiednio 15 lutego oraz 1 grudnia 2011 r. ?W 28 kwietnia 2012 r. wytoczyli powództwo przeciwko pani Irminie o odszkodowanie. Jeżeli udowodnią żądanie pozwu oraz jego wysokość, powództwo zostanie uwzględnione.
Uwaga! Dochodzenie wymienionych roszczeń nie ogranicza prawa wspólników do żądania rozwiązania spółki albo wyłączenia z niej nielojalnego uczestnika >patrz przykład 9.
Przykład 9.
W skład sp.p. wchodzi trzech wspólników. Jeden z nich ?– pani Sonia naruszyła zakaz konkurencji. Pozostali uczestnicy spółki wystąpili zatem – niezależ-?nie od żądania wydania sp.p. korzyści oraz zapłaty na jej rzecz odszkodowania – o wyłączenie pani Soni ze spółki. Jeżeli sąd uzna, że żądanie to jest uzasadnione, orzeknie wyłączenie pani Soni ze sp.p.
Ważne! Do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że k.s.h. stanowi inaczej.
Autorka jest adwokatem
podstawa prawna: art. 2 iart. 56–57 oraz 63 w zw. z art. 89 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. DzU. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.)
podstawa prawna: art. 112 i 117 oraz art. 361 § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2014 r. poz. 121)
podstawa prawna: art. 17 pkt 4 oraz art. 40 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2014 r. poz. 101 ze zm.)
podstawa prawna: art. 13 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.)
podstawa prawna: art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy z 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (DzU z 1989 r. nr 33, poz. 175 ze zm.)
WZÓR POZWU O ODSZKODOWANIE
Płock, 15 kwietnia 2014 r.
Do Sądu Rejonowego
V Wydział Gospodarczy w Płocku
Powód: Adrianna Iksińska (PESEL: 80071402345)
wspólnik spółki partnerskiej pod firmą
Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci z/s w Płocku,
ul. Malownicza 25, 09-400 Płock (Nr KRS: 0000012345);
Pozwany: Idalia Igrekowska
zam. ul. Morska 3, 09-400 Płock –
wspólnik spółki partnerskiej pod firmą
Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci z/s w Płocku,
ul. Malownicza 25, 09-400 Płock.
w.p.s.: 30 000 zł
opł. sąd. 1500 zł
Pozew o odszkodowanie
Działając jako wspólnik spółki pod firmą Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci z/s w Płocku, załączając aktualny odpis z KRS tej spółki, na podstawie art. 57 § 1 k.s.h. w zw. z art. 89 k.s.h., wnoszę o:
1) zasądzenie od pozwanej Idalii Igrekowskiej na rzecz spółki Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci z siedzibą ?w Płocku, adres: ul. Malownicza 25, 09-400 Płock, zarejestrowanej w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy ?w Warszawie XIV Wydział Gospodarczy KRS pod nr KRS 0000012345, kwoty 30 tys. zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;
2) zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych;
3) przeprowadzenie rozprawy także podczas nieobecności powódki, w przypadku niestawiennictwa pozwanej zaś ?– gdy nadto nie złożyła ona odpowiedzi na pozew – wydanie wyroku zaocznego i nadanie temu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.
Nadto wnoszę o:
A. dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów:
– umowa spółki Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci z/s w Płocku z 1 czerwca 2013 r. – na okoliczność zawarcia i treści ww. umowy spółki, a w szczególności ustalenia, że każdy partner ma obowiązek uzyskania uprzedniej zgody – wyrażonej w drodze jednomyślnej uchwały – reszty uczestników tej spółki na podjęcie działalności konkurencyjnej,
– aktualny odpis z KRS spółki Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci – na okoliczność ustalenia, iż strony są wspólnikami ww. spółki,
– uchwała nr 10/2014 z 15 stycznia 2014 r. wspólników spółki Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci ws. podjęcia przez partnera Idalię Igrekowską działalności konkurencyjnej – na okoliczność braku zgody pozostałych wspólników spółki Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci na podjęcie przez pozwaną działalności konkurencyjnej jako członka zarządu ABC sp. z o.o.,
– aktualny odpis z KRS ABC sp. z o.o. – na okoliczność podjęcia przez pozwaną działalności konkurencyjnej wobec spółki Adrianna Iksińska i partnerzy – Architekci jako członka zarządu ABC sp. z o.o.,
– umowa z 24 stycznia 2014 r. na opracowanie projektu architektonicznego żłobka „SMYK" położonego w Płocku przy ul. Wagonowej 8 – na okoliczność zawarcia 24 stycznia 2014 r. pomiędzy spółką Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci a DEF sp. z o.o. umowy na opracowanie ww. projektu, za którego realizację ww. spółka partnerska miała otrzymać 30 tys. zł tytułem wynagrodzenia,
– oświadczenie z 7 lutego 2014 r. Elwiry Kowalskiej (prezesa zarządu DEF sp. z o.o.) o rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym ww. umowy z 24 stycznia 2014 r. – na okoliczność rozwiązania ze spółką Adrianna Iksińska ?i partnerzy - Architekci przez DEF sp. z o.o. ze skutkiem natychmiastowym ww. umowy z 24 stycznia 2014 r., ?z uwagi na brak dostatecznych kwalifikacji do realizacji przedmiotu umowy przez wspólnika oddelegowanego ?do wykonania przedmiotu umowy – Klaudii Nowak;
B. wezwanie na rozprawę i przesłuchanie w charakterze świadka Elwiry Kowalskiej – na adres: DEF sp. z o.o. ?ul. Owocowa 34, 09-400 Płock – na okoliczność ustalenia, iż opracowanie projektu architektonicznego żłobka „SMYK" położonego w Płocku przy ul. Wagonowej 8, po rozmowie pozwanej z ww. świadkiem (prezesem zarządu DEF sp. zo.o.) i uprzednim rozwiązaniu 7 lutego 2014 r. ze spółką Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci w trybie natychmiastowym umowy z 24 stycznia 1014 r. na opracowanie tego projektu, DEF sp. zo.o. powierzyła 10 lutego 2014 r. – ABC sp. z o.o.;
C. dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron – na okoliczności wskazane w uzasadnieniu pozwu, a w szczególności na okoliczność ustalenia, iż DEF sp. z o.o. rozwiązała 7 lutego 2014 r. ze spółką Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci w trybie natychmiastowym umowę z 24 stycznia 2014 r. na opracowanie projektu architektonicznego żłobka „SMYK" położonego w Płocku przy ul. Wagonowej 8, opracowanie tego projektu zaś, po rozmowie pozwanej ?z Elwirą Kowalską (prezesem zarządu DEF sp. z o.o.), powierzono 10 lutego 2014 r. – ABC sp. z o.o.
Uzasadnienie
Strony są wspólnikami spółki pod firmą Adrianna Iksińska i partnerzy – Architekci z siedzibą w Płocku. Umowa tej spółki została zawarta 1 czerwca 2013 r.
Dowód : – umowa spółki z 1 czerwca 2013 r.,
– aktualny odpis z KRS spółki Adrianna Iksińska i partnerzy – Architekci.
W świetle § 6 ww. umowy spółki każdy partner ma obowiązek uzyskania uprzedniej zgody – wyrażonej w drodze jednomyślnej uchwały – reszty uczestników tejże spółki na podjęcie działalności konkurencyjnej.
Dowód : umowa spółki z 1 czerwca 2013 r.
Pozostali wspólnicy spółki Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci uchwałą nr 10/2014 podjętą 15 stycznia ?2014 r. nie wyrazili zgody na podjęcie przez pozwaną działalności konkurencyjnej jako członka zarządu ABC sp. z o.o. z/s w Płocku.
Dowód: uchwała nr 10/2014 z 15 stycznia 2014 r. wspólników spółki Adrianna Iksińska i partnerzy – Architekci ?ws. podjęcia przez partnera Idalię Igrekowską działalności konkurencyjnej.
Mimo braku akceptacji pozwana 31 stycznia 2014 r. weszła w skład zarządu ABC sp. z o.o., której przedmiot działalności jest tożsamy z profilem zadaniowym spółki Adrianna Iksińska i partnerzy – Architekci. Obie spółki nadto mają siedziby w Płocku i działają na tym samym rynku lokalnym.
Dowód : aktualny odpis z KRS ABC sp. z o.o.
Na skutek działalności konkurencyjnej pozwanej DEF sp. z o.o. rozwiązała 7 lutego 2014 r. ze spółką Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci w trybie natychmiastowym umowę z 24 stycznia 2014 r. na opracowanie projektu architektonicznego żłobka „SMYK" położonego w Płocku przy ul. Wagonowej 8. Opracowanie tego projektu, po rozmowie z pozwaną, która zasugerowała, że oddelegowany do wykonania przedmiotu umowy wspólnik spółki Adrianna Iksińska i partnerzy - Architekci Klaudia Nowak nie posiada wystarczających kompetencji do jego realizacji, Elwira Kowalska (jako prezes zarządu DEF sp. zo.o.) powierzyła 10 lutego
2014 r. – ABC sp. z o.o. Za wykonanie ww. projektu spółka Adrianna Iksińska i partnerzy – Architekci miała otrzymać tytułem wynagrodzenia 30 tys. zł (§ 4 umowy z 24 stycznia 2014 r.). Żądana kwota odszkodowania stanowi zatem wartość utraconego przez spółkę partnerską, na skutek działalności konkurencyjnej pozwanej, kontraktu.
Dowód: – umowa z 24 stycznia 2014 r. na opracowanie projektu architektonicznego żłobka „SMYK" położonego ?w Płocku przy ul. Wagonowej 8,
– ?oświadczenie z 7 lutego 2014 r. Elwiry Kowalskiej o rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym ww. umowy ?z 24 stycznia 2014 r.,
– zeznania Elwiry Kowalskiej,
– przesłuchanie powódki.
Z uwagi na powyższe wnoszę jak na wstępie.
W załączeniu:
– dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu,
– odpis pozwu,
– dokumenty z poz. „Dowód".
Adrianna Iksińska
