Partner ponosi dwojakiego rodzaju odpowiedzialność: inną za zobowiązania związane z wykonywaniem wolnego zawodu i inną za zobowiązania wynikające z umów związane z działalnością spółki czy za zaległości podatkowe.
Inaczej za pomyłki przy wolnym zawodzie…
W myśl art. 95 kodeksu spółek handlowych odpowiedzialność partnera w ramach wykonywanego wolnego zawodu sprowadza się jedynie do zobowiązań będących następstwem jego własnych błędów (a nie innych partnerów) – czyli np. adwokata za poprowadzenie danej sprawy czy lekarza za nieprawidłowo przeprowadzoną operację.
Adwokat czy lekarz nie będzie zatem ponosił odpowiedzialności za działania lub zaniechania innych partnerów. Niezadowolony klient lub pacjent będzie pozywał adwokata lub lekarza prowadzącego jego sprawę lub operację (a nie innych partnerów działających w spółce).
Partner odpowie też za zobowiązania wynikające z działalności osób, które podlegają jego kierownictwu, a są zatrudnione w spółce na umowę o pracę lub w ramach innego stosunku prawnego (np. zlecenia czy umowy o dzieło). Jeśli jednak błąd popełnią osoby wprawdzie w spółce zatrudnione, ale podlegające kierownictwu innego partnera odpowiadał już nie będzie.
Przykład
W spółce partnerskiej X pracuje trzech architektów – Jan, Andrzej i Sławomir. Każdy z nich ma asystenta. Jeśli Jan nie wywiąże się z umowy z klientem, za zobowiązanie to nie będą odpowiadali ani Andrzej, ani Sławomir.
Podobnie jeśli zobowiązania powstaną na skutek działań osoby będącej asystentem Andrzeja. Wtedy to on będzie za nie odpowiadał. Jan i Sławomir nie będą musieli sobie tym zawracać głowy.
W odniesieniu do zobowiązań pozostających w związku z wykonywanym przez partnera wolnym zawodem wierzyciel nie może prowadzić egzekucji z majątku osobistego pozostałych partnerów.
W każdym zatem przypadku konieczne będzie ustalenie związku przyczynowego pomiędzy działalnością danego partnera a powstałą szkodą, a także związku funkcjonalnego. Chodzi o to, że szkoda musi być następstwem wykonywania przez partnera wolnego zawodu albo działań osób podlegających w tym zakresie jego kierownictwu.
…inaczej za pozostałe zobowiązania
Partnerzy ponoszą również odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w związku z funkcjonowaniem spółki, czyli np. za zapłatę czynszu najmu za lokal, w którym znajduje się siedziba spółki, za uregulowanie należności za kupiony do spółki sprzęt komputerowy i inne wyposażenie itp.
Odpowiadają ponadto za zobowiązania pozostałych partnerów, ale takie, które nie są związane z wykonywaniem przez nich wolnego zawodu, lecz zostały zaciągnięte w ramach działalności spółki. Wszyscy partnerzy będą również odpowiadali osobiście całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i pozostałymi partnerami za zobowiązania podatkowe.
Trzeba zachować kolejność
Partner ponosi zatem odpowiedzialność za następstwa własnych działań i zaniechań oraz podległego mu personelu oraz – dodatkowo – solidarną odpowiedzialność ze spółką i pozostałymi partnerami za zobowiązania samej spółki.
Wierzyciel, dochodząc przysługujących mu należności, będzie zatem musiał zachować określoną kolejność. To dlatego, że w przypadku spółki partnerskiej obowiązuje ta sama, co w spółce jawnej, zasada. A to oznacza, że aby mógł prowadzić egzekucję z majątków osobistych partnerów, konieczna będzie bezskuteczność egzekucji z majątku spółki.
Zasada subsydiarności znajdzie zastosowanie do wszystkich zobowiązań zaciągniętych w ramach prowadzonej w spółce działalności, również tej, która polega na wykonywaniu wolnego zawodu. W tym ostatnim wypadku (a więc wykonywania wolnego zawodu przez partnerów) ta subsydiarność wyczerpie się na linii majątek spółki – majątek partnera (bo pozostali partnerzy nie będą odpowiadali).
Można ustalić inne zasady
Z art. 95 § 2 k.s.h. wynika, że w umowie spółki partnerskiej można określić, iż jeden albo większa liczba partnerów będą ponosili odpowiedzialność tak, jak wspólnik spółki jawnej, czyli pełną odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania zaciągnięte w ramach stosunku spółki (bez względu na to, czy są związane z wykonywaniem wolnego zawodu przez pozostałych partnerów i czy są następstwem działań osób poddanych kierownictwu innych partnerów).
Aby jednak mogło dojść do rozszerzenia odpowiedzialności partnera, musi wyrazić on na to zgodę.
