Jak zgłosić wierzytelność w postępowaniu upadłościowym - odpowiedzi na pytania czytelników

- Czy jeśli wierzyciel posiada zabezpieczenie na rzeczy upadłego, może bronić się powództwem przeciwegzekucyjnym?

Nie.

Wprawdzie z art. 841 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego wynika, że osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Jest to tzw. powództwo ekscydencyjne. Powództwo to nie może jednak być podstawą żądania wyłączenia z masy upadłości rzeczy upadłego, na której wierzyciel upadłego uzyskał zabezpieczenie w postaci hipoteki czy zastawu. To dlatego, że możliwość posłużenia się przez wierzyciela takim powództwem wyklucza art. 236 uprawa upadłościowego i naprawczego. Przepis ten wyraźnie mówi, że uprawnienie do zgłoszenia wierzytelności przysługuje wierzycielowi osobistemu również, gdy jego wierzytelność była zabezpieczona hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską lub przez inny wpis w księdze wieczystej lub w rejestrze okrętowym (co więcej, jeśli wierzyciel nie zgłosi tych wierzytelności, będą one umieszczone na liście wierzytelności z urzędu).

Kategorię określa wierzyciel

Rzeczywiście wierzyciel w zgłoszeniu powinien określić kategorię, do której wierzytelność ma być zaliczona, uzasadniając swoje żądanie. Kategorie wierzytelności określa art. 342 prawa upadłościowego i naprawczego. Wymienia ich pięć. Pierwsze trzy kategorie z pewnością odpadają (wymieniają one m.in. koszty postępowania upadłościowego, należności ze stosunku pracy a także podatki i inne daniny). W grę będzie więc wchodziła albo kategoria czwarta albo piąta. Czwarta wymienia należności, które nie podlegają zaspokojeniu w kategorii piątej, wraz z odsetkami za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości, z odszkodowaniem umownym, kosztami procesu i egzekucji. Z kolei w kategorii piątej znajdują się odsetki, które nie należą do wyższych kategorii w kolejności, w jakiej podlega zaspokojeniu kapitał, a także sądowe i administracyjne kary grzywny oraz należności z tytułu darowizn i zapisów. Wszystko więc wskazuje na to, że przysługująca czytelnikowi wierzytelność należy do kategorii czwartej.

Czasem jest wpis z urzędu

Tak.

Zasada jest taka, że zgłaszana wierzytelność powinna być wierzytelnością osobistą w stosunku do upadłego, powstałą przed ogłoszeniem upadłości i nadającą się do zaspokojenia z masy upadłości. Lista wierzytelności obejmuje zgłoszone i należycie udowodnione wierzytelności oraz te, które podlegają wpisowi z urzędu. Tym ostatnim wpisem objęte są wierzytelności wskazane w art. 236 ust. 2 i 3 oraz art. 237 prawa upadłościowego i naprawczego. A to oznacza, że powinny zostać wciągnięte na listę wierzytelności bez zgłoszenia. Nie ma jednak przeciwskazań, by zostały zgłoszone. Takie zgłoszenie może bowiem służyć weryfikacji roszczeń.

Uprawnienie do zgłoszenia wierzytelności (a nie obowiązek) ma zatem wierzyciel wtedy, gdy jego wierzytelność była zabezpieczona hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską lub przez inny wpis w księdze wieczystej lub w rejestrze okrętowym. Zasada ta stosowana jest także odpowiednio do wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, zastawem lub zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską na rzeczach wchodzących w skład masy upadłości, jeżeli upadły nie jest dłużnikiem osobistym, a wierzyciel chce w postępowaniu upadłościowym dochodzić swoich roszczeń z przedmiotu zabezpieczenia.

Zgłoszenia nie wymagają również należności ze stosunku pracy. Umieszcza się je na liście wierzytelności z urzędu.

Odsetki muszą być wyliczone

Nie.

Należność odsetkowa powinna być wskazana kwotowo, w konkretnej wysokości, a nie w postaci stopy procentowej czy wskazania, że chodzi o odsetki ustawowe. Z art. 92 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego wynika, że odsetki nalicza się do dnia ogłoszenia upadłości. Wspomniany przepis w ust. 2 mówi jednak, że zasada ta nie dotyczy odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym albo hipoteką morską. Te bowiem mogą być zaspokojone tylko z przedmiotu zabezpieczenia.