Sprawa opisana powyżej miała dalszy ciąg. Właścicielka działki nie zapłaciła opłaty legalizacyjnej. Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego nakazał więc rozbiórkę samowolnie wybudowanego muru.

Inwestorka odwołała się, twierdząc, że rozbiórka muru oporowego spowoduje katastrofę budowlaną w postaci osunięcia skarpy, którą podtrzymuje mur i przedstawiła opinię techniczną w tym zakresie.

Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu wskazał, że inwestorka nie uiściła opłaty legalizacyjnej. Zaskarżona decyzja była prawnie uzasadniona.

Odnosząc się do argumentów odwołania, organ odwoławczy wskazał, że możliwość wywołania katastrofy budowlanej w wyniku zastosowania się przez zobowiązaną do nakazu rozbiórki  spornego muru oporowego nie może skutkować uchyleniem tego nakazu.

Inwestor, czyli sprawca samowoli budowlanej, powinien wykonać ciążący na nim obowiązek rozbiórki obiektu budowlanego w taki sposób i z zastosowaniem takich środków zabezpieczających, aby nie doprowadzić do powstania stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzi albo bezpieczeństwu mienia.

Nie było opłaty

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę na decyzję o rozbiórce. Według niego, sąd nie był uprawniony do badania zasadności nałożonej na skarżącą opłaty legalizacyjnej. Wcześniejszym swoim wyrokiem zaś oddalił skargę właścicielki nieruchomości na postanowienie wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego utrzymujące w mocy postanowienie nakładające na skarżącą opłatę legalizacyjną.

Sąd w tym wyroku jednoznacznie wykazał, że przedmiotem legalizacji w  sprawie jest mur oporowy, którego wybudowanie wymagało uzyskania pozwolenia na budowę.

Brak zatem było podstaw do uwzględnienia zarzutów skarżącej, która kwestionowała ustalenie, że wybudowała  sporny mur bez wymaganego pozwolenia na budowę, twierdząc przy tym, że jedynie dokonała jego remontu, na co pozwolenie na budowę nie jest wymagane. Ustalenia w tym zakresie zostały już ocenione w wyroku sądu i nie mogą być podważane zarówno w postępowaniu przed organami administracji publicznej, jak i w  postępowaniu sądowo-administracyjnym.

Wbrew twierdzeniom skarżącej w  kwestionowanej decyzji nie został naruszony art. 48 ustawy – Prawo budowlane. Był  on prawidłowo zastosowany z uwagi na ziszczenie się przesłanki określonej w art. 49 ust. 3 tej ustawy, dodał sąd.

Uiszczenie opłaty legalizacyjnej jest obligatoryjnym elementem procesu legalizacji samowoli budowlanej, ale nie oznacza to, że samowolny inwestor musi opłatę uiścić. Jeżeli tego nie uczyni, to organ nie ma środków, aby go do tego przymusić. Konsekwencją nieuiszczenia opłaty będzie likwidacja samowoli przez nakazanie rozbiórki.

Trzeba uniknąć zagrożeń

Niewątpliwie rozbiórka, także przymusowa, stanowi wykonywanie robót budowlanych. W  przypadku, gdy inwestor przewiduje możliwość osunięcia  się mas ziemi w trakcie wykonywania rozbiórki, uzasadnione jest objęcie prac nadzorem osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

Wykonanie nakazanej rozbiórki muru oporowego z udziałem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia pozwoli na zastosowanie właściwych rozwiązań technologicznych w celu uniknięcia powstania zagrożeń, na które wskazywała skarżąca. Wbrew jednak twierdzeniom zawartym w skardze prawdopodobieństwo wystąpienia takich zagrożeń nie uzasadnia odstąpienia przez organ nadzoru budowlanego od zastosowania bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa.

Przedstawione przez organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji rozwiązania technologiczne, możliwe do zastosowania w toku prac rozbiórkowych, zostały wskazane jedynie przykładowo. Nie można wykluczyć, że ich zastosowanie przez inwestora wyeliminuje powstałe zagrożenia.

Nie można także wykluczyć, że istnieją inne rozwiązania, które jeśli zostaną zastosowane, pozwolą na uniknięcie wskazywanych przez inwestora zagrożeń. Ocena zasadności zastosowania określonych rozwiązań należy jednak do inwestora, a także do osoby uprawnionej, która obejmie nadzór nad wykonywanymi robotami budowlanymi. Organ wydający decyzję o nakazie rozbiórki nie jest uprawniony do wiążącego dla inwestora określenia sposobu wykonania robót rozbiórkowych.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego  w Gdańsku z 16 października  2013 r. (II SA/Gd 21/13).