Przepisy kodeksu pracy regulujące zakres danych osobowych, których może żądać od pracownika pracodawca, od dawna nie przewidują informacji o miejscu urodzenia. O ile można zrozumieć intencje ustawodawcy towarzyszące odcięciu pracodawcy od tej informacji, podtrzymane również w nowym, obowiązującym od 4 maja br., stanie prawnym, o tyle jego wdrażanie budzi co najmniej wątpliwości.

Czytaj także: RODO: zmiany w rekrutacji pracowników od 4 maja 2019

Miejsca urodzenia pracownika nie znajdziemy w katalogu danych wymienionych w art. 221 § 1-3 k.p. Nie jest to też informacja niezbędna pracodawcy do zrealizowania uprawnień lub spełnienia obowiązku wynikająca z przepisu prawa (art. 221 § 4 k.p.). Pracodawcy nie jest do niczego potrzebna. Czy aby na pewno?

Miejsce urodzenia...

Załącznik nr 3 do rozporządzenia z 27 lipca 2004 r. ministra gospodarki i pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 180, poz. 1860 ze zm.), ustalający wzór zaświadczenia o ukończeniu takiego szkolenia, przewiduje wśród danych identyfikujących pracownika ... miejsce jego urodzenia.

To tylko jeden z drobnych przykładów braku kompatybilności pozakodeksowych przepisów o ochronie danych osobowych z aktem w tym względzie podstawowym, tj. kodeksem pracy, nie wspominając o przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych; DzUrz UE L 119 z 4 maja 2016 r. ze zm.).

... oraz zamieszkania

Podobna sytuacja dotyczy miejsca zamieszkania kandydata do pracy. Pracodawca nie może takiej informacji żądać. Tyle kodeks pracy. Akty wykonawcze swoje.

Przyszły pracodawca, na etapie rekrutacji, jeszcze przed zawarciem umowy o pracę, musi skierować kandydata na wstępne badania lekarskie. Jakie dane musi zamieścić w skierowaniu? M.in. miejsce zamieszkania osoby kierowanej na badania (załącznik nr 3a do rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy; tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 2067).

W obu przypadkach to, czego kodeks pracy zabrania, akty wykonawcze nakazują.

Kierunek zmian

Ponad 60 proc. ogółu zatrudnionych w naszym kraju pracuje w małych i średnich przedsiębiorstwach (dane PARP Grupa PFR: https://www.parp.gov.pl/.../male%20i%20srednie%20przedsiebiorstwa%20w%20polsc...). Firmach, które nie dysponują rozbudowaną administracją, inspektorami ochrony danych osobowych, na co dzień korzystają z internetowych „gotowców" i wzorów, w tym również zawartych w urzędowych zbiorach aktów prawnych. Warto o tym pamiętać, pracując nad wypracowaniem wewnętrznie spójnego systemu przepisów o ochronie danych osobowych.

Grzegorz Orłowski radca prawny Orłowski Patulski Walczak

Nie upieram się przy gromadzeniu danych o miejscu urodzenia i zamieszkania. Tak naprawdę nikomu do niczego nie są te informacje potrzebne. Posiłkując się dodatkowo RODOwską zasadą adekwatności, zrezygnowałbym z ich przetwarzania. Nie zmienia to jednak faktu, że w procesie stosowania prawa dotyczącego ochrony danych osobowych mamy taki etap, na którym wykładnię przepisu często poprzedza się oceną, czy dany przepis nie jest sprzeczny z aktem lub aktami wyższego rzędu. Jak jest sprzeczny, to po prostu go nie stosujemy (np. w zaświadczeniu o odbyciu szkolenia bhp nie wypełniamy rubryki: miejsce urodzenia, w skierowania na badania wstępne: miejsca zamieszkania, w świadectwie pracy: imiona rodziców). W efekcie każdy może się poczuć choćby na chwilę sądem konstytucyjnym.