Niepełnosprawni: Pomoc przy zatrudnieniu i własnej działalności

Wsparcie uzyskają zarówno pracodawcy, jak i niepełnosprawni prowadzący własny biznes. Ta pomoc finansowa obejmuje:

• zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy

• zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej

• zwrot kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego

• zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy

• miesięczne dofinansowanie wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego

• zwolnienia z podatków i opłat dla zakładów pracy chronionej

Pomoc publiczna dla osób niepełnosprawnych to bardzo złożone zagadnienie. Ponadto występuje wiele rodzajów organów, które oferują takie wsparcie. Możemy więc wyróżnić pomoc udzielaną przez:

• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON),

• samorząd województwa i samorząd powiatu,

• inne jednostki.

Fundusz celowy

PFRON to główny organ udzielający pomocy zarówno samym niepełnosprawnym, jak i przedsiębiorcom, którzy takie osoby zatrudniają. To państwowy fundusz celowy w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, który ma osobowość prawną.

Pieniądze na programy finansowane przez PFRON pochodzą z jego przychodów, do których można zaliczyć m.in. wpłaty pracodawców, dotacje z budżetu państwa, spadki, zapisy i darowizny, dochody z działalności gospodarczej.

Instytucja ta realizuje programy pomocowe z posiadanych środków bezpośrednio, czyli na podstawie wniosku złożonego do oddziału PFRON, albo pośrednio poprzez działalność samorządów.

Do programów realizowanych bezpośrednio przez PFRON zaliczamy m.in.

• dofinansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych,

• dofinansowanie oprocentowania kredytów,

• refundację dodatkowych kosztów budowlanych, transportowych i administracyjnych.

Od samorządów

Wiele programów pomocy publicznej dla osób niepełnosprawnych realizowanych jest za pośrednictwem samorządów: wojewódzkiego oraz powiatowego.

PFRON przekazuje im pieniądze na realizację określonych zadań lub ich rodzajów na podstawie art. 48 ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji. Szczególna rola przypada tutaj samorządowi powiatowemu, który:

• refunduje koszty tworzenia lub przystosowania miejsc pracy,

• refunduje wynagrodzenia asystenta osoby niepełnosprawnej,

• refunduje koszty wyposażenia stanowiska pracy,

• szkoli osoby niepełnosprawne.

Organizacje pozarządowe

Ustawa zezwala także na wspieranie niepełnosprawnych przez podmioty realizujące zadania zlecone (art. 48 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji).

Zadaniami z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych mogą być te realizowane na zlecenie PFRON przez fundacje i inne organizacje pozarządowe.

Dla pracodawców

Przedstawiamy programy wsparcia, z których mogą skorzystać zatrudniający niepełnosprawnych, a także skrócony wykaz warunków, jakie trzeba spełnić, aby je uzyskać. Są one następujące:

Refundacja kosztów tworzenia lub przystosowania miejsca pracy

• uzyskają ją pracodawcy, którzy przez co najmniej 36 miesięcy zatrudniać będą osoby niepełnosprawne mające m.in. status osób bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy

• dofinansowanie obejmuje zwrot kosztów m.in. adaptacji pomieszczeń zakładu pracy, adaptacji i nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy czy zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek tych pracowników

• zwrot kosztów odbywa się na podstawie umowy pracodawcy ze starostą, którą poprzedza odpowiedni wniosek pracodawcy

• zwrot kosztów nie może przekraczać 20-krotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej

• podstawa prawna: art. 26 ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 11 marca 2011 w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (DzU nr 62, poz. 316)

Refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy

• uzyska ją pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudniać będzie osobę niepełnosprawną, która jest zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy i nie pozostaje w zatrudnieniu

• zwrot kosztów dotyczy wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej

• zwrot kosztów odbywa się na podstawie umowy pracodawcy ze starostą, którą poprzedza odpowiedni wniosek ze strony pracodawcy

• zwrot przysługuje w kwocie nie wyższej niż 15-krotne przeciętne wynagrodzenie

• ważne: uzyskana refundacja ma charakter pomocy de minimis

• podstawa prawna: art. 26e ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 11 marca 2011 w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (DzU nr 62, poz. 317)

Refundacja wynagrodzenia asystenta osoby niepełnosprawnej

• mogą ją uzyskać pracodawcy, którzy zatrudniają pracownika niepełnosprawnego

• zwrot obejmuje miesięczne koszty zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w czasie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego

• zwrot kosztów odbywa się na podstawie umowy pracodawcy ze starostą poprzedzonej odpowiednim wnioskiem pracodawcy

• liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadających 20 proc. liczby godzin pracy pracownika w miesiącu

• podstawa prawna: art. 26d ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 11 marca 2011 w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (DzU nr 62, poz. 316)

Dofinansowanie oprocentowania kredytów

• mogą je otrzymać pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej

• wysokość jest ograniczona do 50 proc. oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych pod warunkiem ich wykorzystania na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych

• pracodawca składa wniosek do PFRON

• ważne: uzyskana refundacja ma charakter pomocy de minimis

• podstawa prawna: art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 22 kwietnia 2009 w sprawie pomocy finansowej udzielanej pracodawcom prowadzącym zakłady pracy chronionej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (DzU nr 70, poz. 603)

Refundacja dodatkowych kosztów budowlanych, transportowych i administracyjnych

• mogą się o nią starać pracodawcy prowadzący zpch, którzy mają wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 50 proc.

• obejmuje koszty budowy lub rozbudowy obiektów zakładu, zwrot kosztów transportowych i administracyjnych

• dotyczy tylko dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych

• na podstawie stosownego wniosku pracodawcy do PFRON

• podstawa prawna: art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 22 kwietnia 2009 w sprawie pomocy finansowej udzielanej pracodawcom prowadzącym zakłady pracy chronionej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (DzU nr 70, poz. 603).

Refundacja szkolenia osób niepełnosprawnych

• mogą ją uzyskać pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne

• obejmuje koszty szkolenia osób niepełnosprawnych do wysokości 80 proc. tych kosztów, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia za jedną osobę

• wymaga zawarcia umowy pracodawcy ze starostą, która poprzedza odpowiedni wniosek pracodawcy

• zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy

• bezrobotne osoby niepełnosprawne lub inne osoby niepełnosprawne poszukujące pracy, które są zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy, mogą uczestniczyć w szkoleniach, które organizuje kierownik PUP

• podstawa prawna: art. 41 ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 30 marca 2009 w sprawie warunków i trybu refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych (DzU nr 57, poz. 472)

Dla biznesmenów

Pomoc publiczna przyznawana jest również osobom niepełnosprawnym prowadzącym własną działalność gospodarczą.

Pieniądze na rozpoczęcie działalności gospodarczej

• mogą je otrzymać osoby niepełnosprawne zarejestrowane w PUP jako bezrobotne albo poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu

• środki te otrzymuje się jednorazowo na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości określonej w umowie ze starostą, jeżeli oczywiście osoba ta wcześniej na taki cel nie otrzymała innej bezzwrotnej pomocy publicznej

• umowa między osobą niepełnosprawną a starostą dotycząca warunków i wysokości udzielenia takiej pomocy musi być poprzedzona wnioskiem osoby niepełnosprawnej

• maksymalna wysokość przyznanych środków nie może przekroczyć 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia

• podstawa prawna: art. 12a ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 17 października 2007 w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (DzU nr 194, poz. 1403)

Dofinansowanie kredytów zaciągniętych na kontynuowanie działalności gospodarczej

• mogą je uzyskać osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą albo własne lub wydzierżawione gospodarstwo rolne

• do 50 proc. oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej

• warunkiem udzielenia pomocy jest wcześniejsze niekorzystanie przez osobę niepełnosprawną z pożyczki PFRON na rozpoczęcie działalności albo spłata lub umorzenie w całości takiej pożyczki

• pomocy w tej formie można też udzielić, gdy osoba niepełnosprawna nie otrzymała bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo prowadziła tę działalność co najmniej przez 24 miesiące od otrzymania pomocy na ten cel

• umowę między osobą niepełnosprawną a starostą dotyczącą warunków i wysokości udzielenia takiej pomocy musi poprzedzić wniosek niepełnosprawnego o dofinansowanie odsetek od kredytów

• podstawa prawna: art. 13 ustawy o rehabilitacji

Refundacja obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób niepełnosprawnych wykonujących działalność gospodarczą

• mogą ją otrzymać osoby niepełnosprawne wykonujące działalność gospodarczą oraz niepełnosprawni rolnicy lub rolnicy zobowiązani do płacenia składek za niepełnosprawnego rolnika

• obejmuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (osoby prowadzące działalność gospodarczą) oraz składki na ubezpieczenie społeczne rolników (rolnicy niepełnosprawni)

• od 1 czerwca 2011 refundacja zależy od posiadanego stopnia niepełnosprawności i przysługuje w wysokości:

– 100 proc. kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe u osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności

– 60 proc. kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe u zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności

– 30 proc. kwoty obowiązkowych składek emerytalnych i rentowych u zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności

• pomoc otrzymuje się na podstawie wniosku o wypłatę refundacji składek za dany miesiąc składany do PFRON (Wn-U-G lub Wn-U-A)

• podstawa prawna: art. 25a – d ustawy o rehabilitacji i rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 9 stycznia 2009 w sprawie refundacji składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych (DzU nr 8, poz. 42).