Dotychczas banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe miały różnych nadzorców. Dla banków była to Komisja Nadzoru Finansowego, a dla SKOK Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo Kredytowa. Wchodząca dziś w życie ustawa o SKOK zapowiada szereg zmian w ich funkcjonowaniu, a także wykonywaniu nadzoru nad nimi. Anna Jóźwicka, radca prawny z kancelarii KPMG D. Dobkowski sp.k., wskazuje, że nowa ustawa dokonuje istotnej zmiany pozycji prawnej tych instytucji: dołączają one do podmiotów nadzorowanych przez KNF.

Do kompetencji nadzorczych KNF wobec spółdzielczych kas oszczędnościowo- kredytowych należeć będzie między innymi udzielanie zezwoleń na utworzenie SKOK , wyrażanie zgody na powołanie prezesa zarządu SKOK oraz formułowanie wobec nich określonych zaleceń lub nakazów.

W świetle art. 87 nowej ustawy o SKOK do 27 stycznia 2013 r. ma zostać przeprowadzony zewnętrzny audyt dotyczący SKOK (tzw. bilans otwarcia). Z wyjaśnień KNF wynika, że po zapoznaniu się z jego wynikami zostanie dokonana ocena kondycji finansowej SKOK. Pewne kompetencje kontrolne pozostaną jednak nadal przy Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej.

Nowy nadzór nad SKOK będzie się odbywał na zasadach podobnych do tego, jaki został rozciągnięty nad bankami. Będzie jednak mniej restrykcyjny. Świadczy o tym choćby fakt, że dla SKOK został ustalony niższy współczynnik wypłacalności niż dla banków.

Wprowadzenie łagodniejszych regulacji jest uzasadnione, ponieważ SKOK zazwyczaj prowadzą działalność na mniejszą niż banki skalę. Podobnie jednak jak w odniesieniu do banków, KNF będzie nadzorowała zarówno tworzenie kas, jak i ich późniejsze funkcjonowanie. W tym celu będzie mogła między innymi ograniczyć działalność kasy oraz nałożyć kary finansowe na osoby nią zarządzające. Ponadto w razie problemów finansowych w SKOK KNF będzie uprawniona do powołania zarządcy komisarycznego.

Mimo że SKOK zostały włączone pod nadzór państwowy, depozyty im powierzone nie zostały objęte poręczeniem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Środki zgromadzone w SKOK pozostaną nadal ubezpieczone (do kwoty 100 tys. euro) w Towarzystwie Ubezpieczeń Wzajemnych SKOK. W odróżnieniu od BFG nie jest to jednak podmiot, który z mocy przepisów prawa został powołany do prowadzenia takiej działalności, lecz zwykły zakład ubezpieczeń.

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe stanowią dzisiaj najpopularniejszą grupę podmiotów określanych jako parabanki . Są to obecnie jedyne podmioty na polskim rynku finansowym, które zostały ustawowo upoważnione do wykonywania czynności zastrzeżonych dla banków. Mogą zatem prowadzić działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów od ludności oraz na udzielaniu kredytów.

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe nie posiadają jednak statusu banku. Są to spółdzielnie osób fizycznych, które powinna łączyć więź o charakterze zawodowym lub też organizacyjnym. Ażeby zatem skorzystać z usług SKOK, najpierw należy się postarać o status jej członka.

Ponadto zgodnie z obowiązującym prawem SKOK nie są podmiotami działającymi w celu uzyskania zysku. Są to podstawowe cechy odróżniające je od banków.

podstawa prawna: ustawa z 5 listopada 2009 r DzU z 26 lipca, pozycja 855