Niepokój u Polaków wzbudza, że w świetle obowiązujących przepisów, biura informacji gospodarczej (BIG) oraz firmy windykacyjne działające w ramach internetowych giełd wierzytelności (tzw. markety długów) mają możliwość zamieszczania informacji o zobowiązaniach spornych, tj. takich, które nie zostały stwierdzone prawomocnym tytułem wykonawczym lub uznane na piśmie.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, prof. Ireny Lipowicz, która wystąpiła w tej sprawie do Ministra Gospodarki, możliwość wpisywania informacji o zobowiązaniach spornych stoi w sprzeczności z uzasadnieniem ustawy, która miała na celu poinformowanie uczestników obrotu gospodarczego o nierzetelnych dłużnikach. – Z niepokojem stwierdzam, iż brak obowiązku legitymowania się tytułem wykonawczym, prowadzi do ujawnienia informacji o zobowiązaniu pomimo tego, iż postępowanie jest w toku, a sprawa może zostać ostateczna zakończona korzystnym dla dłużnika rozstrzygnięciem – wskazuje RPO.

W opinii prof. Lipowicz obecnie obowiązujące regulacje ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych w praktyce stwarzają pole do licznych nadużyć, ponieważ mogą być wykorzystywane jako środek do przymusowego zaspokajania wątpliwych roszczeń. – Z punktu widzenia organu stojącego na straży konstytucyjnych praw i wolności nie do zaakceptowania jest stan, w którym dochodzi do wpisywania dłużnika, zanim jego sprawa zostanie rozpoznana przez niezawisły sąd – stwierdza Rzecznik.

W związku z tym RPO stoi na stanowisku, iż dopóki wierzytelność nie zostanie stwierdzona tytułem wykonawczym lub wierzyciel nie uzyska uznania roszczenia na piśmie, nie powinno mieć miejsca ujawnienie danych o spornym zobowiązaniu.

Kiedy konsument trafi do BIG

Aby zgłosić do BIG konsumenta muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

- zobowiązanie powstało z określonym stosunkiem prawnym (w szczególności z tytułu o kredyt konsumencki)

- łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika wynosi co najmniej 200 zł oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni

- upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi do rąk własnych wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do BIG

Art. 14 ust. 1 ustawy o uigiwdg