Podwyższenie kapitału zakładowego nie było wolne od PCC

Tak wynika z wyroku WSA w Gliwicach 25 kwietnia 2012  r. (I SA/Gl 285/12).

Spółka zwróciła się z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) pobranego od podwyższenia kapitału zakładowego spółki. W uzasadnieniu wskazała na wadliwe wdrożenie przepisów prawa wspólnotowego do krajowego porządku prawnego, czym naruszono art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG.

Organ odmówił stwierdzenia nadpłaty, argumentując, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC zmiana umowy spółki podlega opodatkowaniu, jeśli powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania, a tak było w rozpatrywanej sprawie.

Jednocześnie organ uznał, że prawo krajowe nie jest sprzeczne z prawem wspólnotowym, gdyż Polska 1 maja 2004 r. stała się członkiem Unii Europejskiej będącym adresatem norm wynikających z dyrektywy. Dlatego nie można brać pod uwagę dyrektyw zmieniających, które utraciły moc przed 1 maja 2004 r.

Spółka zaskarżyła wydaną decyzję, powtarzając zarzut niezgodności prawa krajowego z art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG. Sąd oddalił skargę, gdyż w jego ocenie nie naruszono prawa wspólnotowego.

Powołał się na orzecznictwo NSA, z którego wynika, że w odniesieniu do Polski, która przystąpiła do UE 1 maja 2004 r., przy braku jakichkolwiek postanowień wprowadzających odstępstwa w tym zakresie, art. 7 ust. 1 dyrektywy 69/335/EWG powinien być interpretowany w ten sposób, że przewidziane w nim obligatoryjne zwolnienie dotyczy wszystkich czynności objętych dyrektywą, które 1 lipca 1984 r. na gruncie prawa krajowego były zwolnione z podatku kapitałowego lub były opodatkowane według niższej stawki.

W przypadku Polski nie są spełnione warunki zwolnienia z podatku od kapitału sformułowane na dzień 1 lipca 1984 r.

—Krzysztof Kutek współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Małgorzata Duda konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Małgorzata Duda konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Istota sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy przepisy dyrektywy Rady 69/335/EWG, w brzmieniu nadanym dyrektywą  85/303/EWG, wprowadzające obowiązek obligatoryjnego zwolnienia przez państwa członkowskie z podatku kapitałowego operacji, które „w dniu 1 lipca 1984 r. były zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,50 proc. lub niższą”, referują do obowiązujących na ten dzień uregulowań wewnętrznych danego państwa członkowskiego czy do przepisów unijnych – co w przypadku Polski oznaczałoby odwołanie się do regulacji, którymi Polska nie była w tym czasie związana.

Ta kwestia przez ostatnie lata była przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi. Podatnicy zarzucali niezgodność uregulowań ustawy o PCC, w brzmieniu do końca 2008 r., z przepisem dyrektywy. Argumentowali, że – z uwagi na prymat norm prawa wspólnotowego oraz możliwość powołania się przez podatnika na przepisy dyrektywy w sytuacji, gdy mają one charakter bezwarunkowy i precyzyjny, a państwo członkowskie nieprawidłowo je wdrożyło – dyrektywa powinna znaleźć zastosowanie bezpośrednio, tj. z pominięciem przepisów ustawy o PCC.

Jednocześnie wskazywali, że brak możliwości zastosowania przepisów dyrektywy wyłącznie z tego względu, że nie wiązała ona Polski w 1984 r., powodowałby nieuzasadnione rozróżnienie „nowych” i „starych” krajów UE, co pozostaje w sprzeczności z celem dyrektywy, jakim jest ujednolicenie podatku kapitałowego. Organy konsekwentnie odrzucały taką argumentację, uznając polskie uregulowania za zgodne z obowiązującymi przepisami wspólnotowymi. Stanowisko sądów administracyjnych nie było jednolite.

O rozstrzygnięcie tych wątpliwości NSA zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. ETS wyrokiem z 16 lutego 2012 r. (372/10) rozstrzygnął tę kwestię na niekorzyść podatnika. W świetle tego orzeczenia przepisy unijne mają zastosowanie wyłącznie do transakcji, które na dzień 1 lipca 1984 roku były w danym państwie „zwolnione z podatku lub opodatkowane stawką 0,50 proc. lub niższą”. Tym samym skoro w tej dacie podwyższenie kapitału zakładowego na skutek wniesienia przez udziałowców aktywów było w Polsce objęte opłatą skarbową o stawce przekraczającej 0,5 proc., to w konsekwencji zwolnienie wynikające z dyrektywy nie może mieć zastosowania.

Stanowisko ETS stało się podstawą wydania negatywnych wyroków w analogicznych sprawach, w których podatnicy wnioskowali o stwierdzenia nadpłaty w PCC. Orzecznictwo sądów administracyjnych w tym zakresie było w ostatnim czasie liczne z uwagi na podjęcie przez sądy wielu postępowań zawieszonych do czasu udzielenia odpowiedzi na pytanie prejudycjalne. Wyrok WSA w Gliwicach, w którym sąd dokonał wykładni przepisów zgodnie z ich interpretacją zaprezentowaną przez ETS, wpisuje się zatem w aktualną linię orzeczniczą. -