Podpisane i realizowane umowy mogą być na późniejszym etapie ich obowiązywania  różnie rozumiane. Zróżnicowana ocena poszczególnych zapisów bywa źródłem nieporozumienia stron. W związku z tym, na etapach: zawierania umowy, negocjacji w zakresie jej wykonania, czy też przed sądem trzeba znać zasady związane z jej wykładnią.

Jedna z najważniejszych zasad (jest w kodeksie cywilnym) stanowi, że w umowach trzeba badać zgodny zamiar stron i cel umowy, a nie opierać się na dosłownym  jej brzmieniu.

Przy ocenie umowy należy brać pod uwagę zarówno rzeczywistą wolę osób składających konkretne oświadczenia, jak również punkt widzenia ich odbiorców. W przypadku sporu ważny okazać się może kontekst sytuacyjny związany z zawarciem umowy.

Okoliczności te są zwykle badane przez sąd, który ocenia negocjacje stron, ich dotychczasową współpracę  a także ich doświadczenie, czy profesjonalizm.

W przypadku  ewentualnego sporu pomiędzy stronami ważne mogą się okazać maile, w których doprecyzowane  zostały warunki umowy, dowody ze świadków, którzy byli obecni w trakcie negocjacji lub mogą przedstawić wiarygodne informacje na temat okoliczności związanych z zawarciem umowy.

W praktyce zdarzają się przed sądem przypadki,  gdy strona próbuje powoływać zaprzyjaźnionych świadków, których zeznania są tak przygotowane, żeby – wbrew faktom – wykazać korzystne dla jednej strony okoliczności.  W takich sytuacjach warto sprawdzić wiarygodność świadka, zadając mu szczegółowe pytania dotyczące opisywanych przez niego okoliczności.

Mając na uwadze omówione już zasady, trzeba pamiętać, że w przypadku, gdy umowa  jest na piśmie, to podstawą dokonywanej wykładni jest jej treść. Tak więc, jeśli z samej umowy  wynikają w sposób niebudzący wątpliwości prawa i obowiązki stron, to zdecydowanie trudno będzie wykazać odmienny  ich zamiar. W praktyce jednak w wielu  kontraktach można znaleźć  sformułowania nieprecyzyjne i niejasne. Wtedy ważny  jest ich kontekst językowy, a gdy jest to możliwe – definicje i sposób rozumienia określonych pojęć zawarty w ustawie.

Zawsze najistotniejszy jest sposób rozumienia poszczególnych pojęć przez strony umowy. Na przykład, jeżeli w umowie stosowane jest  pojęcie wieloznaczne, a można wykazać, że strony, zawierając umowę, rozumiały je wspólnie, to zasada uwzględnienia zgodnego zamiaru stron przy zawarciu umowy nakaże przyjąć konkretną, wspólnie założoną przez strony interpretację.

Pamiętać też trzeba, że ważny jest zgodny zamiar stron w momencie zawierania kontraktu a nie  ten, który pojawia się w momencie wykonywania umowy i powstania sporu.

Przedsiębiorcy muszą pamiętać, że przy ocenie okoliczności  związanych z umową należy dokonywać ich życzliwej wykładni. Oznacza to, że konkretne jej przepisy interpretuje się tak, aby uznać je, a w konsekwencji całą umowę, za ważne.