Do odpowiedzialności karno-skarbowej pociągane są najczęściej osoby, którym powierzono uprawnienie do zajmowania się sprawami finansowymi spółki, w tym do reprezentacji spółki wobec urzędów skarbowych i do podpisywania deklaracji podatkowych.
W praktyce najczęściej są to członkowie zarządu lub główni księgowi. Zgodnie z art. 9 § 3 kodeksu karnego skarbowego za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.
Osoby te nie są zwolnione z ponoszenia odpowiedzialności za przestępstwo karnoskarbowe w sytuacji, gdy np. czynności związane z rozliczeniami podatkowymi spółki powierzą fachowej firmie zewnętrznej.
Jak uznał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 23 maja 2002 r. (V KKN 426/00), nawet powierzenie obowiązków w zakresie rozliczeń podatkowych fachowym osobom trzecim nie znosi samo przez się odpowiedzialności karnoskarbowej osób zajmujących się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi spółki. W takiej sytuacji przedstawicielowi spółki trzeba udowodnić, że miał on świadomość możliwości wadliwego rozliczenia i godził się na rozliczenie niezgodne z przepisami prawa podatkowego.
Jeżeli osoba, której powierzono uprawnienie do zajmowania się sprawami finansowymi spółki, w tym do reprezentacji jej wobec urzędów skarbowych i do podpisywania deklaracji podatkowych, za przestępstwo karnoskarbowe zostanie ukarana grzywną i jej nie zapłaci, to może ona zostać ściągnięta bezpośrednio z konta spółki. W takiej sytuacji może zostać ona pociągnięta do odpowiedzialności posiłkowej jako podmiot, który odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego korzyść majątkową.
Zgodnie z art. 24 § 1 kodeksu karnego skarbowego za karę grzywny wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego czyni się w całości albo w części odpowiedzialną posiłkowo m.in. osobę prawną, jeżeli sprawcą czynu zabronionego jest zastępca tego podmiotu prowadzący jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze, a zastępowany podmiot odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową. Odpowiedzialności posiłkowej nie stosuje się wobec państwowych jednostek budżetowych.
Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej następuje w formie postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie. Postanowienie takie wydaje w postępowaniu przygotowawczym organ prowadzący to postępowanie, inspektor kontroli skarbowej, a po wniesieniu aktu oskarżenia, sąd.
Podstawa prawna:
