Prawo ochronne na znak towarowy obejmuje uprawnienia, w szczególności do:

- wyłącznego używania znaku towarowego w określonym czasie (dziesięć lat z możliwością przedłużenia na dalsze dziesięcioletnie okresy) i na określonym terytorium (Polska, państwa członkowskie UE, państwa będące stronami Porozumienia Madryckiego o Międzynarodowej Rejestracji Znaków Towarowych lub Protokołu do tego Porozumienia (m.in. USA, Rosja, Chiny),

- żądania zaprzestania działań grożących naruszeniem prawa ochronnego, a w przypadku dokonanego naruszenia – zaniechania dalszych naruszeń, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, naprawienia szkody wyrządzonej zawinionym naruszeniem tego prawa.

Aby dokonać zgłoszenia prawa ochronnego na znak towarowy należy dopelnić następujących formalności:

Krok 1.

Zbadaj, czy oznaczenie jest znakiem towarowym

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Najczęściej występującymi formami znaków towarowych są oznaczenia:

- słowne (wyrazy, litery, cyfry, onomatopeje, slogany);

- graficzne (rysunek, ornament, logo, szata graficzna opakowania);

- słowno-graficzne (kombinacje kolorów i wyrazów).

Wykładnię, co może być zarejestrowane jako znak towarowy znajdziemy w orzecznictwie. Dla przykładu Trybunał Sprawiedliwości:

- uznał, że zgłaszając kolor jako znak towarowy należy przedstawić go w taki sposób, który umożliwi identyfikację towaru lub usługi jako pochodzących od konkretnego przedsiębiorcy (wyrok TS z 6 maja 2003 r. w sprawie C-104/01 Libertel Groep BV przeciwko Benelux Merkenbureau);

- kilkukrotnie odmawiał rejestracji zapachu jako znaku towarowego, gdy przedstawiany był w sposób graficzny za pomocą formuły chemicznej, opisu doznań związanych z zapachem, złożenia próbki zapachu lub kombinacji powyższych sposobów (wyrok TS z 12 grudnia 2002 r. w sprawie C-273/00 Ralf Sieckmann);

- nie zarejestrował jako znaków towarowych dźwięków w przypadkach, gdy zostały przedstawione za pomocą opisu nut tworzących znany utwór muzyczny, odgłosu zwierzęcia, czy też ciągu nut bez innych uściśleń. Natomiast Trybunał zarejestrował dźwięk jako znak towarowy wówczas, gdy został przedstawiony w formie pięciolinii podzielonej na takty, na której znajdują się w szczególności klucz, nuty i pauzy, które określają względną wartość, oraz, w danym wypadku, znaki chromatyczne (wyrok TS z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-283/01 Shield Mark BV przeciwko Joost Kist h.o.d.n. Memex).

Krok 2.

Sprawdź, czy oznaczenie zostało zgłoszone lub zarejestrowane

Informację taką można uzyskać w bazach danych Urzędu Patentowego RP (www.bazy.uprp.pl), Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante (OHIM) (www.oami.europa.eu) lub Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) (www.wipo.int).

Zasadą jest, że nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy zarejestrowany oraz zgłoszony do rejestracji, o ile zostanie zarejestrowany z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby, dla towarów identycznych lub podobnych. Aby tego uniknąć, warto skorzystać podanych wyżej ogólnodostępnych baz danych. W zależności od miejsca planowanego używania znaku towarowego – rynek polski, europejski czy również pozaeuropejski zalecane jest sprawdzenie odpowiedniej bazy danych.

PRZYKŁAD

Pan Wojciech zamierza sprzedawać rakiety tenisowe z logo swojej firmy wyłącznie na terenie województwa lubelskiego. Pan Maciej chciałby świadczyć usługę bankową pod specjalnym oznaczeniem nie tylko w Polsce, ale także we Francji i Grecji. Pani Maria planuje produkcję dżemów w słoikach o innowacyjnym kształcie na terenie Polski, Chin i Rosji.  W związku z tym, pani Maria powinna sprawdzić dostępność swojego oznaczenia we wszystkich wyżej podanych trzech bazach danych z uwagi na zamiar jego używania w krajach europejskich i azjatyckich. Dla pana Wojciecha wystarczająca będzie weryfikacja swojego logo w bazie danych Urzędu Patentowego RP, ponieważ nie planuje używania logo firmy za granicą. Natomiast pan Maciej powinien sprawdzić dostępność swojego oznaczenia zarówno w bazie danych Urzędu Patentowego RP, jak i OHIM, gdyż zamierza używać go na terenie państw członkowskich UE.

Krok 3.

Wypełnij i złóż formularz podania o udzielenie prawa ochronnego

W celu uzyskania ochrony znaku towarowego na terytorium jednego państwa, należy złożyć formularz zgłoszeniowy  w urzędzie właściwym do spraw ochrony własności przemysłowej w danym państwie (w Polsce – Urząd Patentowy). Dokonując jednego zgłoszenia w OHIM w Alicante, można uzyskać ochronę wspólnotowego znaku towarowego na obszarze całej Unii Europejskiej. Natomiast zgłoszenie znaku towarowego w WIPO w Genewie, za pośrednictwem krajowego urzędu rejestrującego, zapewnia międzynarodową ochronę na terytorium państw – stron Porozumienia Madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków towarowych lub też Protokołu do tego Porozumienia.

Podania o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy można złożyć w organach rejestrujących osobiście lub pośrednictwem pełnomocnika. Pełnomocnikiem w postępowaniu przed Urzędem Patentowym RP może być tylko rzecznik patentowy, a w przypadku osoby fizycznej mającej miejsce zamieszkania na obszarze RP, może być również współuprawniony, a także rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

Osoby zgłaszające krajowy znak towarowy mogą złożyć formularze zgłoszeniowe nie tylko w siedzibie Urzędu Patentowego RP, ale również za pośrednictwem poczty, telefaksu, a nawet online. Z kolei, zgłaszający wspólnotowy znak towarowy mogą złożyć formularze również w Urzędzie Patentowym w RP (za przekazanie zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego do Urzędu OHIM pobierana jest opłata w wysokości 120 złotych).

Nie wolno zapomnieć o zamieszczeniu w formularzu zgłoszeniowym wykazu towarów i/lub usług oraz wskazaniu odpowiednich klasy towarowych i/lub usługowych na podstawie Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług: Klasyfikacji Nicejskiej – gdy formularz składany jest do Urzędu Patentowego w RP bądź Klasyfikacji Wiedeńskiej – gdy formularz składany jest do OHIM w Alicante lub WIPO w Genewie.

Krok 4.

Wnieś opłatę jednorazową za zgłoszenie

Opłata za pierwszy dziesięcioletni okres krajowej ochrony znaku towarowego wynosi 400 złotych za każdą klasę towarową (do trzech klas). Za każdą następną klasę towarową (począwszy od czwartej klasy) opłata wynosi 450 złotych. Całkowita opłata powinna zostać wniesiona nie później niż w terminie 3 miesięcy od doręczenia uprawnionemu decyzji warunkowej o udzieleniu prawa ochronnego, pod rygorem wygaśnięcia decyzji.

Z kolei, opłata podstawowa za zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego obejmującego nie więcej niż 3 klasy towarowe wynosi 1050 euro. Przy czym, opłata ta ulega obniżeniu do 900 euro, jeśli zgłoszenie jest dokonywane on-line. Za każdą klasę powyżej trzech, należy dopłacić 150 euro.

Natomiast opłaty za zgłoszenie międzynarodowego znaku towarowego do WIPO w Genewie muszą być uiszczane we frankach szwajcarskich. Podstawowa opłata za zgłoszenie znaku towarowego przedstawionego w kolorze wynosi 903 CHF. Gdy znak towarowy nie zostanie przedstawiony w kolorze opłata ta ulegnie obniżeniu do 653 CHF. Za każdą klasę towarową powyżej trzech również trzeba będzie wnieść opłatę dodatkową, tym razem w wysokości 100 CHF.

Autorka jest adwokatem

źródło: www.uprp.pl; www.oami.europa.eu; www.wipo.int