Co do zasady czas pracy niepełnosprawnego etatowca nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, o czym stanowi art. 15 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm., dalej ustawa o rehabilitacji).

Niepełnosprawni w stopniu znacznym lub umiarkowanym nie mogą pracować powyżej 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jeżeli lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub – w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną wyda w odniesieniu do tej osoby zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy (pismo pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych, Czas pracy pracowników niepełnosprawnych po 1 stycznia 2012 r., „Rzeczpospolita" 2011/274/8).

Skróconą normę czasu pracy stosuje się od dnia przedstawienia pracodawcy zaświadczenia o celowości jej stosowania (art. 15 ust. 2a ustawy o rehabilitacji). Użycie skróconej normy nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia pracownika wypłacanego w stałej miesięcznej stawce (art. 18 ust. 1 ustawy o rehabilitacji).

Zgodnie z jej art. 16 ust. 1 przepisów o czasie pracy niepełnosprawnych pracowników nie stosuje się do zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby zatrudnionej wyrazi na to zgodę lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne załogi lub – w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą.

Karmiącej dziecko piersią przysługują przerwy w pracy. Ich wymiar zależy od liczby karmionych dzieci i od jej czasu pracy. Prawo do przerwy na naturalne karmienie nie jest ograniczone korzystaniem przez niepełnosprawną ze skróconej, 7-godzinnej, normy.

Karmiącej jedno dziecko należą się 2 półgodzinne pauzy w pracy, które wlicza się do czasu pracy. Z kolei karmiącej więcej niż jedno dziecko przysługują 2 przerwy po 45 minut każda (art. 187 § 1 k.p.). Na wniosek zatrudnionej mogą być one udzielane łącznie (np. wcześniej kończy pracę lub później ją zaczyna).

W myśl art. 187 § 2 k.p. jeżeli czas pracy kobiety nie przekracza 6 godzin dziennie, dostanie jedną przerwę na karmienie. Gdy natomiast jest zatrudniona przez krócej niż 4 godziny dziennie, przerwy jej się nie należą.

Przerwy na karmienie są udzielane na wniosek pracownicy na podstawie jej oświadczenia o karmieniu dziecka piersią. Na żądanie pracodawcy karmiąca musi udokumentować to zaświadczeniem lekarskim. Przepisy nie określają wieku dziecka, do którego kobieta może korzystać z przerwy na karmienie. W razie wątpliwości szef może zażądać aktualnego zaświadczenia lekarskiego.

Przerwy na karmienie wlicza się do czasu pracy. Za ich czas pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia, którego wysokość oblicza się, stosując zasady przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, zgodnie z § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).

Prawo do stosowania skróconej normy czasu wobec niepełnosprawnej pracownicy nie zabiera jej prawa do przerwy na karmienie dziecka. Są to odrębne uprawnienia. Pierwsze jest związane z niepełnosprawnością pracownika, a drugie z macierzyństwem.

Przykład

Niepełnosprawna pracownica, korzystająca ze skróconego, 7-godzinnego, czasu pracy, wystąpiła do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie łącznie godzinnej przerwy na karmienie. Ile godzin dziennie powinna faktycznie pracować?

W tym wypadku będzie korzystała ze zmniejszenia czasu pracy na mocy 2 podstaw prawnych. Pierwsza dotyczy stosowania skróconej normy czasu pracy wobec pracownika ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności na mocy art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji.

Zatem zatrudniona w pełnym wymiarze będzie świadczyć pracę przez 7 godzin dziennie. Z kolei druga podstawa dotyczy zmniejszenia czasu pracy w związku z udzieleniem pracownicy godzinnej przerwy na karmienie dziecka na mocy art. 187 k.p.

Zastosowanie skróconej normy czasu pracy u niepełnosprawnej zatrudnionej na cały etat powoduje, że świadczy ona pracę przez 7 godzin. W związku z karmieniem potomka ma dodatkowo prawo do 2 przerw po pół godziny każda, co w konsekwencji zmniejsza jej dobowy czas pracy o godzinę.

Zatem korzystająca ze skróconego 7-godzinnego czasu pracy, której udzielono godzinnej przerwy na karmienie, powinna pracować 6 godzin dziennie. Zastosowanie skróconej, 7-godzinnej, normy oraz udzielenie przerw na karmienie nie zmniejsza wynagrodzenia kobiety.